Α. ΜΑΥΡΑΚΗΣ και το ΑΡΚΑΔΙ

 

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

 

Έγγραφες καταγραφές σε ενέργειες και πράξεις του

ΑΛΚΙΒΙΑΔΗ ΜΑΥΡΑΚΗ

Αναφερόμενες κατά καιρούς στην Ι. ΜΟΝΗ ΑΡΚΑΔΙΟΥ και στους Ήρωες της Εθελοθυσίας του 1866.

1) Η Μπουμπάρδα τ’ Αρκαδιού. Πρόταση για την ανεύρεση της Μπουμπάρδας. Εφημ. «Ρεθεμνιώτικα Νέα» 4-11-1986.

2) Ραδιοφωνική εκπομπή από την ΕΡΑ Χανίων, μέσω της εφημερίδας «ΡΕΘΥΜΝΟ» και του δημοσιογράφου Σπύρου Λούπη 7-11-86

Περιεχόμενο: η αναζήτηση και η ανεύρεσης της μπουμπάρδας.

3) Επιστολή στο Φρ. Γερμανό για την αναζήτηση της Μπουμπάρδας 10-11-86.

4) Επιστολή στην εφημ. «ΚΡΗΤΙΚΑ ΝΕΑ» των Αθηνών για το ίδιο θέμα 14-11-86.

5) Επιστολή στον καθ. Πανεπ. Θ. Δετοράκη για το ίδιο θέμα 21-11-1986.

6) Επιστολή στο Στέριο Μανουρά. Αθήνα για το ίδιο θέμα 21-11-1986.

7) Πρόταση για τη δημιουργία Μουσείου Κέρινων Ομοιωμάτων στο Αρκάδι. Εφημ. «Ρεθεμνιώτικα Νέα» 7-11-1990.

8) Ραδιοφωνική Συνέντευξη από STUDIO – Ρέθυμνο μέσω κ. Εύας Λαδιά για το θέμα Μουσείου Κέρινων Ομοιωμάτων 12-11-1990

9) ΕΜ. ΠΑΧΛΑΣ ο ήρωας της Αρκαδικής Εθελοθυσίας.

Πανηγυρικός στη γιορταστική εκδήλωση στα Περιβόλια 6-11-1995

10) Για τη Μπουμπάρδα τ’ Αρκαδιού (Να η ευκαιρία), εφ. «ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ» 15-5-1996).

11) ΕΜ. ΠΑΧΛΑΣ. Ομιλία. Γιορταστική εκδήλωση 7-11-1997 στα Περιβόλια.

12) Τ’ ΑΡΚΑΔΙ ΕΙΝΑΙ μια φωτιά, κι όποιος τ’ αγγίξει καίει. Ρεθεμνιώτικα Νέα 20-8-1998.

13) Ανοιχτή επιστολή προς Μητροπολίτη, εφημερίδα «Ρεθεμνιώτικα Νέα» 31-11-1998.

14) Θέσεις και προτάσεις για το Αρκάδι, εφημερίδα «Ρεθεμνιώτικα Νέα», 4-11-1998.

15) Όχι Επίδαυρος της Κρήτης το Αρκάδι, εφημερίδα «Ρεθεμνιώτικα Νέα», 4-9-2001, περισκόπιο.

16) Αντιπαραθέσεις για το Αρκάδι, εφημερίδα «Ρεθεμνιώτικα Νέα», 27-9-2001.

17) Ας ευχόμαστε να μην έχει καταλήξει σε κάποια υψικάμινο η χαμένη μπουμπάρδα, εφημερίδα «Ρεθεμνιώτικα Νέα», 10-11/11-2001.

18) Η ιστορία της χαμένης Μπουμπάρδας, εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», 10-11-2001.

19) Ως ευ παρέστητε Αγ. Ηγούμενε στο ΑΡΚΑΔΙ, ΕΦ. «Ελευθερία», 25-10-2003

 

Εκτός από τις παραπάνω επίσημες καταγραφές έχω κάνει ακόμη είκοσι τουλάχιστον επίσημες σχολικές γιορτές για την εθελοθυσία τα’ Αρκαδιού σε σχολεία στα οποία κατά καιρούς υπηρέτησα.

 

ΜΕΡΟΣ 2ο

Για το Αρχείο της κ. Ε. Λαδιά

1) Πίνακας τιμητικών διακρίσεως της πολιτείας ή άλλων φορέων στον κ. Αλκιβιάδη Μαυράκη.

2) Δημόσιος έπαινος από εφ. «Ρεθεμνιώτικα Νέα» στις 16-7-1987.

3) Δημόσιος έπαινος από εφ. «Ρεθεμνιώτικα Νέα» στις 11-11-2003.

4) Προσωπικό τιμητικό ποίημα Ε. Γαλλιού.

5) Προσωπικό τιμητικό ποίημα Στέλιου Κανταρτζή, 11-10-1995.

 

 

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ                        (Σάββατο 25 Οκτωβρίου 2003)

Ως ευ παρέστητε

Άγιε Ηγούμενε εις την Ι. Μ. Αρκαδίου Ευχές και προσδοκίες

Του Αλκιβιάδη Μαυράκη

Γεμάτος χαρά διάβασα στις 2-10-03 στο Ρεθεμνιώτικο τύπο, την είδηση της τοποθέτησης Νέου Ηγούμενου, εις τη Ι.Μ. Αρκαδίου. Με εξέπληξε η αναπάντεχη είδηση, αφού ύστερα από τις προ πενταετίας αντιρρήσεις μου, που δημόσια είχα καταθέσει στον ημερήσιο τύπο του Ρεθύμνου επικρίνοντας την απόφαση του Σεβ. Μητροπολίτου μας να ορίσει Διοικούσα Επιτροπή εις τον Αρκάδι αντί Ηγουμένου που να προέρχεται από την αδελφότητα της Μονής. Και αφού το αίτημα αυτό, έγινε πράξη από 1-1-1999, όλοι εφησύχαζαν και η Μονή έμεινε εις το έλεος του Κυρίου.

Αποδείχτηκε δηλαδή εις την πορεία, ότι τα ημίμετρα και οι εξ’ ανάγκης λύσεις δεν έφεραν θετικό αποτέλεσμα εις την επιθυμητήν λειτουργία της Ι. Μονής.

Η αδράνεια – με την ηπιότερη έκφραση του λόγου για κάθε δράση και ενέργεια, οδήγησαν το Αρκάδι εις το έσχατον σημείον απαξίωσης και αισθητικής παρουσίας σε σημείου όπου οι ντόπιοι και ξένοι επισκέπτες να αισθάνονται άβολα και αποκαρδιωτικά ώστε να κρίνουν απαξιωτικά την όλη εμφάνιση της Μονής σε όλους τους τομείς.

Εγώ σήμερα δεν έχω κανένα πρόβλημα να επαινέσω την ενέργεια του Σεβασμιώτατου και να ευχηθώ, όπως η επιλογή του αυτή να είναι επιτυχής ως προς το αποτέλεσμα και να οδηγήσει την Ιστορική Μονή σε μια ολοκληρωτική αναβάθμιση.

Περίμενα αρκετές ημέρες από τον διορισμό του Ηγούμενου να δω ένα τουλάχιστον δημοσίευμα από κάποιο φορέα του πνευματικού, επιστημονικού, επαγγελματικού κόσμου ή από ένα φορέα πολιτιστικού συλλόγου που να αναφέρεται στο αξιοσημείωτο γεγονός. Όμως τίποτε. Το γεγονός αυτό, πέρασε τόσο αθόρυβα, τόσο ήσυχα, τόσο σιωπηλά, ως να ήτο ένα μηδέν, ένα τίποτε. Εγώ αντιθέτως πιστεύω ότι ήταν και είναι το σπουδαιότερο γεγονός που συντελέστηκε στην Αρχιεπισκοπή Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου, κατά το τρέχον ημερολογιακόν έτος.

Είναι το γεγονός που ευελπιστούμε ότι θα αναβαπτίσει την εικόνα της Μονής και θα την οδηγήσει εκεί που η ιστορία και η συνείδηση των λαών, πολύ εύστοχα, την έχει ανακηρύξει «Παγκόσμιο Σύμβολο Ελευθερίας και Δημοκρατίας».

Η Ι. Μονή Αρκαδίου είναι το σημείο αναφοράς στην πόλη του Ρεθύμνου και η καλή πορεία της, αντανακλά άμεσα, θετικά ευχάριστα και εποικοδομητικά εις την πόλη του Ρεθύμνου καθώς και σε ολόκληρο το νομό. Ύστερα από όλα αυτά, εγώ ο απλός πολίτης σαν ένα απλό μέλος της Ρεθεμνιώτικης κοινωνίας, καλωσορίζω τον νέο ηγούμενο της Ι. Μ. Αρκαδίου και του εύχομαι να σταθεί άξιος στο ύψος των περιστάσεων και να αποδειχθεί ως ο πανάξιος διάδοχος των Μακαριστών προκατόχων του Νεοφύτου Δρόσα του πρώτου ανακαινιστού της Μονής και του Γαβριήλ Μαρινάκη του τελευταίου των Ηρώων στην ολοκαύτωση της Μονής το 1866.

Στην αναγγελία των εφημερίδων για το διορισμό του Νέου Ηγουμένου, ενέγνωσα το εν περιλήψει βιογραφικό σημείωμα του Αγίου.

