– Λοιπόν, χωρίς πρόβλημα χρόνου, θέλω να τα πάρετε ένα ένα, απ΄ όπου θέλετε εσείς.
– Μάλιστα. Η οικογένεια Κεφαλογιάννη έχει μακρά πολιτική παρουσία και παράδοση στο νομό Ρεθύμνης. Εκτός βέβαια από τις συμμετοχές της οικογένειάς μου σε όλες τις επαναστάσεις, σε όλους τους εθνικοαπελευθερωτικούς(?) αγώνες. Γενάρχης για την πολιτική της οικογένειας Κεφαλογιάννη υπήρξε ο γιατρός Νικόλαος Δημητρίου Κεφαλογιάννης, ο οποίος φαίνεται ότι ήταν μια εξέχουσα φυσιογνωμία της εποχής του. Και είχε τη φήμη ενός σπουδαίου γιατρού, αλλά και εν συνεχεία ενός ικανότατου πολιτικού.
Διότι υπήρξε εκπρόσωπος του νομού Ρεθύμνης και ιδιαίτερα στις επαρχίες Μυλοποτάμου στην ελληνική Βουλή… ο … σ΄ όλα τα χρόνια της ύπαρξής της. Ο προπάππους μου αυτός, ίσχυσε στα πρώτα του χρόνια την ιατρική, στο Πάνορμο, το οποίο νομίζω τότε ονομάζονταν Καστέλι. Και το Πάνορμο την εποχή εκείνη είχε μια πολύ έντονη οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα. Ήταν, μπορούμε να πούμε, το επίνειο της Ρεθύμνης. Διότι από το Πάνορμο…, στο Πάνορμο έρχονταν καϊκια, γίνονταν εξαγωγές αγροτικών προϊόντων, το λάδι, το χαρούπι, το κρασί… και αυτό είχε κάνει το Πάνορμο μια εξίσου δραστήρια κοινωνική μονάδα, όπως ήταν και το (…). Άσκησε πολλά χρόνια την ιατρική, κι εγώ πιστεύω ότι η κατάσταση στο (…) πρέπει να ήταν, μετά το 1870 – 1870.Άσκησε πολλά χρόνια την ιατρική και εγώ έφτασα, όταν ξεκίνησα την πολιτική μου σταδιοδρομία, ζώντα, τον βοηθό του…. τον βοηθό του, γιατί τότε οι γιατροί ασκούσαν και το επάγγελμα του φαρμακοποιού. Και στο ιατρείο του βρήκαμε ακόμα υπολλήματα, τότε, των (…), εκεί ήταν…, είχαν αφήσει τη σκόνη στο(…) και την ιατρική ζυγαριά για να κάνει τα φάρμακα και να τα δίνει στους αρρώστους. Μάλιστα, αυτό το σπίτι ήταν το ιατρείο του.
(…) για τον ελληνικό λαό…για τον Νικαλάου Κεφαλογιάννη. Το αγόρασα, έτσι, για λόγους, και μόνο, ιστορικής μνήμης. Και…, είναι, έχω μια μεγάλη ικανοποίηση γι αυτό το πράγμα. Θα πρέπει να σημειώσω για τον (…) Κεφαλογιάννη, ότι είχε πάει για κάποιο χρόνο και έμεινε στο Παρίσι, το οποίο εθεωρείτο την εποχή εκείνη και πολλά χρόνια μετά, ότι ήταν η Μέκα της ιατρικής. Έχω και μια φωτογραφία, την οποία μου την έδωσε ο μακαρίτης ο Βλαστός, βοηθός του, στο ιατρείο του, όταν ασκούσε την ιατρική στο Πάνορμο, και την είχε στείλει από το δάσος (…….) το 1901.
Ο… ο γιατρός, ο προπάππους μου, με την ανάμειξή του και στην πολιτική, και την (…) την οποία επέλεξε στην (…) ήταν κατά κάποιο τρόπο, εκ δεξιών της ηγετικής ομάδας του… είχε λιγάκι, ο οποίος ηγείτο του κόμματος, του ενός κόμματος, οι… ξεβράκωτοι, που λεγότανε
–Σαν κιλότ!
–“Σαν κιλότ” από το γαλλικό… και οι άλλοι λεγόνταν οι ξυπόλυτοι και… αντιπροσώπευαν (…)δύο μεγάλες κεφαλές της κρητικής βουλής, ο Ελευθέριος Βενιζέλος (…)
Στο Ρέθυμνο υπήρχε μια οικογένεια, η οποία δυστυχώς δεν άφησε απογόνους. Αλλά ήταν μια οικογένεια πολύ πλούσια, που δε… ο επικεφαλής της οικογένειας αυτής, Τριφύλλης ο λεγόμενος, και νομίζω δύο παιδιά, τη Ρεγγίνα, κόρη, και έναν γιό. Η Ρεγγίνα λοιπόν, ερωτεύτηκε τον…, τον Παύλο, και… τελικά παντρεύτηκαν, αλλά δυστυχώς δεν έκαναν παιδιά.Και μετά απ΄το 1913, που εν΄όψη (…) έφυγαν από την Κρήτη και πήγαν στην Αθήνα, όπου και ετελεύθησαν κι οι δύο το 1926.
Είναι ενδιαφέρον να υπάρχουν αυτά τα στοιχεία, να δει κανείς (…) που και πως τόσα χρόνια (…), γιατί η οικογένεια αυτή έχει φύγει. Αν μπορούν να βρεθούν θα ήταν πολύ ενδιαφέρον(?)
Μετά από τον Νικόλαο Δημητρίου Κεφαλογιάννη, πολιτεύτηκε εδώ, στο νομό Ρεθύμνης, μέχρι την περίοδο του Μεταξά, ο Νικόλαος Γεωργίου Κεφαλογιάννης, αδερφός του παππού μου, και… αλλά δεν είχε εκλεγεί βουλευτής. Υπήρχε βέβαια, αυτή η παράδοσης στο πολιτικό τομέα, γιατί υπήρχαν (…) η οικογένεια (…) κι όλους τους αγώνες, κι όλες τις παραστάσεις.
Υπήρχε παράδοσις πολιτική, και εγώ ομολογώ ότι δεν είχα σκεφτεί ποτέ ότι, τουλάχιστον την εποχή που πρωτοπολιτεύτηκα, έρχομαι εδώ να διεκδικήσω την ψήφο του Ρεθυμνιώτικου λαού . Αυτό…, η ανάμειξις μου στην πολιτική ήταν μια…, ένα τυχαίο γεγονός. Είναι αυτές οι τυχαίες διασυνδέσεις (…), που έρχονται στη ζωή σου και σου αλλάζουν πορεία και κατεύθυνση. Είναι τόσες οι συμπτώσεις, για να αναμειχθώ στην πολιτική, που αξίζει τον κόπο, νομίζω, να τις πληροφορηθεί το(…….) γιατί σ’ εκείνον απευθύνεται, αυτή η σημερινή μου… ο απολογισμός, ο σημερινός ο απολογισμός. Διότι θα ήθελα να υπενθυμίσω στους παλαιότερους, αλλά κυρίως να γνωρίζουν οι νεότεροι, ποια υπήρξε η προσπάθεια και η προσφορά μου για τόσα χρόνια, ευρισκόμενος τόσα χρόνια στο πολιτικό προσκήνιο του νομού Ρεθύμνης.
Υπήρξα φοιτητής, υπήρξα ένας νομίζω καλός φοιτητής, συνεπής… δεν καθυστέρησα ποτέ στα μαθήματα, στις εξετάσεις… Και άρχισα τις εξετάσεις για το πτυχίο την περίοδο του καλοκαιριού το 1957. Δώδεκα ήταν τα μαθήματα που έπρεπε να δώσω. Εγώ προπαρασκευάστηκα για τα εννιά, πέρασα και τα εννιά μαθήματα. Και άφησα τρία μαθήματα για την περίοδο του Οκτωβρίου. Ήρθα τον Οκτώβριο, και… δυστυχώς η Γραμματεία της σχολής με έβαλε δύο μαθήματα την ίδια ώρα, την ίδια μέρα… Κι εγώ τι έπρεπε να κάνω…; Τα μαθήματα που είχα αφήσει ήταν η Μαιευτική την οποία είχα δώσει, δεν πέρασα, ήταν η Θεραπευτική με τον κύριο Μαλάμο, αυστηρός καθηγητής… Και ήταν και η (…) Παιδιατρική, που ο καθηγητής της ήταν ένας…, ήταν καταρχήν ο άνθρωπος που, ο Χρόνης…, δημιούργησε το πρώτο παιδιατρικό νοσοκομείο στην Ελλάδα, ήταν…, ήταν ο άνθρωπος που έφερε την παιδιατρική στην Ελλάδα, που εκπαίδευσε και έδωσε την ειδικότητα στους παιδιάτρους. Ήταν ένας σπουδαίος επιστήμων, και πολύ καλός άνθρωπος για τους φοιτητάς αλλά και στη ζωή του.
