ΒΑΛΕΣΤΡΑΣ

 

Σε άλλα σημειώματα δια μακρών, έχω εκθέσει τας επιτυχίας των δικών μας, κατά το πρώτον έτος της επαναστάσεως του   1821.

Αποτέλεσμα των επιτυχιών τούτων ήτο, ότι η ύπαιθρος είχε τελείως ελευθερωθεί, οι δε Τούρκοι, είχαν κλεισθεί μέσα στα Φρούρια.

Κατά το δεύτερον έτος της Επαναστάσεως ήλθεν ο Βαλέστρας.

Αλλα ποιος ήτο αυτός; Νομίζω πως είναι σωστό να μάθωμε γιατι λόγοι δικαιοσύνης, επιβάλλουν τούτο.

Κατά την αρχήν της Επαναστάσεως, έζησε στα Χανιά, ο Γάλλος έμπορος Βαλέστρας. Ουτος είχεν υιόν, οστις επήγε στη Γαλλία, εισήχθη στη Σχολή Πολέμου και επι Ναπολέοντος του Α΄ ήτο λοχαγός. Συνέπεια όμως των επακολουθησάντων πολιτικών γεγονότων στη Γαλλία, παρητήθη των τάξεων του στρατού και ήλθεν αυθορμήτως να υπηρετήση, στην αγωνιζόμενη Ελλάδα. Πρώτος που κατήρτησε τακτικόν στρατόν στας Καλάμας, ήτο ο Βαλέστρας, δι’ο και ο Δημ. Υψηλάντης, του έδωκε τον βαθμόν του χιλίαρχου. Είναι δε γνωστόν, πως οι χιλίαρχοι είναι εκείνοι που ύστερον, ονομάζονται Στρατηγοί.

Ο Βαλέστρας, έλεγε πάντα πως ήτο Κρητικός- σαν εγεννήθη στα Χανιά – και με Κρήτας πάντα συνειργάζετο. Οι Κρήτες που  βρέθηκαν στη Πελοπόνησον, έλαβαν μέρος κατά την άλωσιν της Τριπόλεως, και μαζί με αυτούς  και ο Β.

Μετά το πέρας της επιχειρήσεως εκείνης, επείσθη να έλθει στην Κρήτη.

Οντως κατά Μάρτιον του 1822 ήλθε και παρουσιάσθη ενώπιον του Αφεντούλιεφ που για κακή μας μοίρα ήτο, αρμοστής τότε. Ο Β. εξήτασε την γενικήν κατάστασιν από στρατιωτικής απόψεως και αντελήφθη πόσον ήτο ακμαίον το ηθικόν τον ανδρών, ώστε υπεστήριξε ότι είναι δυνατή και ευχερής η κατάληψις του Φρουρίου της Ρεθύμνης. Μια δε τοιούτη επιτυχία, θα είχε κολοσιαίαν σημασίαν ίδια την εξυπηρέτησιν του όλου Αγώνος, εξηπηρετουμένου έως τότε, αλλα και κατόπιν δια του λουτρού Σφακίων, ευρισκόμενου εις απομεμακρυσμένον και απόκεντρον σημείον. Ολοι οι Αρχηγοί και οι καπετάνιοι, ευρέθησαν σύμφωνοι. Το σχέδιον ετέθη υπ’όψη και του Αφεντούλιεφ, όστις ενέκρινε μεν, ελλόχευε δε.

Οι δικοί μας, που έλαβαν μέρος ανηρχοντο εις τρεις χιλιάδες άνδρας, κατά δεν τον «φίλον» μας Σπυρίδωνα Τρικούπην, εις  τέσσαρας. Κατέλαβον το «Πέταλον» του Βρύσινα έως δεξιόν της παρατάξεως – Το Κέντρον ήτο το χωριό Κάστελλος και το αριστερό, το Βαρσαμόνερο. Πάνω και Κάτω.

Κατά το σχέδιον, θα έπρεπε το Κέντρον να προκαλέσει τον εχθρό και κατόπιν να υποχωρή για να τον παρασύρουν έξω και να τον θέσουν μεταξύ τριών πυρών.

Ο Βαλέστρας, ευρισκόμενος στο Βαρσαμόνερο, θα επήρχετο κατά της πόλεως. Τόσο δε βέβαιος ήτο περί της επιτυχίας ώστε το άλογο του το είχεν αφήσει στον άγιον Κωνσταντίνον, για να είναι ευκίνητος. Χαίρων δεν και αγαλλόμενος ετραγουδούσεν εψυχώνων τους άνδρας και λέγων ότι θα εισέλθη στο Φρούριον ξιφήρης.

Κατά κακήν όμως τυχην , την προετοιμασία της ορισμένης ημέρας, οι Τούρκοι εβάδισαν προς Κάστελλον είτε προς ανίχνευσιν, είτε προς λαφυραγωγίον, οι δι’ εκεί ευρισκόμενοι, εφόνευσαν δεκατέσσαρας εξ’΄αυτών .

Περί του οπλισμού των και των λοιπών λαφύρων ηγέρθησαν έριδες – ως  συνήθως – παρ’ ατάκτοις.

Ετσι οι Τούρκοι αντελήφθησαν τας σκέψεις των δικών μας, και δεν επρόκειτο να αιφνιδιασθούν πλέον. Την επομένην εξήλθον του Φρουρίου παν στρατιά οι δικό μας εκάμφθησαν. Πάρα τουτα ο είμνηστος Βαλέστρας επετέθει γενναίως κατά των πολεμίων τραυματισθείς όμως εκινδύνευε, να συλληφθεί ζων.

Τοτε ο γιγαντόσωμος Ανδρέας Βούρβαρχης, εκ των ανδρών του ήρωος Στρατηγού Δεληγιαννάκη, τον ήρπασε στους ώμους του, και επροσπαθούσε να τον απομακρύνει. Επειδή εκινδύνευαν να συλληφθούν αμφότεροι, τον απέκρυψε, σ’ένα πυκνόν βάτον. Οι Τούρκοι όμως τον βρήκαν, του απέκοψαν την  Κεφαλήν και την δεξιάν χείρα και τας έφεραν στο Ρεθυμνον, σαν τρόπαιον. Μαζί μ’ αυτόν, έπεσαν και ογδοήκοντα άλλοι, εκ των δικών μας.

Αυτά έγιναν, κατά την 12 και 13 Απριλίου 1822.

Εάν είχα αρμοδιότητα ή αν ηκούετο η φωνή μου θα πρότεινα να δοθεί το όνομά του, σ’ένα δρόμο της πόλεως να ονομασθεί «οδός Στρατηγού Βαλέστρα». Εάν δεν ήτο όμως Φιλέλλην που εθυσίασε τη ζωή του, για την ευγενή ιδέαν της Ελευθερίας, εθελουσίως και ανυστεροβούλως. Του αξίζει.

Αυτά εθυμήθηκα επι τη Εθνική Εορτή, και εσκέφθηκα πως πρέπει να θυμούμεθα ολοι την συμβολήν μας κατά τον Ιερόν Αγώνα.

ΣΤ. ΚΕΛΑΪΔΗΣ

ΚΡΗΤΙΚΗ  ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ

ΜΑΙΟΣ  1952

 

 

 

Αφήστε μια απάντηση