Νέος – με πανεπιστημιακή μόρφωση – ευρύ και διορατικό μυαλό – γνώστης ξένης γλώσσας κλπ.

Όλα αυτά υποδηλώνουν μια πλούσια υποδομή προτερημάτων για μια γόνιμη παρουσία στην ηγουμενία της Μονής. Όμως εγώ εδώ, θέλω να σημειώσω ότι η επιτυχία του νέου Ηγούμενου στο ηγουμενικό αξίωμα δεν έχει καμιά σχέση με τα τυπικά προσόντα ή οφίκια τα οποία τυχόν φέρει.

Η επιτυχία του θα εξαρτηθεί από την ουσιαστικήν προσφορά του, η οποία θα εκπορεύεται από την εργατικότητά του, από την μελέτη και κατάκτηση πάσης γνώσεως για την Ιστορία της Μονής, από την πιστήν τήρηση των θεσμών και των ιστορικών δεδομένων της, καθώς και από την διαφύλαξη και τήρηση πάσης φύσεως τυπικών ή ουσιαστικών παραδόσεων, της Ιερής μας Μονής.

Μεγάλη σημασία στην επιτέλεση του έργου του θα έχουν οι πρωτοβουλίες που τυχόν θα αναλάβει σε κάθε δύσκολη στιγμή. Γιατί είναι γνωστό, ότι έχει η επιτυχία του κάθε ηγήτορος σε οποιαδήποτε Αρχή και εξουσία, δεν εξαρτάται μόνο από τις εντολές τις οποίες λαμβάνει για μικρά ή μεγάλα θεσμικά ή ιστορικά έργα.

Οι οιωνοί -στην παρούσα στιγμή είναι ευνοϊκοί για τον νέο Ηγούμενο.

Πρώτος λόγος, γιατί η οποιαδήποτε μικρή ή μεγάλη δράση, θα θεωρηθεί ως έργο σοβαρό, ύστερα από την συνεχιζόμενην επί σειρά ετών απραξία εις το έργο της Μονής.

Δεύτερος και σπουδαιότερος λόγος, ότι η ίδια θέση του Ηγουμένου περικλείει δύναμη σεβασμού και εξουσίας που αντιστοιχεί με αυτήν του ανεξαρτήτου πολιτικού υπουργού.

Γιατί και μόνο η παρουσία και η αναφορά του Ηγουμένου στο νόημα της Ι.Μ. Αρκαδίου, ανοίγει διάπλατα τις πόρτες της εξουσίας που είναι πρόθυμες να βοηθήσουν ή θεραπεύσουν τις όποιες ανάγκες της Μονής, αποδίδοντες φόρον τιμής στην εθελοθυσία των νεκρών της ιστορικότερης Μονής της Ελεύθερης Ελλάδος. Εδώ όμως χρειάζεται ο σωστός, χειρισμός αυτής της εξουσίας, γιατί ως γνωστόν κάθε νόμισμα έχει δύο πλευρές.

Τελειώνοντας θέλω να σημειώσω, ότι οι ευχές μου, οι παραινέσεις μου και προσδοκίες μου για τον Νέο Ηγούμενον -πιστεύω ακράδαντα- ότι προσυπογράφονται νοερώς από την πλειονότητα του Ρεθυμνιώτικου λαού, που θέλει να διατηρεί το Αρκάδι εις την κορυφή της τριγωνικής πυραμίδας που εκφράζεται με πίστην εις τη Θρησκεία, αυταπάρνηση στα εθνικά ιδεώδη και σεβασμό στα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις του τόπου μας.

Ευχαριστώ ακόμη τον εκδότη της εφημερίδας μας που δέχτηκε -και τώρα όπως πάντα να δημοσιεύει αυτούσια τα κείμενα που προσφέροντας σπουδαίο έργο στο κοινωνικό σύνολο για μια πλούσια ενημέρωση στα καυτά θέματα του τόπου μας.

Ρέθυμνο 20-10-03

 

 

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

(αυτούσιο δημοσίευμα)

ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2001

Η ΜΠΟΥΜΠΑΡΔΑ Τ’ ΑΡΚΑΔΙΟΥ

Η ιστορία της χαμένης μπουμπάρδας

ΑΛΚΙΒΙΑΔΗ ΜΑΥΡΑΚΗ

Με πολλή χαρά διάβασα στο φύλλο της από 8-11-01 εφημερίδας των Ρεθεμνιώτικων Νέων, την πληροφορία ότι ο Δήμαρχος του Αρκαδίου κ. Γ. Φανουργάκης σκοπεύει στην αναζήτηση και ανεύρεση της χαμένης Μπουμπάρδας τ’ Αρκαδίου.

Εύχομαι η δήλωση αυτή του δραστήριου Δημάρχου, να μην είναι επετειακή «διακήρυξη» αλλά να γίνει έργο, ο λόγος της δήλωσής του.

Είναι γνωστό ότι εγώ πρώτος ανακίνησα αυτή την ενέργεια με ένα δημοσίευμά μου στα Ρεθεμνιώτικα Νέα στις 4-11-1986.

Ακολούθησε μια ραδιοφωνική μου εκπομπή από το ραδιοσταθμό Χανίων μέσω του δημοσιογράφου κ. Σπύρου Λουπη ανταποκριτή του σταθμού για το Ρέθυμνο, στις 7-11-1986.

Από τότε και μέχρι σήμερα πολλές φορές έχω αναφερθεί δημόσια στο θέμα αυτό. Έχω ενημερώσει πολλούς ιστορικούς ερευνητές και ανθρώπους των γραμμάτων της πόλης μας, για να ευαισθητοποιηθούν σ’ αυτή την αναζήτηση. Έχω ενημερώσει κάθε αρμόδια τοπική αρχή, μαζί και τον κ. Φανουργάκη, αλλά από όλους μόνο καλά λόγια συμπαράστασης έχω ακούσει.

Η πρώτη μου αναφορά στο θέμα, ξεκίνησε όταν διάβασα στον «ιστορικό και τουριστικό οδηγό Κρήτης» του Στέργιου Σπανάκη (τόμος Β’ σελ. 91) ότι «Το κανόνι αυτό το πήραν οι Ρώσοι όταν ήταν στο Ρέθυμνο και το μετέφεραν στη Ρωσία». Ύστερα από πολλές προσπάθειες κατάφερα να επικοινωνήσω τηλεφωνικά με τον εν ζωή, τότε και σήμερα μακαρίτη Στέργιο Σπανάκη, και να του ζητήσω περισσότερες διευκρινίσεις για το θέμα. Η απάντησή του ήταν. «Εγώ παιδί μου ότι γράφω είναι ελεγμένο και αληθινό. Αλλά τώρα δεν θυμάμαι. Για να βρεις στοιχεία ψάξε στα τάδε περιοδικά και εφημερίδες της εποχής του 1909 και εκεί θα βρεις αυτό που ζητάς». Περισσότερα από αυτά απευθύνθηκα σε ένα κατ’ επάγγελμα ιστορικό, φίλο καθηγητή του πανεπιστημίου Κρήτης. Μου αρνήθηκε όμως την προσπάθεια. Έγραψα και, στο δημοσιογράφο και μακαρίτη σήμερα Φρέντυ Γερμανό. Και αυτός με τον τρόπο του αρνήθηκε. Έκτοτε η συζήτηση παραμένει μόνο στα επετειακά δημοσιεύματα των εφημερίδων.

Η γνώμη μου σήμερα για τη «Μεγάλη Μπουμπάρδα» είναι: Ή ότι είναι ξεχασμένη σε κάποιο πάρκο ή πολεμικό μουσείο της Οδησσού ή ότι οι Ρώσοι μετά την επανάσταση του 1917 την περισυνέλεξαν ως άχρηστο πολεμικό υλικό και την οδήγησαν στις υψικαμίνους της εποχής για να χρησιμοποιηθεί ως υλικό παρασκευής νέων πολεμικών όπλων.

Όποια όμως και αν είναι η τύχη της και εάν ποτέ δεν βρεθεί η Μπουμπάρδα, υπάρχει τρόπος και μάλιστα σχετικά εύκολος για να αντικατασταθεί. Το λέω αυτό γιατί σε πρόσφατη επίσκεψή μου με ομάδα εκδρομέων στα Γιάννενα, είδα στο φρούριο του ΙΤΣ- ΚΑΛΕ, πίσω από το τζαμί που ΑΣΛΑΝ – ΠΑΣΑ αρκετές μπουμπάρδες μεταξύ αυτών και ΚΟΥΤΣΑΧΕΙΛΕΣ (όχι κοψαχείλες όπως αναφέρεται στο τελευταίο δημοσίευμα), που μια απ’ αυτές μπορεί να αντικαταστήσει τη χαμένη Μπουμπάρδα τ’ Αρκαδίου και να πάρει ΣΥΜΒΟΛΙΚΑ και τιμητικά τη θέση της που θα οριοθετηθεί απέναντι στο λόφο από τη δυτική και κύρια είσοδο του Αρκαδίου, για να θυμίζει το μεγάλο ιστορικό γεγονός που εξακόντισε τ’ Αρκάδι στα ουράνια ύψη. Και το κατέστησε ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ.