Είπα, λοιπόν, ότι πιο επιεικής θα είναι ο καθηγητής της παιδιατρικής, πήγα…, και γι΄ αυτό και πήγα και έδωσα πρώτο το μάθημα του κυρίου Μαλάμου, την θεραπευτική, πέρασα την θεραπευτική και πήγα και (…) στον κύριο Χρόνη και του είπα: κύριε καθηγητά η Γραμματεία έχει βάλει την ίδια ώρα και την ίδια μέρα να δώσω εξετάσεις και σ΄εσάς και στον κύριο Μαλάμο. Και έδωσα τις εξετάσεις στον κύριο Μαλάμη, πέρασα και ήταν το μοναδικό μάθημα. Και θα ήθελα να σας παρακαλέσω πάρα πολύ να (…). Δεν πιστευω να το είχε ξανακάνει ποτέ στη ζωή του (…). Και αντέδρασε με έναν τρόπο που δεν το περίμενα. Εγώ… Γιατί δεν είχε συνηθίσει (…). (Μα γιατί έδωσες στον κύριο Μαλάμη και όχι σ΄εμένα…). Και του είπα με αφοπλιστική ειλικρίνεια, του λέω, γιατί κύριε καθηγητά, εσείς θεωρείστε από όλους εμάς τους φοιτητάς, ένας άνθρωπος πιο επιεικής, ένας άνθρωπος που μπορείτε να καταλάβετε τα προβλήματα που εμείς αντιμετωπίζουμε. (…) Πήγαινα καθημερινώς, τελικά πρέπει να είχαν μείνει δύο που είχαν μόνο ένα μάθημα, είκοσι μέρες διήρκεσαν μέχρι που να τελειώσουν οι εξετάσεις, πηγαίναμε καθημερινώς…, πήγαμε σε ένα… ακαδημαϊκό… που είχε βοηθήσει το (……) γιατρός ήταν κι αυτός, να πάρει την έδρα του καθηγητού, και τον παρακαλέσαμε να παρακαλέσει τον κύριο (…). Εν πάση περιπτώσει, όλες οι προσπάθειες που κάναμε δεν τελεσφόρησαν. Και έτσι έμεινα με ένα μάθημα! Για έξι μήνες, διότι δεν… η επόμενη περίοδος ήταν η περίοδος του Μαρτίου, του επόμενου χρόνου. Πήγα, λοιπόν, πήγα…, πήγα αναγκαστικά, πήγα απ΄ το… περίοδος Μαρτίου, οι εξετάσεις πήγανε Απρίλιο… Εν πάση περιπτώσει, έδωσα τις εξετάσεις, πέρασα το μάθημα, έδώσα τον (…) Έχω και μια φωτογραφία…, αν τη βρώ, θα τη (…) να τη βάλω στο βιβλίο.
Έμενα μετά και γλεντήσαμε με τους συμφοιτητάς μου που τέλειωσαν κι εκείνοι, από άλλα μαθήματα (…). νεανικά χρόνια… ενθουσιασμό και αγάπη για τη ζωή,
-(………………………………………….)
– Δεν ξέρω…
-(………………………………………….)
– Ε, δεν ξέρω, αυτά είναι θελήματα απ΄ τη φύση, απ΄το Θεό…
–(………………………………………….)
– Όχι, κανένα πρόβλημα, κανένα πρόβλημα… Τη ζωή τη ζούσα όπως τη ζούσαν όλοι οι νέοι άνθρωποι της εποχής εκείνης… Και κατέβηκα κάτω. Στη Κρήτη…
-(…………………………………………)
– Όχι. Μετά… Ε…, με τι ασχολήθηκα (…) ή (…); (…………………..) Γιατί δεν είχα καμιά δυνατότητα προσέγγησης καν με το Δημόσιο. Ε…, ήρθα, λοιπόν, στην Κρήτη. Και έπρεπε να ΄ρθώ στο Ρέθυμνο για να διακόψω την αναβολή που είχα και να στρατευτώ…. Πρέπει να σημειώσω εδώ, για να μην παρεξηγιέμαι το γεγονός ότι παρά το ότι στο χωριό μου, (…) από δυο οικογένειες, την οικογένεια τη δική μας και την οικογένεια Σκουλά. Και μάλιστα, ο γενάρχης της οικογένειας Σκουλά ήταν ο Βασίλειος Σκουλάς, γιατρός κι εκείνος, προσωπικός γιατρός και φίλος του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Δεν είχαν κατορθώσει – δεν θέλησαν, δεν εζήτησαν; – την σύνδεση των Ανωγείων με την πρωτεύουσα του νομού, το Ρέθυμνο. Δεν υπήρχε λοιπόν επικοινωνία, δεν υπήρχαν δρόμοι, να ενώνουν τα Ανώγεια με το Ρέθυμνο. Και για όλες μας τις υποθέσεις, τις στρατολογικές, τις δικαστικές, και τις όποιες δοσοληψίες είχαμε με το κράτος, τις κάναμε μέσω Ηρακλείου. Δηλαδή, κατεβαίναμε οι ανωγειανοί ως το Ηράκλειο με το λεωφορείο, και παίρνανε το λεωφορείο για να ΄ρθούν από το Ηράκλειο στο Ρέθυμνο. Βρήκα εγώ το Ρέθυμνο το Βασίλη το (….), ο αδερφός του οποίου είχε παντρευτεί μια αδερφή του πατέρα μου. Πήγαμε, λοιπόν, στην στρατολογία, για να διακόψουμε την αναγωγή, πήραμε (…), και μου είπε, πάμε τώρα να φάμε κάτι, γιατί υπήρχε λίγος χρόνος, στην ταβέρνα του Αποστόλη, που ήταν τότε ακριβώς απέναντι από τον κήπο. Πήγαμε, φάγαμε, ξεχαστήκαμε. Και κάποια στιγμή μου λέει «Σήκω!». Γιατί; «-Θα χάσεις το λεωφορείο».
Και πράγματι σηκωνόμαστε, αλλά αυτό ήταν δίπλα στην πλατεία των Τεσσάρων Μαρτύρων, όπου στην κάτω γωνία υπήρχε το γκαράζ για τα αυτοκίνητα που περνούσαν τη γραμμή Χανιά – Ρέθυμνο – Ηράκλειο. Εκεί, τελετάρχης διευθυντήςας πούμε, επικεφαλής της ανεξάρτητης γραμμής αυτής ήταν ο Σιδεράκης ο Στέλιος, ή σάρακας… ωραίος Ρεθυμνιώτης, ωραίος άνθρωπος. Πάντοτε κεφάτος, γελαστός, πρόθυμος να εξυπηρετήσει τους, τον οποιοδήποτε(…). Και (…) φώναξε, λοιπόν, ο Βασίλης ο Ηλιάκης: «Στέλιο, Στέλιο!». Σταμάτησε το αυτοκίνητο το οποίο είχε βγει από το γκαράζ και ήταν στην πλατεία Τεσσάρων Μαρτύρων. Σταμάτησε, λοιπόν , το αυτοκίνητο, ο Σιδεράκης, κι εμείς τρέξαμε να πάμε να μπω μέσα, και να γυρίσουμε στο Ηράκλειο. Εκείνη την ώρα…, σύμπτωση…, ήτανεσε μικρή απόσταση, περνούσε, λέει, από ΄κει, συμπτωματικά, ο Απόστολος ο Χαμπαράκης. Με τον οποίο βέβαια, εκτός το τελωνείο, ο Χαμπαράκης ήταν πράκτορας, μεγάλος δαχτυλιακός(?) πράκτορας, μέναμε μαζί… Και φώναξε, λοιπόν: Κώστα, Κώστα, έλα εδώ να σου γνωρίσω έναν καινούριο επιστήμονα από μια (…γνωστή) οικογένεια. Ήρθε, λοιπόν, και του λέει: από δω να σου συστήσω τον κύριο Κεφαλογιάννη, ο οποίος πήρε το πτυχίο του γιατρού και ετοιμάζεται να πάει στο στρατό και ήρθε να ταχτοποιήσει εδώ τις υποθέσεις του και (…)». «Χάρηκα πολύ» – «Χάρηκα». Εγώ μπήκα στο λεωφορείο, για το Ηράκλειο, ο Απόστολος ο Χαμπαράκης πήγε δίπλα, στα πεταλάδικα (……………………).