Ρέθυμνο 9 Νοεμβρίου 2001

 

 

 

 

Αρ. αρχ. 38                        (17)

ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ  •  Σάββατο 10 – Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2001

Αίσθηση προκάλεσε η πρωτοβουλία Φανουργάκη για τη χαμένη μπουμπάρδα του Αρκαδίου

Αλ. Μαυράκης: «Ας ευχόμαστε να μην έχει καταλήξει σε κάποια υψικάμινο»

 

Αίσθηση έχει προκαλέσει η πρωτοβουλία του δημάρχου κ. Γιώργου Φανουργάκη, ν’ αναζητηθεί η χαμένη μπουμπάρδα του Αρκαδίου.

Και δικαιώνονται με την ευαισθησία που δείχνει ο δήμαρχος, πρωτοβουλίες πνευματικών μας ανθρώπων που συντηρούν με πάθος την έρευνα γύρω από κάθε θέμα που αναφέρεται στο Αρκάδι και στα ιστορικά του κειμήλια.

Από τους γνήσιους εκπροσώπους αυτής της κίνησης ο γνωστός συγγραφέας κ. Αλκιβιάδης Μαυράκης που πριν από 15 χρόνια περίπου είχε κάνει πρώτος αυτός, σειρά δημοσιευμάτων για το θέμα της μπουμπάρδας.

«Είναι αλήθεια ότι ανακίνησα το θέμα αυτό, μας είπε, με δημοσίευμα μου στα «ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ» στις 4-11-1986.

Ακολούθησε μια ραδιοφωνική μου εκπομπή με τον δημοσιογράφο κ. Σπύρο Λούπη, που μεταδόθηκε από το Ρ/Σ της ΕΡΑ Χανίων. Από τότε και μέχρι σήμερα πολλές φορές έχω αναφερθεί δημόσια στο θέμα αυτό».

– Θέλετε να μας μιλήσετε για τις ενέργειες που έχετε κάνει μέχρι σήμερα;

– «Έχω ενημερώσει πολλούς ιστορικούς ερευνητές και ανθρώπους των Γραμμάτων της πόλης μας, για να ευαισθητοποιηθούν σ’ αυτήν την αναζήτηση».

– Από πού πήρατε την αφορμή να ασχοληθείτε με το θέμα;

– «Η πρώτη μου αναφορά στο θέμα ξεκίνησε όταν διάβασα στον ιστορικό και τουριστικό οδηγό Κρήτης του Στέργιου Σπανάκη (Τόμος Β σελ. 91) ότι «το κανόνι αυτό το πήραν οι Ρώσοι όταν ήταν στο Ρέθυμνο και το μετέφεραν στη Ρωσία». Ύστερα από πολλές προσπάθειες κατάφερα να επικοινωνήσω με τον «εν ζωή» τότε και σήμερα μακαρίτη Στέργιο Σπανάκη και να ζητήσω περισσότερες διευκρινήσεις για το θέμα.

Η απάντησή του ήταν: «Εγώ παιδί μου ότι γράφω είναι ελεγμένο και αληθινό. Αλλά τώρα δεν θυμάμαι. Για να βρεις στοιχεία ψάξε στα τάδε περιοδικά και εφημερίδες της εποχής του 1909 κι εκεί θα βρεις αυτό που ζητάς».

Ύστερα από αυτά απευθύνθηκα σε έναν κατ’ επάγγελμα ιστορικό φίλο, καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης. Μου αρνήθηκε όμως την προσπάθεια. Έγραψα και στο δημοσιογράφο Φρέντυ Γερμανό. Κι αυτός με τον τρόπο του μου αρνήθηκε. Έκτοτε η αναζήτηση παραμένει στα επετειακά δημοσιεύματα των εφημερίδων».

– Ποια είναι η άποψή σας για το ιστορικό κειμήλιο;

– «Η γνώμη μου είναι για τη «μεγάλη μπουμπάρδα» ότι βρίσκεται ξεχασμένη σε κάποιο πάρκο ή πολεμικό μουσείο της Οδυσσού ή ότι οι Ρώσοι μετά την επανάσταση του 1917 την περισυνέλεξαν ως άχρηστο πολεμικό υλικό και την οδήγησαν στους υψικάμινους της εποχής για να χρησιμοποιηθεί ως υλικό παρασκευής νέων πολεμικών όπλων!».

– Κι αν δεν βρεθεί τελικά;

– «Όποια κι αν είναι η τύχη της κι εάν ποτέ δεν βρεθεί η μπουμπάρδα υπάρχει τρόπος και μάλιστα σχετικά εύκολος να αντικατασταθεί. Το λέω αυτό γιατί σε πρόσφατη επίσκεψή μου με ομάδα εκδρομέων στα Γιάννενα, είδα στο φρούριο του Ιτς-Καλέ, πίσω από το τζαμί που Ασλάν Πασά αρκετές μπουμπάρδες μεταξύ αυτών και κουτσαχείλες (αυτή είναι η σωστή έκφραση), που μια απ’ αυτές μπορεί να αντικαταστήσει τη χαμένη Μπουμπάρδα του Αρκαδίου και να πάρει συμβολικά και τιμητικά τη θέση της που θα οριοθετηθεί απέναντι στο λόφο από τη δυτική και κύρια είσοδο του Αρκαδίου, για να θυμίζει το μεγάλο ιστορικό γεγονός που εξακόντισε τ’ Αρκάδι στα ουράνια ύψη και το κατέστησε πανευρωπαϊκό σύμβολο Ελευθερίας και Ορθοδοξίας.

Επιτρέψτε μου πριν κλείσω, να εκφράσω τη χαρά μου για την πρωτοβουλία του δημάρχου Αρκαδίου κ. Γιώργου Φανουργάκη. Ελπίζω η δήλωση αυτή του δραστήριου δημάρχου να μην είναι επετειακή «διακήρυξη» αλλά να γίνει έργο».

 

 

 

 

Αρ. αρχ. 36                        (16)

ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ • Πέμπτη 27 Σεπτεμβρίου 2001

Αντιπαραθέσεις για το θέατρο στο Αρκάδι

 

Επανέρχεται ο κ. Αλκιβιάδης Μαυράκης στο θέμα που δημιουργήθηκε με αφορμή τη θεατρική παράσταση που δόθηκε προ καιρού στο Αρκάδι, και σε νέα επιστολή του στα «Ρ.Ν.» αναφέρει τα εξής:

«Δεν επιθυμώ ούτε επιδιώκω το δημοσίευμά μου για το Αρκάδι να γίνει δημοσιογραφικό σήριαλ. Δεν μπορώ όμως να αφήσω αναπάντητο το λιβελογράφημα του όψιμου Ρεθεμνιώτη κ. Φρίξου Θεοδοσάκη. Ο κύριος αυτός προσπάθησε να αμαυρώσει την προσωπική μου υπόσταση σε ό,τι έχει σχέση με τη συμμετοχή μου στα πολιτιστικά ή όποια άλλα δρώμενα στο Ρέθυμνο. Είναι γνωστό ότι όταν κάποιος θέλει να αντικρούσει τις όποιες θέσεις άλλου, που είναι σωστές και θεμελιωμένες με επιχειρήματα και είναι κοινωνικά αποδεκτές από μεγάλες μάζες του λαού μας, αλλά δεν έχει ικανά ερείσματα να τις αντικρούσει, τότε καταφεύγει στην λασπολογία. Τούτο έπραξε ο κ. Φρίξος με το δημοσίευμά του στη στήλη Περισκόπιο στις 7.9.01. Πρώτη «μαλαδιά» με τη λάσπη του, ότι το δικό μου κείμενο 4.9.01 «είναι στα πρότυπα των κει-μένων του άλλου επαναστάτη Γ. Παπαδόπουλου». Σημείο που ασφαλώς επέχει ποινικής ευθύνης. Το αντιπαρέρχομαι όμως αθόρυβα και απαντώ. Εγώ εκείνη την εποχή υπηρετούσα ως δάσκαλος σε χωριό του νομού μας και ο στρατιωτικός διοικητής του νομού ονόματι Γιαννόπουλος με κάλεσε σε απολογία για κάποια μου ενέργεια. (Δεν είναι τον παρόντος τα περαιτέρω). Το 1969-70 όταν έκλεισε το σχολείο που υπηρετούσα εγώ μετατέθηκα εκτός Κρήτης. Στο δημοψήφισμα για το Σύνταγμα εγώ δεν επιλέχτηκα για δικαστικός αντιπρόσωπος γιατί δεν με θεωρούσαν ημέτερο. Ο ίδιος όμως ο κ. Φ.Θ. μας αποκάλυψε ότι έχει και μελετά τα κείμενα του Γ. Παπαδόπουλου αφού τόσο καλά γνωρίζει με πρώτη ματιά το ήθος και το ύφος των κειμένων του. Οι παρομοιώσεις όμως που κάνει σχετικά με το πρόσωπό μου είναι εντελώς ανεπιτυχείς και ανύπαρκτες, τόσο πραγματικά όσο και γραμματολογικά.