..Ένας πραγματικά ευπατρίδης, ένας λειτουργός της ιατρικής, όχι επαγγελματίας, δεν έχει ζητήσει ποτέ από κανένα (…) χρήματα. Είχε ένα κουτί κι όποιος ήθελε έβαζε χρήματα μετά από(…). Όποιος ήταν για το υψηλότερο(….).
Ο άλλος υποψήφιος, ο Μανώλης ο Παπαδογιάννης, ένας σοβαρός άνθρωπος, πολιτικός και πατριώτης, ο οποίος κατά τη διάρκεια της κατοχής είχε παίξει σημαντικότατο ρόλο(…) είχανε σκοτώσει και μέλη της οικογένειάς του, είχανε κάψει και το χωριό του. Ήταν παλιό στέλεχος του Λαϊκού Κόμματος και… νομίζω πως ήταν και κάποτε στην Κεντρική Επιτροπή. Ο κύριος Θεοδόσης από την επαρχεία του Αγίου Βασιλείου, ο Παπαδογιάννης από την επαρχεία Αμαρίου. Ήθελαν, λοιπόν, ένα παράγοντα από την επαρχεία Μυλοποτάμου, που να συγκρατήσει τις ψήφους στην επαρχεία του Μυλοποτάμου, και…, η…, γιατί φαίνεται πως είχε περισσότερες συμπάθειες και στήριξη από τον Μυλοπόταμο ο Παππαδογιάννης, και ο Θεοδόσης δικαιολογημένα έλεγε ότι αν δεν υπάρξεις υποψήφιος από την επαρχεία Μυλοποτάμου να κρατήσει τους ψήφους, τι θα κατεβώ; Κι ήταν ο νομός Ρεθύμνης ο μοναδικός νομός την εποχή εκείνη, που δεν είχε…, δεν υπήρχε , είχε κλείσει , δεν είχε (…) στο σημείο. Και πήγε, λοιπόν, ο Χαβαλάρης, όπως μάθαμε εκ των υστέρων, και του μίλησε και του είπε «Γιατρέ, σου βρήκα υποψήφιο». Ένα εκλεκτό, νέο άτομο. Και του μίλησε για την ταπεινότητά μου.
Πήγαινα να πάρω το (…). Και ο Καραμανλής τότε… (ΤΕΛΟΣ)
Κεφαλογιάννης 2B:
Η μόνη εκλογή στην οποία δεν εξελέγην ήταν οι εκλογές του 1964. Διότι είχε προηγηθεί αυτή η έντονη αντιπαράθεσις, η οξύτητα, οι καταγγελίες. Η Κρήτη είχε τότε τον φυσικό της ηγέτη, τον Σοφοκλή τον Βενιζέλο, έναν σπουδαίο, σώφρονα πολιτικό, που, ήταν ίσως λάθος ο κόσμος που τον συνέκρινε με τον μεγάλο Ελευθέριο Βενιζέλο, τον πατέρα του . Αλλά ήταν ο Σοφοκλής Βενιζέλος ένας πολιτικός μετριοπαθής, σώφρων, πατριώτης… ο οποίος πραγματικά πιστεύω ότι έθετε πάντοτε και πάνω απ’ όλα το συμφέρον της πατρίδος, κι ύστερα το προσωπικό του κομματικό συμφέρον. Η Κρήτη λοιπόν, όπως ήταν λογικό, ακολούθησε σε (…) πλειοψηφία, την Ένωση του Κέντρου, και στις εκλογές αυτές εξελέγη μόνο ένας βουλευτής στο… στην Κρήτη, ο Μανώλης ο Κεφαλογιάννης, επειδή ήταν με έξι έδρες, τότε, στο νομό Ηρακλείου.
Όμως παρά το ότι απέτυχα στις εκλογές, δεν σταμάτησα την πολιτική μου δράση, πήγα βέβαια και συνέχισα σε εντατικότερους ρυθμούς τη ειδικότητα μου σαν γιατρός, που τα προηγούμενα χρόνια δεν την είχα …ιδιαίτερα διακονήσει. Αλλά δεν έπαψα ποτέ να είμαι… ενεργός εις την πολιτική. Και μάλιστα επειδή υπήρχαν ορισμένες περιφέρειες που δεν είχαν εκλέξει βουλευτή, ο τότε αρχηγός ο Παναγιώτης ο Κανελλόπουλος, σε αυτές τις περιφέρειες, τους πρώην βουλευτάς, τους εκαλούσε στην κοινοβουλευτική ομάδα όταν είχανε, όταν είχαμε συγκεντρώσεις, συζητήσεις. Και βεβαίως το πολιτικό μου γραφείο εξακολουθούσε και ήτανε εδώ ανοιχτό, και το διηύθυνε, όπως πάντα, ο αδερφός μου ο Αντρέας(?). Εξακολουθούσαμε και παραμέναμε πάντοτε δίπλα στους Ρεθυμνιώτες, δίπλα στους φίλους, δίπλα στον οποιοδήποτε έρχεται να ζητήσει την συμπαράστασή μας. Απλώς δεν συμμετείχα στις εργασίες της Βουλής.
–Το αισθανθήκατε ότι κάτι κακό έρχεται;
–Αυτό είναι μία πολύ μεγάλη ιστορία την οποία κάποτε θα πρέπει να την… να καταγράψω τα γεγονότα. Θυμάμαι ότι, όταν πλέον σχηματίστηκε η κυβέρνηση του Κανελλόπουλου (…) είκοσι χιλιάδες, εικοσιπέντε, κι (…-…) ήδη οι εκλογές για τον Μάιο του ’67. Θυμάμαι ότι πέρασα από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας(?), συνέθεσα με όλους τους αρχηγούς κομμάτων τότε, για θέματα των απλών Ρεθυμνιωτών που ζητούσαν κάποια εξυπηρέτηση. Θυμούμαι ότι όλοι οι αρχηγοί των όπλων, και του στρατού και του ναυτικού και της αεροπορίας, με κράτησαν αρκετή ώρα, και μου ζητούσαν να τους πω τις εκτιμήσεις μου για τις πολιτικές εξελίξεις και για όλα αυτά τα θέματα. Θυμάμαι και τα… δημοσιεύματα τότε, του Τύπου, και μάλιστα ένα χαρακτηριστικό, τότε, δημοσίευμα στα «Νέα» που μετά τον… τον ευτελισμό της πολιτικής ζωής… με την αποστασία και τα όσα προηγήθηκαν και επακολούθησαν. Αν θυμάμαι καλά, έθετε το ερώτημα: Μα δεν υπάρχει ένας λοχίας; Πιστεύω ότι στους ώριμους πολιτικούς της εποχής εκείνης… υπήρχε ο φόβος. Διότι έβλεπαν… πού είχε κατρακυλήσει το επίπεδο της πολιτικής (…) της χώρας. Ίσως κι αυτός ήταν ο λόγος, που έγινε μυστική συμφωνία Βασιλέως- Παπανδρέου- Κανελλόπουλου, η συμφωνία και παραχώρηση εκ μέρους… του… της Ενώσεως Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου και της δυνατότητας να σχηματίσει προεκλογική κυβέρνηση ο Κανελλόπουλος, Δυστυχώς δεν τον πρόλαβα… την δικτατορία, που όπως απεδείχθη εκ των υστέρων και εκ του (…), υπήρξε τραγωδία για το λαό. Διότι ή θα υπολογίσω… το πόσο υπέφερε ο ελληνικός λαός, τόσο ψυχικά, κυρίως υπέφερε, από την έλλειψη ελευθερίας που απολαμβάνει κανείς στα δημοκρατικά πολιτεύματα, τις διώξεις, τις εξορίες, τις φυλακίσεις… όσο η τραγωδία της Κύπρου, η οποία… εκείνη που σχεδίασαν ξένοι παράγοντες που βοήθησαν τη δικτατορία, είναι εκείνοι που εδημιούργησαν και το δράμα της Κύπρου. Και έχουμε σήμερα, ένα μεγάλο τμήμα του νησιού το οποίο βρίσκεται κάτω από την εισβολή και κατοχή ξένων στρατευμάτων, όπως είναι τα τούρκικα στρατεύματα, σε ένα ελεύθερο και πάντοτε ελληνικό νησί! Που δυστυχώς, η παγκόσμια κοινότητα, οι πεπολιτισμένοι λαοί, αρκούνται μόνο σε ψηφίσματα στον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών, χωρίς ποτέ, να πάρουν μια απόφαση εφαρμογής των ψηφισμάτων αυτών, για να δικαιωθεί ένα κράτος το οποίο βρίσκεται, επαναλαμβάνω… ένα μεγάλο μέρος του οποίου βρίσκεται σήμερα κάτω από την τουρκική κατοχή.