Σπήλωμα δεύτερο. Με κατηγορεί ότι διακηρύττω τον «φανατισμό και το φυλετικό μίσος». Τον πληροφορώ ότι η ταπεινή μου παρουσία που ποτέ δεν ασχολήθηκε με την πολιτική δεν είναι ικανή να επηρεάσει κανένα. Αν θέλει όμως περισσότερες εξηγήσεις, ας αποτανθεί στον αξιότιμο τ. υπουργό Εξωτερικών της κυβέρνησης κ. Θεδ. Πάγκαλο -αλλά και άλλους βουλευτές του κοινοβουλίου μας- που από το βήμα της βουλής διακηρύττει ότι πρέπει να διατηρήσουμε τον εθνισμό μας και να κρατάμε τις αποστάσεις που χρειάζονται από τους όψιμους φίλους μας. Εγώ απλά, αν θέλετε, συντάσσομε με αυτές τις απόψεις.

Σπήλωμα τρίτο. Με κατηγορεί για «φονταμελισμό made in Greece»! Εγώ αγαπητέ τέως συνάδελφε, ομιλώ μόνο την ελληνική γλώσσα, την οποία νομίζω επιτυχώς χρησιμοποιώ στο λόγο μου και επιτυχώς δίδαξα επί τρεις ήμισυ σχεδόν δεκαετίες τα μικρά ελληνόπουλα. Κατόπιν τούτου τα ξενόφερτα και ξενόγλωσσα μου είναι άγνωστα και απαξιώ να απαντήσω σε ξενόγλωσσες κατηγορίες!

Τώρα επανέρχονται και πάλι στο θέμα μας. Θέλω κ. Θεοδοσάκη να σου απευθύνω μερικά ερωτήματα:

Ερώτημα πρώτο: Γνωρίζεις, αν στην ελληνική επικράτεια σε χώρο ιερής μονής δόθηκε ποτέ θεατρική παράσταση; Ασφαλώς όχι. Εδώ ο σεβασμιώτατος με εγκύκλιό του που έχει απαγορεύσει την τέλεση του μυστηρίου του γάμου στα μοναστήρια, γιατί -λέει- οι χώροι αυτοί είναι χώροι προσευχής και θρησκευτικής Ανάτασης.

Ερώτημα δεύτερα: Γνωρίζεις αν το θεατρικό αυτό ή όποιο άλλο έργο παίχτηκε στην Κύπρο, ας πούμε στη μονή του αγίου Κύκκου ή στο χώρο των «φυλακισμένων μνημάτων» όπου είναι τα κρεμαντώρια των Άγγλων όπου απαγχόνισαν και έθαψαν 13 ήρωες ελληνοκύπριους, μεταξύ των οποίων και τους Καραόλη και Δημητρίου; Ασφαλώς όχι. Γιατί οι φωνές των νεκρών ηρώων και των συγγενών τους θα απόπεμπαν από προσώπου της γης. Και όμως η επιτυχία του έργου στους χώρους αυτούς θα ήταν εξασφαλισμένη.

Αν λοιπόν αγαπητοί αναγνώστες και ιδιαίτερα όσοι συντάσσεστε με τις απόψεις του κυρίου Φ.Θ. τότε κι εγώ μαζί σας. Θα προτείνω λοιπόν, σ’ αυτή, την περίπτωση μερικούς άλλους χώρους της Ελλάδας μας να προγραμματιστούν για μελλοντική παρουσίαση του όποιου θεατρικού έργου.

Προτείνω τον ιερό χώρο των Καλαβρύτων, δίπλα από το μονόπετρο «άγαλμα», της πονεμένης μάνας και πλάι από τα 1300 κανδύλια που συμβολίζουν τους ισάριθμους μαχητές της Λευτεριάς που οι ούνοι του Χίτλερ τους «θέρισαν» με τα πολυβόλα τους.

Προτείνω τη μονή της «Μεγίστης Λαύρας», όπου οι φωνές των ηθοποιών θα ενωθούν: με τις φωνές των Ελλήνων επαναστατών που ξεσηκώθηκαν για τη λευτεριά.

Προτείνω τη μονή του Αγίου Δημητρίου, που βρίσκεται στη ρίζα του ιερού βράχου του Ζαλόγγου, όπου οι ελληνίδες μητέρες «πήδηξαν» και έφτασαν στην Αθανασία.

Σε όλους αυτούς και πολλούς άλλους χώρους, αν δοθεί η… παράσταση, ο καθ’ ένας θεατής θα νιώσει την «έπαρση και το απροσδιόριστο εθνικό συναίσθημα» που οι κύπριοι κατά το σχετικό δημοσίευμα του Φ.Θ. που ονομάζουν «μεγαλεό». Όμως αν λείψει το στήλωμα του ιερού χώρου τότε και το συγκεκριμένο έργο γίνεται ένα κοινό θέαμα. Υπενθυμίζω στους αναγνώστες, ότι το ίδιο έργο παίχτηκε δύο μέρες πριν την παράσταση του Αρκαδίου, στη Φορτέτζα στα πλαίσια του αναγεννησιακού φεστιβάλ. Την παράσταση παρακολούθησε ο κ. Πετρίδης και την επομένη γράφει στα «ρίνισματά του». Οι θεατές που παρακολούθησαν το έργο, ήταν λιγότεροι από τους ηθοποιούς: να δούμε αύριο στο Αρκάδι πως θα πάει η παράσταση. Φυσικά στο Αρκάδι η παράσταση πήγε καλά. Υπήρχε το «στήλωμα» του χώρου. Υπήρχαν οι κατ’ επιλογήν και κατά παραγγελίαν θεατές. Οι παράγοντες του θεάτρου δικαιώθηκαν και στις εφημερίδες γράφτηκαν οι έπαινοι και οι ανάλογες κριτικές.

 

Η εύλογη απορία μου

Εκφράζω μία απορία που αφορά όλους τους Ρεθεμνιώτες. Γιατί οι διάφοροι σύλλογοι επιστημόνων – ιστορίας – λαογραφίας, πολιτιστικοί και άλλοι σύλλογοι δεν πήραν θέση στο θέμα; Η αποστολή των συλλόγων δεν είναι μόνο να καταγράφουν το παρελθόν, αλλά, να περιφρουρούν το παρόν και να ασφαλίζουν το μέλλον. Οι απλοί πολιτιστικοί σύλλογοι, ας μην περιορίζονται σε ένα «γλέντι» στο πανηγύρι του χωριού τους.

Πρέπει να είναι πάντα στις επάλξεις και να περιφρουρούν τις υποθήκες που μας άφησαν οι προόγονοί μας.

Που είναι οι άνθρωποι των γραμμάτων και του πνεύματος; Που είναι οι δημοσιογράφοι που παρουσιάζουν και καταγράφουν την καθημερινή επικαιρότητα; Απ’ όλους νεκρική σιγή! Ευτυχώς -τουλάχιστον- δεν αντέδρασαν στο δημοσίευμά μου. Αντέδρασε μόνο ένας και αυτός όψιμος Ρεθεμνιώτης που βρίσκεται έξω από το κλίμα της τοπικής μας παράδοσης και της εθνικής μας κληρονομιάς. Γι’ αυτό και τον θεωρώ ανεύθυνο στο να εκφράζει θετικά ή αρνητικά τη γνώμη του στην εθνικοπολιτιστική κληρονομιά του νομού μας».

 

 

 

Αρ. αρχ. 34    (15)

ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ • Τρίτη 4 Σεπτεμβρίου 2001

 

Περισκόπιο

Του ΣΠΥΡΟΥ ΛΟΥΠΗ

Όχι «Επίδαυρος» της Κρήτης το Αρκάδι

Κατηγορηματικά αντίθετος για τη μετατροπή της Ιεράς μονής Αρκαδίου σε «Επίδαυρο» της Κρήτης, είναι οκ. Αλκιβιάδης Μαυράκης.

Ο γνωστός συμπολίτης εκπαιδευτικός, χαρακτηρίζει «τα τεκταινόμενα στον ιερό χώρο του Αρκαδιού σαν τελευταίο κατάλοιπο μιας εποχής που τα πάντα σήπονται και ώζουν», και σε κείμενο το οποίο απέστειλε στη στήλη με τίτλο «Πρόδωσαν τ’ Αρκάδι οι «Φύλακες»», αναφέρει τα εξής: «Τουλάχιστον ασεβής και πέρα ως πέρα αποτυχαιμένη η επιλογή του χώρου της ιεράς μονής Αρκαδίου για να γίνει η θεατρική «Επίδαυρος» της Κρήτης! Ντροπή! Δεν ξέρω πόσοι ζωντανοί θεατές παρακολούθησαν τη θεατρική παράσταση που δόθηκε στις 18/8/2001 στον ιερό χώρο τ’ Αρκαδιού. Ξέρω όμως και μάλιστα ακριβώς πόσα πνευματικά και άυλα όντα, οι ψυχές των ηρώων της εθελοθυσίας (964-114=850) παρακολούθησαν με ανθρώπινο πόνο, απόγνωση και απογοήτευση τα τεκταινόμενα στον ιερό χώρο τ’ Αρκαδιού, σαν τελευταίο κατάλοιπο μιας εποχής που τα πάντα σήπονται και ώζουν. Δεν ξέρω τι μουσική επένδυση είχε η (κατά πάντα άξια αλλά σε άλλο χώρο) θεατρική παράσταση. Ξέρω όμως και είμαι σίγουρος γι’ αυτό, πως οι οιμωγές των ψυχών από τα Κλάουστρα και τα αλληλοκτυπήματα των κρανίων του οστεοφυλακίου, θα κάλυπταν κάθε μουσικό θεατρικό ήχο, για όσους θεατές-ακροατές μπορούσαν να τους ακούσουν.