-Το ’67, 21 Απριλίου, πού σας βρίσκει;
–Την παραμονή, εγώ είχα κατεβεί μια βδομάδα- δέκα μέρες, προ της εκδηλώσεως του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου. Θυμάμαι αξέχαστα ότι… είχα περιοδεία και σε ένα χωριό, δίπλα στα Μυριοκέφαλα, είχα κάνει δυο ή τρεις βαφτίσεις, και ήρθα εδώ μετά τις δυο, και το πρωί πέντε-έξι η ώρα, έρχεται (…) με ξυπνά (…) κοίτα γιατί το ραδιόφωνο, στο ραδιόφωνο ακούς εμβατήρια κι ότι έχει γίνει πραξικόπημα. Έζησα στιγμές, εγώ… έντονου προβληματισμού, πήρα πρωτοβουλίες. Όμως το κεφάλαιο, ή όποια (………) είναι στοιχεία τα οποία έχουν, πιστεύω, ιστορική σημασία και θα τα αφήσω κάποια άλλη φορά. Το μόνο το οποίο έχω να σας πω, είναι ότι, με στεναχωρούν όντως, παρά το ότι μου προτάθηκε και με πίεσαν να φύγω στο εξωτερικό, (……..) ποτέ. Δεν πήγα και δήλωσα και εγώ ότι θα μείνω, δίπλα εδώ, στον αγωνιζόμενο λαό. Καθώς ο λαός, ο απλός λαός, είχε τέτοια δείγματα υπερηφάνειας και πίστης στην δημοκρατία, που… ειλικρινά… όταν θα γράψω αυτό το βιβλίο, και θα αναφερθώ σε απλούς ανώνυμους ανθρώπους για το τι έκαναν τότε… είναι όντως εντυπωσιακό.
–(κάποιος του μιλάει)
–Τελειώνω. Τελειώνω τώρα. Το μόνο το οποίο ήθελα να σας πω είναι ότι… στάθηκα δίπλα στο λαό, κλείστηκα σε ένα νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού, έμεινα εκεί όλα τα χρόνια
–Τότε πήρατε το ντοκτορά στο… (…);
–Τότε έκανα… και το, και το ντοκτορά μου έκανα τότε, (…) διατριβή, έγινα επιμελητής, έβγαζα στο (…) του διευθυντού, και πάλεψα εκεί με το λαό μαζί… μες τις διώξεις, εκβιασμούς απειλές, και τελικά ηγήθηκα και σε στρατοδικείο, και… αυτά μόνο θα πω για την περίοδο της δικτατορίας…
-Αλλά μετά θα τα αναπτύξετε!
-… επιφυλασσόμενος να το αναπτύξω σε ένα βιβλίο επί του θέματος.
Πιστεύω πως είχε εκτιμηθεί από τον Ρεθυμνιώτικο λαό, η ειλικρινής προσπάθεια να βοηθήσω κάθε Ρεθεμνιώτη, χωρίς ποτέ να τον ρωτήσω για το φρόνημα και τα πιστεύω του. Αλλά κυρίως αυτό το οποίο από την πρώτη μέρα μπορώ να πω, της εκλογής μου, με ενδιέφερε, η ανάπτυξις του νομού Ρεθύμνης, η δημιουργία έργων υποδομής που θα άλλαζαν την όψη του νομού, και βεβαίως θα βελτιωναν αναμφισβήτητα και τη μοίρα των Ρεθεμνιωτών.
Η κατασκευή του επαρχιακού δικτύου του Νομού Ρεθύμνης, από τις… από την ΜΟΜΑ, που εγκαταστάθηκε στο νομό, ευθύς(?) μετά την εκλογή μου, νομίζω οτι ήταν το σημαντικότερο έργο υποδομής που έγινε ποτέ για το Νομό Ρεθύμνης, διότι με τις συγκοινωνίες, με την επικοινωνία (…) οι προϋποθέσεις οικονομικής ανάπτυξης, κοινωνικής ανάπτυξης, πολιτιστικής ανάπτυξης. Ο νομός πήρε μια άλλη όψη, κάποιοι είχαν τη δυνατότητα να επικοινωνούν μεταξύ τους, να επικοινωνούν με το κέντρο… και πεποίθησίς μου είναι, ότι ακριβώς η κατασκευή του οδικού δικτύου του νομού Ρεθύμνης, θα το επαναλάβω, ήταν το σημαντικότερο έργο υποδομής από τότε που αρχίσαμε.
Με (…) το γεγονός ότι αυτή η πραγματικά (…) προσπάθεια να συμπαρασταθώ σε κάθε Ρεθυμνιώτη αλλά και να προωθήσω, να ενεργήσω, να προωθήσω, να φροντίσω κάθε γενικότερο θέμα… γενικοτέρου ενδιαφέροντος για το νομό Ρεθύμνης… αυτό, εξετιμήθηκε από το λαό. Αυτή η ειλικρινής μου προσπάθεια και… ποιό είναι αυτό που επίσης με εντυπωσίασε; Είναι ότι πάρά την ερώτηση (…) όλοι οι φορείς του νομού Ρεθύμνης, ο δημόσιος (…), με τον οποίο είχαμε μία στενότατη συνεργασία, τα επιμελητήρια, τα διάφορα εργατικά σωματεία… με όλους αυτούς τους κοινωνικούς φορείς, είχαμε μια άριστη επικοινωνία και μια άριστη συνεργασία. Και πιστεύω, επιβεβαιώνεται και από τον Τύπο της εποχής εκείνης, οι όποιες λύσεις είχαν δοθεί, όποιες λύσεις είχαμε βρει και είχαν δοθεί για τη διαβεβαίωση απ’την πλευρά τη δική μου ότι θα συνέχιζα στο ίδιο μοτίβο την προσπάθειά μου.
Πιστεύω ότι αυτή η δραστηριότητα την οποία επέλεξα μου έδωσε την δυνατότητα μιας άλλης επανεκλογής στις εκλογές του 1981. Και σε αυτό τον… και μετά από αυτή την εκλογή, συνέχισα με αμείωτη, αμείωτη ένταση, ενδιαφέρον, πάντα για τον άνθρωπο, τους Ρεθεμνιώτες, για όσους ζητούσαν συμπαράσταση και βοήθεια εκ μέρους μου, αλλά και για τα γενικότερα έργα τα οποία αφορούσαν τον νομό, και που έπρεπε να τα φωτίσουμε, να τα προβάλουμε, να τα… να προσπαθήσουμε με ενέργειες στην κυβέρνηση και στους επιμέρους υπουργούς, την επίλυσή τους και αυτή τη διαδικασία που κράτησα για όλα, ίσως (…) επόμενα χρόνια.
Ο Καραμανλής ήταν πρωθυπουργός νέος, δραστήριος… (…-…) τον έλεγα εκ των υστέρων εγώ. Του είπαν ότι βρέθηκε, στο Ρέθυμνο υποψήφιος, φώναξε λοιπόν τον Μανώλη τον Κεφαλογιάννη τον βουλευτή Ηρακλείου, και του λέει: Ποιός Κεφαλογιάννης, υπάρχει Κεφαλογιάννης γιατρός; -Εγώ δεν το ‘χα πει βέβαια, ότι τέλειωσα- και λέει: Δεν ξέρω, παρά μόνο εαν είναι ο γιός του Κώστα. -Του πατέρα μου, του ‘πε για τον πατέρα μου- Λέει: Πάρ’τον, μπροστά εκεί. Παίρνει τον πατέρα μου, μαθαίνει ότι πραγματικά τέλειωσα το πανεπιστήμιο, και συμπλήρωνα ίσα-ίσα την ηλικία του εκλέγεσθαι, και χωρίς να ρωτήσει ούτε τον πατέρα, ούτε εμένα προσωπικά, ανακοινώνει, δίνει στην ανακοίνωση, δίνει προς ανακοίνωση από την ΕΡΕ τότε, το ψηφοδέλτιο της ΕΡΕ στο νομό Ρεθύμνης, την υποψηφιότητα με την (…) μου. Δηλαδή εγώ…
-Νεαρότερος ε;
–Βεβαίως! Εγώ για να πάω απο’δω, το χρονικό διάστημα που κράτησε για να πάω από’δω μέχρι το Ηράκλειο, ήμουνα υποψήφιος, χωρίς να ξέρω τίποτα απολύτως εγώ.
Όταν έφτασα στο Ηράκλειο, και μου το είπαν αυτό το πράγμα, και ο πατέρας μου ήταν προβληματισμένος, αλλά σε διαβεβαιώ, εγώ, αιφνηδιάστηκα. Ήταν κάτι το οποίο… δεν το φανταζόμουν ποτέ. Εγώ, έχω γεννηθεί το πρώτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου του 1932, και οι εκλογές ήτανε στις 10 Μαϊου του 1958. Δηλαδή ήμουνα ακριβώς 25 χρόνων και 6 μηνών, 25 χρόνων και 6 μηνών, είχα αγάπη για την ιατρική, συνέχιζα μια οικογενειακή παράδοση, και επειδή την ιατρική τη θεωρούσα πολύ σπουδαία επιστήμη και την είδα και σαν λειτούργημα, πάντοτε, είχα σκοπό… να… κανω κάποια χρόνια, να ασκήσω το επάγγελμα του ιατρού, ε, κι αν προέκυπτε πρώιμα τότε να πολιτευτώ, θα βλέπαμε για αργότερα.
Εξαφανίστηκα δυο μέρες και με ψάχνανε να με βρούνε. Αλλά τελικά είπα κι εγώ: τι να κάνω εγώ τώρα; Αφού το αποφάσισε και ο Καραμανλής (…) δε βαριέσαι, πάμε εκεί… Είχαν μείνει περίπου 25 μέρες, 25 μέρες-28; Το λέω αυτό γιατί δεν πρόλαβα να κάνω περιοδεία σε όλο το νομό. Περιόδευσα, τα χωριά του Μυλοποτάμου και έκανα μια κεντρική γραμμή από το Ρέθυμνο μέχρι την Αγία Γαλήνη και σ’όποια διπλανά χωριά, Κι άλλη μια προς την πλευρά του Αμαρίου προς την (…) πήγα, μέχρι την (…), έκανα μία άλλη περιοδεία από το Ρέθυμνο μέχρι την Αργυρούπολη, ε και δεν ξέρω αν είχε μείνει χρόνος να ασχοληθώ με το Ρέθυμνο. Ελάχιστους ανθρώπους γνώρισα.
Έγιναν λοιπόν οι εκλογές, και… ακόμα δεν μπορώ να… να συνειδητοποιήσω πώς ήταν δυνατόν, εγώ, ένας νέος άγνωστος, για το νομό Ρεθύμνης, εκτός από την οικογένεια μου που ήτανε γνωστή σε όλους, βρήκα κάποιους ηλικιωμένους, γέρους, οι οποίοι ήταν ψηφοφόροι των άλλων υποψηφίων γιατρών Κεφαλογιάννηδων, και μάλιστα θυμάμαι μια χαρακτηριστική περίπτωση σε ένα χωριό του Μυλοποτάμου, που είναι σαν να το βλέπω τώρα, τόση εντύπωση μου έκανε, ένας γέρων τυφλός, που καθόταν δίπλα στο τζάκι, κι όταν μου είπαν να τον δω γιατί αυτός ήταν παλιός φίλος του παππού σου και του προπάππου σου, πήγα, και μου λέει: έλα -μου λέει- σε παρακαλώ λίγο πιο κοντά, γιατί θέλω να ψάξω το πρόσωπό σου , για να δω αν μοιάζεις με τους προγόνους σου. Και θυμάμαι αξέχαστα ότι με τα χέρια του και με την αφή, προσπαθούσε να φανταστεί το πρόσωπο το δικό μου, και το κατά πόσο έμοιαζα με τους ανθρώπους τους οποίους είχε στηρίξει στην ζωή του. Όλος, λοιπόν… μη αναμενόμενο, ήταν ένα πράγμα μη αναμενόμενο για μένα, διότι ο Κεφαλογιάννης, εντάξει, ήταν ένας επαγγελματίας πολιτικός, είχε διατελέσει υπουργός, ήταν μια προσωπικότητα πολιτική της Κρήτης, και (…) το θέμα, τουλάχιστον για τον πολύ κόσμο, η πρωτία του. Αλλά ο (…) επίσης, ο πραγματικά φιλάνθρωπος, ο ελεήμων, ο άνθρωπος που βοηθούσε κάθε πάσχοντα, δεν πήρε ποτέ αμοιβή για τις πράξεις τις ιατρικές και τη βοήθεια που προσέφερε στους Ρεθυμνιώτες, αδερφός πρωθυπουργού, μεγάλη ιστορική οικογένεια των καιρών, και δε μπόρεσα να φανταστώ γιατί και πώς ο λαός, αποφάσισε τότε, και με έφερε εμένα δεύτερο στο ψηφοδέλτιο.
Αυτό το οποίον, μου έρχεται τώρα στο μυαλό -πολλά τα χρόνια από τότε- ξεκίνησα τότε τόσο νέος, και δεν περίμενα ειλικρινά ότι θα έφτανα τόσο μακριά στην πολιτική. Γιατί πιστεύω ότι πρέπει να ήμουν απ΄τους νεώτερους, ίσως ο νεώτερος, βουλευτής που μπήκε στο κοινοβούλιο. Και το άλλο το εκπληκτικό, ότι αυτός ο υπερήφανος λαός, ο Ρεθυμνιώτικος λαός με τίμησε τόσο πολύ… και έχασα μόνο μία εκλογή το ’64, ε.. ήταν οι συνθήκες τότε τέτοιες (…) και είχε πειστεί το παλάτι, ότι έπρεπε να γίνει αλλαγή φρουράς στη διακυβέρνηση της χώρας. Αυτό βέβαια είναι μία άλλη ιστορία, την οποία θα την αναφέρω σε κάποιο άλλο βιβλίο, αλλά ο Καραμανλής σαν νέος, δυναμικός πολιτικός, με τεράστια επιρροή στο λαό… οι ηγέτες με λαική, μεγάλη στήριξη,θεωρούνταν πάντοτε για τους μονάρχες, επικίνδυνοι. Θυμάμαι λοιπόν με πολύ μεγάλη συγκίνηση, και… περνάνε σαν σε κινηματογραφική ταινία, οι χωριανοί μου, οι οποίοι (…-…) πρωτόγνωρα. Όπου είχε Ανωγειανός, φίλο, σε οποιοδήποτε μέρος του Ρεθύμνου, πήγαινε να ζητήσει ψήφο για την ταπεινότητά μου. Προεκλογικό αγώνα, τότε έκαναν σε μένα, όλοι οι φίλοι της παράταξης της ΕΡΕ την εποχή εκείνη, όλοι στην κυριολεξία! Και πιστεύω ότι αυτό συνετέλεσε στο να πάρω απ’τον Μυλοπόταμο έναν πολύ μεγάλο αριθμό ψήφων, και αυτοί οι ψήφοι μου δώσανε τη δεύτερη θέση.
Στις εκλογές του 1958, της 11ης Μαίου 1958, συνέβη άλλο ένα συγκλονιστικό γεγονός για την πολιτική ζωή της χώρας. Δεύτερο κόμμα στις εκλογές ανεδείχθη η ΕΔΑ, η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά, και η Ένωσις Κέντρου δεν μπήκε στη δεύτερη κατανομή… με αποτέλεσμα οι αδιάθετες έδρες εις το εφετείο της Κρήτης, να μοιράζονται μεταξύ της ΕΔΑ και της ΕΡΕ. Είχε μείνει μία αδιάθετη έδρα στο νομό Ρεθύμνης, και η έδρα αυτή δόθηκε τελικά στο πρώτο κόμμα, με αποτέλεσμα, κάτι που δεν περίμενα ποτέ στη ζωή μου, να εκλεγώ βουλευτής σε αυτή την ηλικία, με αυτόν τον αγώνα που σας περιέγραψα. Μόνο αυτό δεν περίμενα, κι αυτό έγινε, άλλη μια σύμπτωσις, για να… αποτελέσει η εκλογή μου αυτή, την απαρχή αλλαγής της ζωής μου, του προσανατολισμού μου, των επιδιώξεών μου. Διότι, και την πολιτική την είδα σαν γιατρός, σαν… την πολιτική την είδα ως λειτούργημα. Δεν είναι ούτε επάγγελμα, ούτε μέσο προβολής κοινωνικής, ούτε καταξίωσης κοινωνικής και πολύ περισσότερο ενός εμπλουτισμού(?). Δεν θυμάμαι στην προ-δικτατορική Βουλή, -γιατί εξελέγην το ’58, εξελέγην το ’61,το 1961, εξελέγην και το 1963…- δεν θυμάμαι κανέναν πολιτικό από κανένα κόμμα, κανέναν βουλευτή από καμιά παράταξη, ο οποίος να είχε την υποψία ότι τον βοήθησε η ιδιώτητά του η πολιτική ή βουλευτική για να αποκτήσει πλούτο, αυτό ήταν κάτι το αδιανόητο.