Δεν ξέρω αν κανείς από τους οργανωτές ή απ’ αυτούς που έδωσαν το «πράσινο φως» για να γίνει αυτή η παράσταση, πέρασε φεύγοντας από το οστεοφυλάκιο να δει σε ποια κατάσταση βρίσκονταν οι ιερές κάρες των ηρώων από τα ολονύκτια κτυπήματα που έδιναν μεταξύ τους, γι’ αυτό το μεγάλα ανοσιούργημα. Ο χώρος τ’ Αρκαδιού είναι δικός τους. Κατάδικός τους. Τον κέρδισαν επάξια με τη μαρτυρική θυσία τους. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να τους τον αρπάζει. Οι σφετεριστές του χώρου, είναι τουλάχιστον… παράτυποι. Επωδός: Αφήστε κύριοι «διαχειριστές» τον ιερό χώρο τ’ Αρκαδιού στην ησυχία του. Αυτός ανήκει στην ιστορία. Είναι το πανευρωπαϊκό και πανανθρώπινο σύμβολο της Ελευθερίας. Γιατί οι πράξεις σας αυτές, αν μη τι άλλο, προσδιορίζουν τη δική σας αντίληψη, έναντι της ιστορίας, της θρησκευτικής και εθνικής συνείδησης και αξιοπρέπειας του τόπου μας και του λαού μας».

 

 

 

 

Αρ. αρχ. 28    (14)

Σελ. 4 – ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΤΕΤΑΡΤΗ 4 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1998

  • ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΚΑΔΙ

Θέσεις και προτάσεις του κ. Αλκιβιάδη Μαυράκη

Συνέχεια της προχθεσινής αναφοράς μου στο θέμα της Ιστορικής Μονής Αρκαδίου έχω να κάνω τις παρακάτω προτάσεις

 

Α. ΑΜΕΣΑ ΚΑΙ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΑ

Να επιστρατευθεί ο πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης κ.κ. Φιλόθεος Κουκουναράς, να εγγραφεί στη δύναμη των μοναχών του Αρκαδίου και να του ανατεθεί η Ηγουμενία της Μονής. Πιστεύω ότι ο π. Αρχιμανδρίτης δεν θα έχει αντίρρηση να υπηρετήσει την πρώτη εις την τάξη Μονή της Κρήτης. Αν όμως, παρ’ ελπίδα, αρνηθεί αυτή την τιμή, τότε ο Σ. Μητροπολίτης να ασκήσει το παντοδύναμο διοικητικό «βέτο» που έχει στη διοίκηση της Εκκλησίας…

Οι ενέργειες αυτές πρέπει να γίνουν εντός μιας εβδομάδας έως 7-11-98.

Β. ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΑ

Να σταλεί μήνυμα ή οποιοδήποτε άλλο προσκλητήριο έγγραφο σε όλους τους Ρεθεμνιώτες Μοναχούς που μονάζουν σε μοναστήρια της άλλης Ελλάδας, να έλθουν και να μονάσουν μόνιμα ή τουλάχιστον για δύο χρόνια στο Αρκάδι, αφού προηγουμένως τους εξασφαλιστεί άνετη μοναχική διαμονή και αυτοκέφαλη Διοίκηση της Μονής μέσα στα πλαίσια της μοναχικής ζωής και σύμφωνα πάντοτε με τους σχετικούς ιερούς κανόνες.

Υπολογίζεται, χονδρικά ότι τουλάχιστον τρεις δεκάδες Ρεθύμνιοι Μοναχοί, ζουν και μονάζουν σε Μονές ή σκήτες μόνο του Αγίου Όρους! Και μάλιστα όλοι με πλούσια Θεολογική μόρφωση.

Γ. ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΑ

Να γίνεται αμέσως αποδεκτή κάθε προσφορά νέου που επιθυμεί να αφιερωθεί στο θεό και να μονάσει στο Αρκάδι.

Για να δημιουργηθούν όμως οι προϋποθέσεις πλούσιας προσφοράς νέων Μοναχών, πρέπει το Αρκάδι να επανακτήσει, τουλάχιστον, ένα μέρος από την παλιά του αίγλη σε ό,τι αφορά τη θρησκευτική του οντότητα και την εθνική τον ακτινοβολία, η οποία ολοένα μειώνεται και ήδη ευρίσκεται εις τα όρια του αφανισμού.

Οι νέοι για να εκδηλώσουν την επιθυμία τους και μονάσουν στο Αρκάδι, πρέπει να έχουν κάποιο προηγούμενο στη ζωή τους. Να έχουν εντυπωσιαστεί από την πνευματική και θρησκευτική ζωή του Αρκαδιού. Πρέπει να έχουν ζήσει στιγμές μνήμης και εκδηλώσεων πνευματικού και εθνικού περιεχομένου που σήμερα ελλείπουν από τη ζωή του Μοναστηριού. Για το σκοπό αυτό χρειάζεται μεγάλη και επίπονη και μακροχρόνια προσπάθεια εκ μέρους της Ι. Μητρόπολης, ώστε να αλλάξει η λειτουργική ζωή του Αρκαδίου. Για το σκοπό αυτό πρέπει να γίνουν τα ακόλουθα.

1) Να ξεκινήσουν από φέτος και να γίνεται τουλάχιστον ανά δίμηνο μια Αρχιερατική λειτουργία στο Αρκάδι την οποία θα παρακολουθεί πλήθος πιστών από το Ρέθυμνο και τις γύρω περιοχές. Πρέπει οι σημερινοί νέοι και τα σημερινά παιδιά να έχουν ένα κάποιο θρησκευτικό και πνευματικό υπόβαθρο για να στηρίζουν τις τυχόν μελλοντικές επιθυμίες τους να αφοσιωθούν στο Θεό και να μονάσουν στο Αρκάδι. Οι αρχιερατικές αυτές λειτουργίες μπορούν να γίνονται και από Μητροπολίτες άλλων περιοχών της Κρήτης ή της άλλης Ελλάδας, οπότε το κέρδος και η ακτινοβολία της Μονής θα είναι μεγενθυσμένες.

2) Να οργανωθεί και να γίνει πανιερατικό και Θεολογικό συνέδριο στη Μονή, με τη συμμετοχή όλων των Μητροπολιτών της Κρήτης, για να συζητήσουν θέματα που αφορούν την Εκκλησία μας. Καλό θα είναι τα συνέδρια αυτά να παγιοποιηθούν και να γίνονται μια φορά το χρόνο και να οργανώνονται κάθε φορά σε διαφορετικούς Μοναστηριακούς χώρους που έχουν ή είχαν έντονη θρησκευτική και εθνική ακτινοβολία και που σήμερα έχουν το ίδιο πρόβλημα με αυτό του Αρκαδιού. Πρέπει επιτέλους και οι ιεράρχες μας να καταλάβουν ότι είναι ανάγκη να «βγουν» προς το λαό και να λάβουν περισσότερο ενεργό μέρος στη λειτουργική ζωή της εκκλησίας, εάν θέλουν να δείξουν και να αποδείξουν ότι η εκκλησία μας είναι ενεργός παρούσα, αρωγός και βοηθός στις όποιες δυσκολίες συναντά στα διοικητικά της ή όποιου άλλου είδους προβλήματα.

Συμπληρωματικές προτάσεις προς άλλες αρχές και φορείς του Ρεθύμνου.

α) Η αρχαιολογική υπηρεσία να συνεχίσει την κτιριολoγική υποστήλωση της Μονής και να προγραμματίσει την αναστήλωση και ανακατασκευή των στάβλων που τα ερείπιά τους βρίσκονται δυτικά της Μονής.

β) Ο στρατιωτικός Δ/ντής της φρουράς Ρεθύμνου ή άλλος αρμόδιος να μεριμνήσει για την ανεύρεση και τοποθέτηση ενός κανονιού (έστω νεότερης τεχνολογίας) στη θέση που η Μπουμπάρδα είχε τοποθετηθεί στα 1866 και δημιούργησε το μεγάλο ρήγμα στην Πύλη του Αρκαδίου. Αυτά, μέχρι να εντοπισθεί η Μπουμπάρδα που βρίσκεται στη Ρωσία, επανακτηθεί και τοποθετηθεί στην ιστορικά φυσική της θέση. (Βλέπε σχετικά δημοσιεύματά μου για την Μπουμπάρδα 4-11-1986 και 15-5-1996 στην εφημερίδα «Ρεθεμνιώτικα Νέα»).

γ) Οι δήμοι Ρεθύμνου και Αρκαδίου να μεριμνήσουν από κοινού με τη σύμπραξη παντός αρμοδίου, για να συσταθεί και λειτουργήσει στο χώρο της Μονής, Μουσείο Κέρινων ομοιωμάτων. (Βλέπε δημοσίευμά μου 7-11-1990 στην Εφημ. «Ρεθεμνιώτικα Νέα»).

δ) Στο απώτερο μέλλον και αν όλα πάνε κατ’ ευχήν, να κλείσει το τουριστικό περίπτερο που λειτουργεί στο Αρκάδι, να μετασκευαστεί το κτίριο και να λειτουργήσει ως Οίκος Ευγηρίας απόρων» της Μητρόπολης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου.

Θέλω να πιστεύω, ότι αν γίνουν όσα παραπάνω αναφέρω και γίνουν οι συμπληρωματικές αλλαγές που προτείνω και ό,τι άλλο στην πορεία ήθελε φανεί αναγκαίο και χρήσιμο, τότε το Μοναστήρι μας θα ΑΝΑΓΕΝΝΗΘΕΙ και θα επανακτήσει τη χαμένη του αίγλη και ΔΟΞΑ και οι επισκέπτες του δεν θα αισθάνονται την απογοήτευση που σήμερα δοκιμάζουν, αλλά θα νιώθουν τη χαρά της θρησκευτικής αγαλλίασης και της εθνικής ανάτασης γιατί το Αρκάδι ήταν, είναι και θα είναι πάντοτε ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΘΥΣΙΑΣ και ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ.

Κλείνω με την ευχή, η κραυγή της απόγνωσής μου να μην είναι και πάλι «φωνή βοώντος εν τη ερήμω».

 

 

 

(11)

Αρκαδική εθελοθυσία σελ. 1-11 Κ. Παπαδάκη

Εμμαν. Παχλάς σελ. 12-18 Α. Μαυράκης

 

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΒΟΛΙΩΝ-ΜΙΣΙΡΙΩΝ

ΤΙΜΗΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΚΑΔΙΚΗ ΕΘΕΛΟΘΥΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΜΜ. ΠΑΧΛΑ

 

ΠΕΡΒΟΛΙΑ 7 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1997

 

 

ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΚΑΔΙΚΗ ΕΘΕΛΟΘΥΣΙΑ

(8 και 9 Νοεμβρίου 1866)

Του καθηγητή: ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

Η επανάσταση του 1866 αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο του κρητικού ζητήματος, που ήταν ζήτημα «κατ’ εξοχήν» εθνικό. Ο κρητικός λαός αισθανόταν έντονη την ανάγκη να ενωθεί αδιάσπαστα με τη μητέρα Ελλάδα, με την καρδιά που θα του έδινε το απαραίτητο για την επιβίωσή του αίμα.

Η Κρήτη, αν και είχε λάβει ενεργό μέρος στην Επανάσταση του ελληνικού Έθνους στα 1821, και παρά τους μετέπειτα αγώνες της, δε μπόρεσε, δυστυχώς ως τα 1866, για λόγους Ευρωπαϊκής κυρίως, πολιτικής, να κερδίσει την πολυπόθητη λευτεριά της. Έτσι, φτάνουμε στη μεγαλειώδη Κρητική Επανάσταση του 1866-69. Το Αρκάδι, το μοναστήρι σύμβολο, θρύλος και δόξα, αποτελεί το αποκορύφωμά της.

Το Αρκάδι σήμερα φαίνεται να βουλιάζει αναπαυμένο στη δόξα του σε χώρο άγριο ανάμεσα σε δάση, βουνοκορφές και φαράγγια ζαλιστικά. Χτίστηκε στα χρόνια του Αυτοκράτορα Ηρακλείου. Ένα βενετσιάνικο χρονικό μιλά για τους τριακόσιους καλόγερούς του και κάποιο άλλο για τα εξαίρετα κρασιά του που φυλάγανε οι μοναχοί στα κελάρια του. Σε Πατριαρχικό Σιγίλο του 1849 το Αρκάδι μνημονεύεται σαν Σταυροπηγιακό. Η παράδοση πως το μοναστήρι χτίστηκε από τον παλιό Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Αρκάδιο ελέγχεται ως ανακριβής, ενώ το σωστό είναι ότι ιδρύθηκε από κάποιο Αρκάδιο, μοναχό.

Μα καιρός είναι, νομίζω, να παρακολουθήσουμε από κοντά τα μεγάλα γεγονότα των ημερών εκείνων, που παρόμοιά τους σπάνια, όπως ήδη σημειώσαμε, έχει να επιδείξει η ιστορία των λαών.

Το πρωινό εκείνο της 8ης Νοεμβρίου 1866 οι ελάχιστοι υπερασπιστές του μοναστηριού αντίκρισαν το μέγα πλήθος του τούρκικου στρατού να πλησιάζει ακάθεκτο σε δύο φάλλαγες η μια από την περιοχή του χωριού Καβούσι και η άλλη από την περιοχή του χωριού Σκουλούφια, Δυτικά του μοναστηριού. Οι δύο αυτές θέσεις, δυστυχώς, δε στάθηκε δυνατόν εξαρχής να οχυρωθούν ικανοποιητικά από τις δυνάμεις των χριστιανών, η μεν πρώτη, γιατί έφτασε είδηση που καλούσε τους οπλοφόρους να εμποδίσουν τον εχθρό σε άλλη περιοχή, τα δε Σκουλούφια, γιατί οχυρώθηκαν με ελάχιστες δυνάμεις. Τη στιγμή εκείνη της εμφάνισης του εχθρού οι πολεμιστές και τα γυναικόπαιδα παρακολουθούσαν με ευλάβεια τη θεία λειτουργία. Έφταναν ήδη στον Απόστολο της ημέρας, που ήταν της εορτής των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ: «όπου επισκιάσει η χάρις σου, Αρχάγγελε, εκείθεν του διαβόλου διώκεται η δύναμις… Δι’ ο αιτούμεν σε τα πυρφόρα αυτού βέλη τα καθ’ ημών κινούμενα απόσβεσον…». Με τον ερχομό της είδησης όλοι τους αναστατωμένοι τελειώνουν εσπευσμένα τη θεία Λειτουργία και βγαίνουν έξω από την εκκλησία. Οι σκοποί με όση δύναμη έχουν αρχίζουν να βροντοφωνάζουν ομαδικά: «στ’ άρματα παιδιά!! στ’ άρματα!!». Κατόπιν ο σαραντάχρονος μόλις και μεγαλοπρεπέστατος στην εμφάνιση ηγούμενος Γαβριήλ απευθύνεται στο λαό με τούτα τα γεμάτα ηρωισμό και ευλάβεια λόγια: «παιδιά μου, κατά το ιερό μας Ευαγγέλιο θάνατος δεν υπάρχει αλλά μετάβαση στους ουρανούς. Ας πολεμήσουμε, λοιπόν, ηρωικά, με πνεύμα αυτοθυσίας και ας οδεύσουμε στον Πλάστη μας με πρόσωπο καθαρό. Ζήτω ο πόλεμος! Ζήτω η λευτεριά!!».

Τις τελευταίες ζητωκραυγές, πήραν, στη συνέχεια, στο στόμα τους οι πολεμιστές και τα γυναικόπαιδα κι ένα παράξενο πανηγύρι ξέσπασε ανάμεσά τους.

Ο φρούραρχος του μοναστηριού ανθυπολοχαγός πεζικού Δημακόπουλος Ιωάννης από της Καλάμες της Μεσηνίας, με φωνή επιβλητική από συγκίνηση και αποφασιστικότητα συμπληρώνει: «θα πολεμήσουμε ως άντρες για την πίστη και την πατρίδα» και συνεχίζει: «στις θέσεις σας πολεμιστές, στις θέσεις σας παιδιά!».

Τρέχουν αμέσως όλοι τους και καταλαμβάνουν τις προκαθορισμένες για κάθε πολεμιστή θέσεις, γύρω από το τείχος του μοναστηριού, καθώς και στις πόρτες και τα παράθυρα.

Ο ηγούμενος Γαβριήλ που έχει το γενικό πρόσταγμα, αεικίνητος όπως είναι, τρέχει και προφταίνει τα πάντα. Δίνει οδηγίες, ενισχύει και συγκρατεί. Και η θέα του μόνη εμπνέει την αυτοπεποίθηση. Ο λόγος του εμψυχώνει και αναπτερώνει το πάντοτε ακμαίο φρόνημα των αγωνιστών. Είναι, γενικά, ο παρήγορος άγγελος όλων ανεξαιρέτως των υπάρξεων που είχαν κλειστεί στο τιμημένο μοναστήρι.

Μαζί του, παράλληλα, ακουγόταν και η ενθαρρυντική φωνή του ανθυπολοχαγού Ιω. Δημακόπουλου, που παρότρυνε σταθερά σε αυτοθυσία με τους γενναίους βοηθούς του, τον επιλοχία Χριστοφίδη και τον ανθυπασπιστή Λοντόπουλο και εκείνη την άλλη υπέροχη ηρωίδα τη σεβάσμια «Χριστομάνα», όπως την ονόμαζε ο Δημακόπουλος, Χαρίκλεια Δασκαλάκη, από την Αμνάτο. Λέγεται, μάλιστα, ότι μεταξύ άλλων ενασχολήσεων της τελευταίας ήταν και να εφοδιάζει τους μαχητές με κρεμμύδια, για να «κρυώνουν» με αυτά τα πυρακτωμένα τους όπλα. Ακόμα, με κίνδυνο της ζωής της, τους μετέφερε και πολεμοφόδια, τρόφιμα και νερό και δεν παρέλειπε να τους μεταδίνει από τον άμετρο πατριωτισμό, από το θάρρος και από τη φλόγα που θέρμαιναν τα αδάμαστα στήθια της, παρηγορώντας και στηρίζοντας μ’ όλες της τις δυνάμεις τον πανίερο αγώνα.

Ο Μουσταφά πασάς δεν αποσώνει στο Αρκάδι. Τσαντηρώνει με την ακολουθία του στο άδειο αρχοντικό του Ν. Νταμπέργα, στη Μέση. Τις επιχειρήσεις διευθύνει ο γαμπρός του Σουλεϊμάν Βέης.