–Πώς σας δέχεται η κοινωνία, πλέον σαν βουλευτή;
–Πρωτού να φτάσουμε σ’αυτό, θα ‘θελα να σας πω ότι, η πολιτική… είπαμε πως είναι λειτούργημα, και ασχολούμενοι με την πολιτική λειτουργεί … μια μεγάλη και τεράστια αποστολή, διότι κατά το Σύνταγμα και την κοινοβουλευτική τάξη ο πολιτικός λειτουργός έχει χρέος να υπερσπίζεται τα συμφέροντα του τόπου και του λαού. Ακόμα και πρόσφατα, πριν εγκαταλείψω οικειοθελώς την πολιτική, ύστερα από 50 χρόνια κοινοβουλευτικού βίου
4β
Λοιπόν, οι βουλευταί ήταν οι φορείς αυτών των πραγμάτων… Θυμάμαι ότι… το ξέχασα, για το θέμα του (…) της πόλεως της Ρεθύμνης ο (…) εκείνης της ολομέλειας με είχε παρακαλέσει να κλείσω ένα ραντεβού, να πάμε στον Καραμανλή. Δεν θυμάμαι ακριβώς ποια χρονολογία …
– Το ’99…, να σας πω…
Πήγαμε λοιπόν, πήγαμε λοιπόν στο ραντεβού, από τον Καραμανλή και δώσαμε με το δήμαρχο Ψυχουντάκη ραντεβού έξω από τη βουλή, διότι τότε το πολιτικό γραφείο ήταν μέσα στο Κοινοβούλιο. Όμως ο Καραμανλής έμενε σχεδόν (…), επειδή όλη μέρα εργάζεται.
Το πρωί έκανε την απόσταση, που ήταν κοντινή φυσικά, από το σπίτι του στο γραφείο στη Βουλή με τα πόδια. Ο Στέλιος, ο δήμαρχος, ο οποίος πήγε πιο μπροστά από μένα στο ραντεβού μας, έκανε βόλτες έξω απ΄ τη Βουλή και μέχρι τον Εθνικό Κήπο. Και κατεβαίνοντας ο Καραμανλής για να πάει, τον συνάντησε. Λοιπόν…, καλημέρα κύριε Πρόεδρε, καλημέρα, δήμαρχε, σε περιμέναμε. Ναι, του λέει, περιμένω τον βουλευτή για να ΄ρθούμε… Του λέει, δεν μου τα λες εδώ; Λοιπόν, λέει ο δήμαρχος για τα θέματα της πόλεως Ρεθύμνης…
Κι όταν εγώ μετά από λίγο πήγα στο ραντεβού μας, σε ένα τέταρτο, για να πάμε στη δουλειά για να δούμε το Καραμανλή στο γραφείο του, μου λέει άκουσε να δεις…, γιατρέ, εγώ με το Καραμανλή συναντήθηκα, και ότι είχαμε να πούμε και ότι είχαμε να κάνουμε κι αυτά, κι αυτά κι αυτά… και με ικανοποίησε απόλυτα. Λοιπόν, δεν είναι ανάγκη να πάμε.
-Γιατί ο Καραμανλής σας είχε δώσει (…);
-Να σας πω, ο Καραμανλής ήταν ένας άνθρωπος ο οποίος συνεργαζόταν πάρα πολύ με τους βουλευτές. Ήσυχος άνθρωπος, αλλά υπήρχε και η φιλοδοξία του, έτσι, εγώ δίνω αυτή την ερμηνεία… Όλων των βουλευτών (…) ο μόνος που δεν μπορούσε ποτέ να σκεφτεί εκείνη την περίοδο πως μπορούσα να έχω το δελτίο (…) ήμουνα εγώ. Δεν ξέρω, ήμουνα ένας νέος μπορώ να πω, με καμιάν επαφή, με ευγενική συμπεριφορά… Και πολλές φορές όταν ήθελε να ξεσκάσει…, θυμάμαι ότι με ειδοποίησε (……..) και αποτελείται από τον πρωθυπουργό και (…). Και πήγαινα και τον ρωτούσα… πως σας φαίνεται εδώ, με ρωτούσε για την Κρήτη, με ρωτούσε για το Ρέθυμνο… και είχε δείξει εκείνη τη μέρα συμπάθεια προς το πρόσωπο το δικό μου.
Θυμάμαι επίσης, την εποχή εκείνη, γύρω στο 60 πρέπει να ήτανε, που…, α…, τότε…, εκείνη την περίοδο, ο Μανόλης ο Κεφαλογιάννης, ο υφυπουργός (…) τότε, κάποιες παρεμβάσεις στην πόλη της Ρεθύμνης, ουσιαστικές.
-Πλατεία Αγνώστου Στρατιώτη(…)
-Πλατεία του Αγνώστου Στρατιώτη, η διάνοιξη της οδού Μελισσινού, και επίσης τη δημιουργία της πλατείας της Μεγάλης Παναγίας της Μητρόπολης… Ουσιαστικά μπορώ να πω τα σπίτια ήταν κολλημένα στην εκκλησία. Απαλλοτριώσαμε τότε τα σπίτια αυτά και κάναμε την πλατεία και ανοίξαμε κι ένα δρόμο και δώσαμε διέξοδο για τους κατοίκους που έμεναν εκεί.
-Και την ίδια περίοδο απαλλοτριώσατε και τη Φορτέτζα.
-Και τότε ναι, κάναμε και την απαλλοτρίωση της Φορτέτζας, και μετά από λίγο καιρό, θυμάμαι, δεν το λέω μόνο για λόγους ιστορικούς, γιατί τα χρήματα τα οποία διαθέτησαν τότε ήταν ελάχιστα, Υπουργείο Πολιτισμού δεν υπήρχε, τα δε πολιτιστικά, αρχαιολογικά (…), οι αρχαιολογικοί χώροι, υπήγοντο όλα σε μια Διεύθυνση, στη Διεύθυνση Πολιτισμού του Υπουργείου Παιδείας.
Και τότε θυμάμαι, μετά την ένταξη του Φρουρίου της Φορτέτζας στο Δήμο, στο Δήμο…, έκαμα…, την πρώτη προσπάθεια και δατέθησαν κάποια λίγα χρήματα για κάποιες… ανασυγκροτικές, ανασυγκροτικές απ’ τις εργασίες εκεί, σ΄ ένα σημαντικό βέβαια ενετικό φρούριο, απ’ τα μεγαλύτερα μπορώ να πω της Μεσογείου. Και έγιναν…, άρχισε από τότε, εν πάση περιπτώσει, μια προσπάθεια, συνεχίζεται τόσα χρόνια, και τώρα, – η ζωή πως έρχεται μετά από πενήντα χρόνια, η αναστήλωσις του Φρουρίου της Φορτέτζας στο τέταρτο Κοινωνικό Πλαίσιο Στήριξης…, η υπόθεση είναι πάνω από τρία εκατομμύρια ευρώ… Και εκείνο, δόθηκαν αυτά τα χρήματα για να ολοκληρωθεί μια προσπάθεια που άνοιξε σήμερα από ένα νέο φιλόδοξο ναι, φιλόδοξο και εργατικό, …
-Οχτώ μηνών βουλευτή… Και τι άλλο κάνετε αυτή την περίοδο; Δημιουργείτε το πρώτο ξενοδοχείο Ξενίας…
-Θα σας πω γι΄ αυτό… Τότε, μέσα στα ζητήματα που είχε υποβάλλει ο Δήμος ήταν το…, η εναρμόνισις…, ήταν η προσπάθεια του Καραμανλή για να δημιουργήσει υποδομή τουριστική σ΄ όλη την Ελλάδα. Σε όλες λοιπόν, τις πόλεις της Ελλάδος που είχαν ενδιαφέρον από πολιτιστική άποψη, (…) αρχιτέκτονες (…) και σήμερα. Όπου είχαν επιλέξει να γίνει η κατασκευή των… Ξενία ήταν ό,τι πιο ωραίο υπήρχε σε κάθε Περιφέρεια.