Τρεις φορές ο Σουλεϊμάν, προτού αρχίσει η επίθεση, καλεί με τουρκοκρητικό κήρυκα, από τον παρακείμενο λόφο του Κορέ, τους αγωνιστές του μοναστηριού να παραδοθούν. Τους υποσχόταν την ασφάλεια της ζωής τους και της μονής, αν παραδίνονταν ειρηνικά, διαφορετικά ήταν υποχρεωμένος να αρχίσει «πυρ» εναντίον τους. Η ψυχρή λογική έλεγε ότι θα δέχονταν τις προτάσεις αυτές, από τη στιγμή που οι υπερασπιστές του μοναστηριού διέθεταν μόλις 257 μάχιμους άντρες, από τους 964 (παιδιά, γυναίκες, μοναχούς) που κλείστηκαν στο μοναστήρι, ή σύμφωνα με άλλη μαρτυρία, 250 μάχιμους άνδρες και 1500 γυναικόπαιδα.

Αντίθετα, απ’ έξω το τούρκικο ασκέρι άγγιζε τους 20.000 άντρες: 15.000 πεζικό, 2 πεδινά πυροβόλα, 2 πεδινές πυροβολαρχίες και αρκετό ιππικό, σύνολο 20.000 περίπου άντρες, Ασιάτες, Αιγύπτιοι, Αλβανοί και αρκετές χιλιάδες Τουρκοκρητικοί.

Οι μαχητές όμως του Αρκαδιού απορρίπτουν αμέσως τις δελεαστικές προτάσεις των Τούρκων, γιατί απλούστατα σκεφτόντουσαν με την καρδιά που την κατεύθυνε το ηρωικό πνεύμα και είχαν πάρει την αμετάκλητη απόφασή τους να αμυνθούν και να αποκρούσουν τους Τούρκους ακόμη κι αν η περίσταση απαιτούσε να θυσιαστούν για χάρη της πατρίδας όλοι τους μέχρι ενός. Τούτο και η θρυλική Δασκαλοχαρίκλεια, αυτή η περίφημη Μπουμπουλίνα του Αρκαδιού, δεν έπαυε να το κραυγάζει ψηλά πάνω από τα τείχη:

«… στους Καπετάνιους φώναζε να μην παραδοθούνε, να μην πιαστούν αιχμάλωτοι, κάλιο να σκοτωθούνε…».

Ο Σουλεϊμάν δεν μπορούσε να πιστέψει ότι η χούφτα αυτή των κρητικών πολεμιστών του Αρκαδιού θα επέμενε μέχρι τέλους να πολεμήσει. Περίμενε πως στο τέλος θα «λογικεύονταν» και θα παραδίνονταν χωρίς καν μάχη, ειρηνικά. Όμως, οι σκέψεις του δε βγήκαν αληθινές. Οι υπερασπιστές του μοναστηριού επέμειναν στην απόφασή τους. Έτσι, αναγκαστικά τώρα ο Σουλεϊμάν προχωρεί στο σχέδιό του. Διατάζει επίθεση που την υποστηρίζουν 30 ορειβατικά πυροβόλα.

Στις 8 του Νοέμβρη εξαπολύονται από τους Τούρκους αλλεπάλληλες επιθέσεις που αποκρούονται όλες αποτελεσματικά. Οι απώλειες των Τούρκων είναι πολύ βαρύτερες, γιατί έκαναν τις επιθέσεις τους ακάλυπτοι, ενώ οι υπερασπιστές του μοναστηριού, που αμύνονταν, είχαν ελάχιστες απώλειες, γιατί προστατεύονταν από το τείχος. Ακόμα, τα ολόσωμα βλήματα του πυροβολικού, τα οποία είχαν βάρος τρία μέχρι και εφτά κιλά, δεν έφερναν καμιά απολύτως φθορά στο τείχος της μονής.

Τα αποτελέσματα της πρώτης μέρας είναι για τους Τούρκους αποκαρδιωτικά, που, με μια δύναμη 20.000 αντρών, δεν καταφέρνουν να συντρίψουν την ολιγάριθμη φρουρά του Αρκαδιού, και επιπλέον, έχουν σοβαρές απώλειες σε τραυματίες και νεκρούς.

Παρόλ’ αυτά κατορθώνουν να κυριεύσουν τους σταύλους και τον ανεμόμυλο την πρώτη αμυντική θέση του μοναστηριακού συγκροτήματος. Τα κτίσματα αυτά έγκαιρα είχε συμβουλέψει τους χριστιανούς ο Γενικός Αρχηγός Πάνος Κορωναίος να τα γκρεμίσουν, για να μην χρησιμοποιηθούν από τους Τούρκους ως προμαχώνες, καθώς ακόμα και να μαζέψουν μέλισσες, για να τις εξαπολύσουν την κατάλληλη στιγμή ενάντια στον εχθρό. Κανένας, όμως, δεν τον άκουσε τότε. Κι έτσι έχοντας, πάντως, τα κτίσματα αυτά και μέχρι να πέσουν στα χέρια των Τούρκων, προσέφεραν στους πολιορκούμενους του μοναστηριού κάποια σημαντική ανακούφιση, αφού εφτά μόλις γυγαντομάχοι Κρητικοί, που είχαν κλειστεί μέσα στον ανεμόμυλο, προξένησαν στις τάξεις του εχθρού την πιο μεγάλη φθορά, μέχρι το βράδυ που όλοι τους έπεσαν ηρωικά.

Με το πέσιμο της νύχτας οι πολιορκούμενοι μπαίνουν στον ιερό ναό, γονυπετούν μπροστά στις άγιες εικόνες και κάνουν παράκληση προς τον Ύψιστο θεό, στο τέλος της οποίας ορκίζονται όλοι μαζί ομόφωνα –άνδρες, γυναίκες και καλόγεροι –μεταξύ των οποίων και ο ηγούμενος της μονής, τον παρακάτω όρκο: «ορκιζώμεθα εν ονόματι της πίστεως και της πατρίδος ν’ αποθάνωμεν άπαντες υπέρ της ελευθερίας της φίλης ημών πατρίδος».  Στη συνέχεια συγκροτείται πρόχειρο πολεμικό συμβούλιο και αποφασίζεται να σταλούν αμέσως μαντατοφόροι στον Κορωναίο, ο οποίος περιόδευσε από μέρες στις επαρχίες Αγίου Βασιλείου και Αμαρίου με σκοπό τη συγκέντρωση ενισχύσεων. Το πρώτο μήνυμα υπογράφουν ο Γαβριήλ, ο φρούραρχος Δημακόπουλος, οι καπεταναίοι και τα μέλη της επιτροπής που είχαν μείνει να πολεμήσουν. Το δεύτερο, πιο λακωνικό, υπογράφεται από τον Ηγούμενο και το Δημακόπουλο. Το παραθέτουμε κατά λέξη:

Προς τον κύριον Πάνο Κορωναίο

Συνταγματάρχην

Και Γενικόν Αρχηγόν,

Όπου ευρίσκεται

Γενναιότατε Αρχηγέ Π. Κορωναίε, προφθάσατε μίαν ώραν ταχύτερον, διότι μας έκλεισε και τακτικός και άτακτος στρατός πολύς.

Εν τη Ιερά Μονή Αρκαδίου την 8 Νοεμβρίου 1866.

 

Η Β’ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΚΟΡΩΝΑΙΟ

 

 

 

Καθηγούμενος Γαβριήλ

Ι. Δημακόπουλος

Τον επικίνδυνο ρόλο του νυχτερινού ταχυδρόμου σηκώνουν εθελοντικά στους ώμους τους οι οπλαρχηγοί ιερέας Νικόλαος Κοκκινίδης ή παπά-Κρανιώτης (γιατί ήταν από την Κράνα του Μυλοποτάμου) και Ι. Κούβος κι ο Αδάμ Παπαδάκης ή, συνηθέστερα, Αδαμάκης (από το Πίκρι Ρεθύμνου). Ντύνονται τούρκικα ενδύματα, τους κατεβάζουν με σχοινιά από το παράθυρο που είναι πάνω από τη μικρή πόρτα του νότου και, προσποιούμενοι τους Τούρκους, περνούν από τις τάξεις τους και κατορθώνουν να πραγματοποιήσουν την αποστολή τους.

Ήταν αμέτρητ’ η Τουρκιά ‘πόξω στο μοναστήρι,

όταν κατέβηκ’ ο Αδάμ από το παραθύρι.

Ήβαλε το σαρίκιν του κι επήρε το τουφέκι

και τσι εχθρούς ξεγέλασε μ’ ένα «σελαμαλέκι».