Τότε αντιμετωπίσαμε το πρόβλημα εδώ, μας απασχόλησε, και απασχόλησε τους φορείς και κάναμε ατέρμονες κουβέντες και συζητήσεις με τον Δήμαρχο το Ψυχουντάκη που θα έπρεπε να…, σε ποια θέση θα έπρεπε να το τοποθετήσουμε για να γίνει το Ξενία. Σε ποιο σημείο, ή στο σημείο που έγινε, σήμερα ή να κάνουμε το Ξενία πάνω στη Φορτέτζα . Και τελικά αποφασίσαμε το Ξενία να το κάνουμε εδώ στην παραλία… Θα πρέπει βέβαια να πω ότι τότε, δεν υπήρχε δρόμος, ότι από πλευράς παραλίας για να πας στο Ξενίας ήταν μια εκπληκτική αμμουδιά, και η θάλασσα μπροστά.
Και να σας πω κάτι, για να δείτε το μέγεθος της πόλεως τότε; Μου φαίνεται εμένα προσωπικά, που δεν είχα γυρίσει και πάρα πολύ την πόλη της Ρεθύμνης, μεγάλη ήταν η απόστασις από το κέντρο της πόλης για να κτίζουμε εκεί ξενοδοχείο να πηγαίνουν οι επισκέπτες, οι τουρίστες… εις το Ρέθυμνο.
Ένας άλλος τομέας ο οποίος, στον οποίον έδωσα … ιδιαίτερη ευαισθησία, ιδιαίτερο ενδιαφέρον ήταν ο τομέας της παιδείας. Και κυρίως η δημιουργία γυμνασίων σε ορισμένα κέντρα, και η κατασκευή νέων σχολείων σε μικρές κοινότητες ή μικρά χωριά.
Και πρέπει να σας πω ότι, θυμάμαι τότε, τότε είχαμε εδώ στο Ρέθυμνο για τα δημοτικά σχολεία επιθεωρητάς. Είχαμε επιθεώρηση Α και επιθεώρηση Β. Η επιθεώρηση Α ήταν περίπου από το Ρέθυμνο μέχρι το Μυλοπόταμο, και η Β από το Ρέθυμνο μέχρι εκεί πάνω, το…, τα όρια του νομού.
Και επιβεβαιώνεται εκείνο το οποίο σας είπα, το κύρος που διέθεταν οι επιθεωρητές και την σημασία που τους απέδιδαν ήταν (…). Θυμάμαι ότι εδώ στην Α περιφέρεια ήταν επιθεωρητής, τον θυμάμαι, γιατί ήτανε πολλά χρόνια, κάποιος Βασιλάκης, εξ Ηρακλείου ο οποίος είχε αγωνία να χτιστούν σχολειά όπως κι όπως. Και τότε μπορώ να σας πω ότι εχτίστηκαν δεκάδες σχολειά και στην Α και στη Β περιφέρεια. Θυμάμαι και μπορώ να πω υπήρχε ένας συναγωνισμός μεταξύ των επιθεωρητών ποιος θα έχτιζε περισσότερα σχολεία στην περιφέρειά του. Ήτανε τότε η εποχή που τα μικρά χωριά είχαν ζωντάνια, είχαν κόσμο, είχαν ανθρώπους, είχαν παιδιά. Και τότε βεβαίως οι δρόμοι δεν υπήρχαν, άρχισαν να… φτιάχνονται και να κατασκευάζονται το ΄59. Και αυτά τα απομονωμένα χωριά πήγαιναν οι μαθητές στο σχολείο με τα πόδια, ή τα πήγαιναν οι γονείς τους, ήταν λοιπόν επιτακτική ανάγκη, κοινωνική ανάγκη η κατασκευή σχολείων.
Υπάρχουν τα σχολειά αυτά, και τα οποία κυρίως σε όσα χωριά υπάρχουν ακόμα κάτοικοι χρησιμοποιούνται κυρίως σαν πολιτιστικά κέντρα.
Θα πρέπει να πω με την ευκαιρία αυτή ότι -δεν θυμάμαι πια ακριβώς τη χρονολογία, αλλά…, όταν βρήκα την……. – είχαν γίνει κάτι σεισμοί, είχε γίνει ένας σεισμός, ο οποίος έπληξε τη νότια πλευρά της Κρήτης και κυρίως του Ηρακλείου όπου είχε και κάποιες καταστρεπτικές συνέπειες. Σ΄ εμάς είχε ελάχιστες, μονάχα επιπτώσεις, κυρίως στα χωριά, τα νότια χωριά της επαρχίας του Αγίου Βασιλείου, παράλληλα μ΄ αυτή, Έλαντες, (…), Αγία Γαλήνη…
Και τότε ο υφυπουργός Μανόλης Κεφαλογιάννης διέθεσαν αυτά τα χρήματα για να κατασκευαστούν οι όποιες ζημιές και συγχρόνως για να γίνει…, για να γίνουν και κάποια έργα στα χωριά που να βελτιώνουν την εμφάνισή τους. Και να σας πω, μια προσπάθεια που άρχισε τότε, μια προσπάθεια που κράτησε πολλά χρόνια. Αλλά πιστεύω ότι είναι ο μοναδικός νομός στην Ελλάδα τότε, που επέτυχε, έστω σε μια προσπάθεια πολλών χρόνων, πολλών ετών, να τσιμεντοστρωθούν όλοι οι δρόμοι των χωριών και οι πλατείες τους.
Γενικώς, θυμάμαι τα λεφτά, ήταν πολύ λίγα, και οι άνθρωποι (…) τα λεφτά αυτά τα δίνανε για να αγοράσουνε υλικά, τσιμέντο. Τα υπόλοιπα, την εργασία, την επίστρωση και την κατασκευή αυτών των πλατειών και των δρόμων μέσα στο χωριό την έκαναν οι κάτοικοι. Κι εκείνοι σ΄ αυτή την προσπάθεια με τα πρώτα χρήματα που πήρα από το Υπουργείο τότε Οικισμού, έκανα βέβαια μια χρονική υπέρβαση, γιατί δεν το ξέχασα αυτό ποτέ… Συνεχίστηκε αυτή η προσπάθεια το ΄74 με υπουργό Χριστόφορο Στράτο, ο οποίος έδωσε πολλά χρήματα. Και μάλιστα σε ορισμένους από τους νομάρχες, βγαίναμε μαζί , τους είπε: «Αν αυτά τα χρήματα τα χρησιμοποιήσετε όπως πρέπει και γρήγορα, θα σας δώσω τα διπλάσια». Και αυτό αποτέλεσε ένα κίνητρο για όλους τους νομάρχες.
Και έγινε πραγματικά μια μεγάλη προσπάθεια ευπρεπισμού, καλλωπισμού, αλλά και υγιεινής στα χωριά, συνεχίστηκε από τον μετέπειτα υπουργό Πολιτισμού, τον Τζανή τον Τζανετάκη. Και ήρθα πλέον εγώ ως υπουργός Εσωτερικών το ΄92 το ΄93, όπου εκεί είχα τη φιλοδοξία να λύσω όλα τα προβλήματα των χωριών του νομού Ρεθύμνης. Πέρασα απ΄ όλα τα χωριά, δεν άφησα κανένα, και δεν είδα τις ανάγκες των χωριών με κριτήρια κομματικά, πού παίρνω ψήφους για να δώσω περισσότερα ή λιγότερα λεφτά, αλλά μπροστά σε όλους, σε όλη την κοινωνία του χωριού πόσα λεφτά θέλετε για να φτιάξετε…, για να καλύψετε τις ανάγκες του χωριού σας. Όσα μου εζήτησαν, τα έδωσα όλα. Πολλοί δεν επίστευαν ότι μπορούσε να γίνει αυτό το πράγμα. Και εκ των υστέρων εξομολογούνταν ότι δεν το πιστεύανε. Και κρίμα να μη συζητήσουμε περισσότερα.
Θα σας πω μονάχα ότι σε ένα μικρό χωριό, που είχε ενδιαφέρον, έδωσα μόνο σε ένα χωριό διακοσίων διακοσίων πενήντα κατοίκων, πάνω από τετρακόσια εκατομμύρια. Και βεβαίως έλεγαν οι εργολάβοι ότι…, και ο κόσμος, ότι τρία χρόνια μετά την αποχώρησή μου, βέβαια γιατί αντικαταστάθηκε η κυβέρνησή μας από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, και δουλεύαμε, λέγανε, και δουλεύουμε ακόμα τα λεφτά του Κεφαλογιάννη.
Αυτό το θεωρώ πως ήτανε ένα σημαντικό έργο πολιτισμού, ευπρεπισμού των χωριών μας, και υγιεινής, διότι ήταν πάρα πολύ (…) με ένα νερό (……) σε όλα τα χωριά και υδρεύσεις σε όλα τα χωριά… Και δώσαμε στα χωριά του νομού Ρεθύμνης ένα… μια ιδιαίτερη μορφή και μάλιστα αν πήγαινε κανείς έβλεπε σε ορισμένα χωριά οι κάτοικοι να ασπρίζουν και τους δρόμους και εκεί τα σπίτια τους απ΄ έξω. Ήταν χάρμα…, ήταν πραγματικά ένα δείγμα πολιτισμού και ευαισθησίας.
-Μείνετε σ΄ αυτό σας παρακαλώ, σ΄ αυτό το, τα πρώτα δύο χρόνια που ήταν πολύ σημαντικά, σας επηρέασε καθόλου η μητέρα σας;
-Η μητέρα μου με επηρέαζε μόνο με την αγάπη της.
-Θέλω να πω (…..)
-Είναι πολύ λογικό και φυσικό. Οι μητέρες που όλοι μας έχουμε αδυναμίες μας ζητούν (…) κάποια θέματα. Και όσοι πηγαίναν μου έδιναν τα θέματα αυτά. Και έκανα ό,τι έκανα για όλο τον κόσμο.
Επίσης…, αυτά θυμάμαι, τα πρώτα χρόνια της παρουσίας μου εδώ, γιατί εξελέγην βουλευτής το ΄58, μετά εξελέγην το ΄61 (…) 1963, στο μεσοδιάστημα έκανα ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν για να ανταποκριθώ στην εμπιστοσύνη που μου είχε δώσει ο λαός και να βοηθήσω, να (…) με τις ανάγκες τις τρομακτικές που είχε ο νομός. Θυμάμαι σ΄ ενα (…..) ότι ο νομός Ρεθύμνης, ο νομός Γρεβενών και ο νομός …
– (……..) Ευρυτανίας
-..Ευρυτανίας ήταν οι φτωχότεροι νομοί της Ελλάδας. Γι΄ αυτό στους τρεις νομούς … είχε κάνει ο Καραμανλής ένα πρόγραμμα Μικρό εξυγιαντικό έργο. Τι ήταν αυτά τα έργα; ήταν χρήματα που έδινε για να γίνουν κάποια έργα ύδρευσης, αποχέτευσης ή άλλων μικρών έργων για να βοηθηθούν οι κάτοικοι, και τα χωριά και οι κάτοικοι με κάποια μεροκάματα είχαν τότε. Και θέλω μ΄ αυτό να τονίσω πως ξεκίνησε ο νομός με τόσες ανάγκες και πως βρέθηκε εκεί που βρίσκεται σήμερα, τη δυνατότητα να (…) τα μεγάλα έργα που έγιναν εδώ που άλλαξαν την όψη του νομού και τη μοίρα (…..), σε έναν νομό με αξιοσημείωτη οικονομική ανάπτυξη το οποίο βέβαια, η οικονομική ανάπτυξη συνέβαλλε καθοριστικά και ουσιαστικά για την ένταξη της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα.
Οι επιδοτήσεις οι οποίες έγιναν για τους ανθρώπους του νομού Ρεθύμνης αν και η έλλειψις καθοδήγησης και κατεύθυνσης εκ μέρους του κράτους από τις μετέπειτα κυβερνήσεις που δεν πήγαν ποτέ (…) για να ακούσει τους ανθρώπους αυτούς, ότι αυτές οι επιδοτήσεις γίνονται για να εκσυγχρονίσετε την παραγωγή σας, για να εκσυγχρονίσετε (…) σας, για να βελτιώσετε τις συνθήκες της ζωής σας, για να τροποποιήσετε τις καλλιέργειες και εν τέλεια… την γεωργία, το, το, γύρω από το γεωργικό τομέα, να τον βελτιώσετε για να είναι πιο παραγωγικός, πιο αποδοτικός για τους αγρότες, και επίσης…πιο ουσιαστικός.
Αυτό ήτανε ένα μεγάλο λάθος των μετέπειτα κυβερνήσεων και βλέπουμε σήμερα (…….)
(…..)εγώ πιστεύω ότι θα συνεχιστούν γιατί είναι μεγάλης ανάγκης (….) χωρίς αγροτική οικονομία
-(……..) να έρθουμε ξανά στο κλίμα… Σ΄ αυτό το σημείο, εκείνη την περίοδο που έχετε εκλεγεί (…………………………) και βοηθήσατε πολύ (…) μεγάλη έρευνα, ξέρω δηλαδή ότι ένα μεροκαματιάρη (…) Κάποια ιδιαίτερη σχέση με δημοσιογράφο εκείνη την πρώτη περίοδο που έχετε εκλεγεί;
-Να σας πω την αλήθεια… Αυτό ήτανε το… το μοναδικό μου μειονέκτημα θα έλεγα εγώ. Ήτανε αυτό όμως διότι… εντάξει… συντροφιές, παρέες κάναμε με τους δημοσιογράφους αλλά δεν πήγα ποτέ σε κανένα μεγαλοεκδότη που (……) για να ενταχθώ.
-Με συντάκτες… με συντάκτες…
-Με συντάκτες, (…) όλοι οι συντάκτες… ήταν τότε μια εποχή που δεν υπήρχαν μέσα. Και θυμάμαι ότι παρακολουθούσαν οι δημοσιογράφοι τις συνεδριάσεις της Βουλής, και με στενογραφία κατέγραφαν τις ομιλίες. Υπήρχαν μάλιστα ορισμένες εφημερίδες που είχαν, και είναι πάλι πολύ σημαντικό αυτό, διάλογο, διαλόγους του Κοινοβουλίου. Εγώ πιστεύω ότι ένας λόγος που υποβαθμίσθηκε ο κοινοβουλευτισμός και χάθηκε αν θέλετε, το κύρος, η προσωπικότητα των βουλευτών, είναι διότι ποτέ τα μέσα ενημέρωσης και κυρίως (…) της εποχής εκείνης πολλές φορές το ζήτησα μέσω των συντακτών, των συντακτών και των δημοσιογράφων, κάντε ρε παιδιά μια στήλη: βουλή… Δεν είναι δυνατόν ο ελληνικός λαός που ψηφίζει τους βουλευτάς και αναθέτει να διεκπεραιώσουν, να συζητήσουν, να αγωνιστούν στη Βουλή (…) των προβλημάτων της χώρας, δεν είναι δυνατόν (……..) ποιοι ασχολήθηκαν με το πρόβλημα είτε από το νομοθετικό, είτε από πλευράς κυβερνητικής, από της κυβέρνησης, της αντιπολίτευσης… Και αυτά ήταν τα θέματα που απασχόλησαν τους βουλευτάς στο Κοινοβούλιο τον προηγούμενο καιρό και τώρα (…).
Θεωρώ ότι εάν ο τύπος έδειχνε περισσότερο ενδιαφέρον και προέβαλλε, εκτός από την τηλεόραση, και το έργο το κοινοβουλευτικό μέσω του έντυπου τύπου, πιστεύω ότι η αξιοπιστία των πολιτικών θα ήταν πολύ καλύτερη. Και εγώ μάλιστα (…) από το 1984 όταν (…..) επισκευθήκαμε την Ένωση των συντακτών των ημερησίων εφημερίδων. Και πήγαμε εκπρόσωποι όλων των κομμάτων και από τη Νέα Δημοκρατία και εγώ. Και (…) τότε τη δημιουργία ενός καναλιού της Βουλής που θα μπορούσε ο κάθε πολίτης να ανοίξει την τηλεόραση, να πάει στη Βουλή και να δει τη συνεδρίαση στη Βουλή, ποιοι ήταν παρόντες στη συνεδρίαση αυτή, ποιοι πήραν το λόγο, τι είπαν. Θα είχε δηλαδή τη δυνατότητα ο βουλευτής και να προβληθεί μέσω μιας προσπάθειας που έκανε μέσα από το Κοινοβούλιο, και θα είχε και μια ζωντάνια η Βουλή, διότι όλοι θα θέλανε να μιλήσουν, να αναδειχθούν, να προβληθούν…
(…) ύστερα από πολλά χρόνια (……………………………………………..)
Εγώ δεν ξέρω αν έχω τίποτε άλλο να…, δεν θυμάμαι τίποτε άλλο να πω…
-Εγώ θα πρότεινα…
(ΤΕΛΟΣ)