Οι δύο πρώτοι μαντατοφόροι, παπά-Κρανιώτης και Κούβος, δεν τα καταφέρνουν να επιστρέψουν στο μοναστήρι, λόγω της μεγάλης απόστασης που είχαν να διανύσουν (παπά-Κρανιώτης), αλλά και γιατί έγιναν αντιληπτοί και καταδιώχτηκαν από τους Τούρκους (Κούβος). Αυτό, όμως, δε σημαίνει ότι και ανέβαλαν να θυσιαστούν για χάρη της πατρίδας, γιατί μετά από λίγο ο μεν παπά-Κρανιώτης έπεφτε νεκρός σε μάχη στο Μυλοπόταμο, ενώ ο Κούβος, την επόμενη κιόλας ημέρα, συλλαμβανόταν αιχμάλωτος των Τούρκων. Μόνο ο Παπαδάκης, πάντως, τα καταφέρνει να επιστρέψει στο μοναστήρι, τα μεσάνυχτα κιόλας της ίδιας νύχτας, φέρνοντας στον Ηγούμενο την απάντηση του Αρχηγού. Αναμφισβήτητα ο Παπαδάκης είναι ο ηρωικότερος των ηρώων του Αρκαδικού δράματος, γιατί με τη θέλησή του, ενώ είναι ελεύθερος, μακριά από την κόλαση της φωτιάς και έξω από τον ανοιχτό τάφο που τον περιμένει, όμως βαδίζει σταθερά και αποφασιστικά προς αυτόν και, μάλιστα, προχωρώντας μέσα από το εχθρικό στρατόπεδο!!

Και να η απάντηση του Αρχηγού, που έφερε στον ηγούμενο Γαβριήλ ο ήρωας Αδάμ Παπαδάκης: «Θέλομεν πράξει παν το δυνατόν, όπως έλθωμεν εις βοήθειάν σας, αλλά μη όντες εις θέσιν να σας βεβαιώσωμεν περί τούτου, πράξατε ό,τι η συνείδησίς σας υπαγορεύει».

Ο Μουσταφά-πασάς, κατά την ίδια εκείνη νύχτα της 8ης προς την 9η Νοεμβρίου, δε μπορεί να ησυχάσει. Αφού διαπίστωσε πως τα βλήματα του ορειβατικού πυροβολικού ήταν ανίσχυρα να γκρεμίσουν τα τείχη του μοναστηριού, αποφασίζει να μεταφέρει από τη Φορτέτζα Ρεθύμνου ένα εξαιρετικά μεγάλο κανόνι, την «Μπουμπάρδα κουτσαχείλα». Η επιχείρηση αυτή δεν ήταν καθόλου εύκολη, γιατί το κανόνι αυτό είχε εξαιρετικά μεγάλο βάρος. Μόνο το κάθε βλήμα του ζύγιζε 57 κιλά! Για τη μεταφορά της μπουμπάρδας, καθώς και των βλημάτων της, διατέθηκαν 500 άντρες και πάρα πολλά μουλάρια.

Ξημερώνει πια η δεύτερη μέρα της πολιορκίας. Το ημερολόγιο δείχνει 9 Νοεμβρίου του 1866. Ημέρα Τετάρτη. Οι υπερασπιστές του μοναστηριού διατηρούν άκαμπτο το φρόνημά τους. Η απόφασή τους να φτάσουν ακόμα και μέχρι το θάνατο ήταν οριστική και αμετάκλητη.

Το βαρύ πυροβολικό, που τη νύχτα εκείνη είχε τοποθετηθεί σε απόσταση 47 μέτρων από το μοναστήρι, άρχισε να σφυροκοπά με τα βαριά βλήματά του την ξύλινη δυτική πύλη, τη λεγόμενη Χανιώτικη Πόρτα. Ταυτόχρονα, τα 26 ορειβατικά πυροβόλα ξερνούν κυριολεκτικά άφθονα βόλια κατά του μοναστηριού. Αλλά και το πεζικό αδειάζει με τα όπλα του πυκνότατα πυρά. Κύρια προσπάθεια των Τούρκων είναι να καταστραφούν με το βαρύ πυροβολικό τα σιδερωμένα θυρόφυλλα της Χανιώτικης Πόρτας (Δ. Πύλης) και απ’ αυτήν, στη συνέχεια, να χυθούν μέσα στο ιερό μοναστήρι.

Και το κακό δεν καθυστερεί να έλθει με τη βοήθεια της «Μπουμπάρδας». Μεγάλες τρύπες ανοίγονται στα τοιχία και η πόρτα γίνεται ετοιμόρροπη. Οι άοπλοι υπερασπιστές ρίχνονται σ’ έναν τιτάνιο, γεμάτο λύσσα αγώνα. Προσπαθούν για μια τελευταία φορά, ν’ απομακρύνουν τον κίνδυνο. Βάζουν ό,τι πρόχειρο εύρισκαν μπροστά τους, για να στηρίξουν την ετοιμόρροπη Δυτική Πύλη. Και αυτά τα παιδιά αγωνίζονται και συμμετέχουν σε μια έσχατη προσπάθεια επιβίωσης. Σακιά γεμάτα σιτηρά, πέτρες, σιδερικά, όλα τοποθετούνται από πίσω. Όλα, όμως, υποχωρούν και μαζί τους και η τελευταία προσπάθεια και ελπίδα των υπερασπιστών τον μοναστηριού.

Οι αγωνιστές πολεμούν γενναία, μαζί τους και οι γυναίκες και τα παιδιά, και πρώτοι – πρώτοι ο Γαβριήλ, ο Δημακόπουλος, ο Χριστοφίδης, ο Λοντόπουλος, ο Χριστοδ. Νταμουλής, η Δασκαλάκαινα, ο Περβολιανός Εμμ. Παχλάς -με τους συγχωριανούς του Κων. Λαγουδάκη, Κων. και Βασ. Αθανασάκη και Μαν. Τζουστάκη- ο Ολύμπιος, ο Γαληνάκης, ο Ιω. Σωπασής (Κούβος), ο Ντελής Δράκος, ο Ν. Βενιανάκης. Όλοι τους ρίχνονται σ’ έναν υπεράνθρωπο αγώνα. Όμως, τώρα πια, η νίκη βρίσκεται πέρα από τις ανθρώπινες δυνατότητες!!!…

Ακολουθούν τρεις ακόμα λυσσαλέες προσπάθειες δύο ταγμάτων Αιγυπτιακού στρατού. Οι δύο πρώτες αποκρούονται με εξαιρετικό ηρωισμό και θάρρος από το Δημακόπουλο και τα γύρω τον παλικάρια. Η τρίτη, όμως, θαταν τώρα πια γύρω στις τέσσερις η ώρα το απόγευμα, δεν αναχαιτίζεται. Ξέφρενα πλήθη Τούρκων στρατιωτών διψασμένα για αίμα γεμίζουν τον περίβολο του μοναστηριού. Η ατμόσφαιρα τη στιγμή αυτή κυριολεκτικά συγκλονίζεται. Ο αγώνας πια μεταβάλλεται σ’ αγώνα σώματος προς σώμα και τα σπαθιά και τα κρητικά μαχαίρια, αλλ’ ακόμα και τα ξύλα και οι πέτρες, αντικαθιστούν τα όπλα.

Σφαγή μεγάλη αρχινά, περίσσο φωνοκλήσι

Ετούτ’ η ώρα θ’ ακουστεί σ’ ανατολή και δύση.

Ο εντελώς άνισος αγώνας που κράτησε δύο ολάκερες μέρες είχε τώρα πια κριθεί οριστικά. Νικητές φαινομενικά είναι οι Τούρκοι, μα τη στιγμή ακριβώς εκείνη η ηρωική και αδούλωτη κρητική ψυχή ξεσηκώνεται. Αφού αλλιώς δε μπορεί ν’απολυτρωθεί από τη δουλεία της ύλης και του εξευτελισμού προτιμά να πετάξει με τους καπνούς και τις φλόγες του Αρκαδιού που καίγεται στ’ αθάνατα άντρα της δόξας και του αιώνιου μεγαλείου.

Στη Β.Α. πλευρά του μοναστηριού βρισκόταν η κρασαποθήκη που, προσωρινά, είχε μετατραπεί σε μπαρουταποθήκη. Ο ήρωας Κωστής Γιαμπουδάκης, από το Άδελε, αφού διαπίστωσε ότι ελπίδα σωτηρίας δεν υπήρχε πια, ύστερα και από παρότρυνση τον ηγουμένου Γαβριήλ, πήρε τη μεγαλειώδη, την τιτανική του απόφαση! Ναι!! τ’ αποφάσισε!! Θ’ ανατίναζε την μπαρουταποθήκη του μοναστηριού!! Γιατί το Αρκάδι ναι μεν δεν ήταν οχυρό ικανό για ν’ αμυνθεί, ήταν όμως βωμός θυσίας μοναδικός, απαράμιλλος για τη θεά Ελευθερία.

Στάθηκε, την ύστατη τούτη στιγμή, μπροστά στην πόρτα της μπαρουταποθήκης και φωνάζει σ’ όλους δυνατά τον πιο υπέροχο ύμνο της αθανασίας: «όσοι προτιμάτε το θάνατο απ’ την ατίμωση, μπείτε μέσα στην μπαρουταποθήκη. Οι άλλοι να βγείτε όξω. Κανένα σας δεν θέλω να πάρω στο λαιμό μου!». Την ουράνια του ήρωα κραυγή άρπαξε ένα μικρό κοριτσάκι, που περιδιαβαίνει τρέχοντας την αυλή του μοναστηριού με τα ίδια περίπου λόγια: «Όποιος Θέλει να ‘ρθει στο λαγούμι!…». Όσοι βρέθηκαν κοντά και γύρω από την αποθήκη και άκουσαν τα όσα είπε ο Γιαμπουδοκωστής και επανέλαβε, στη συνέχεια, το κοριτσάκι, έτρεξαν και κλείστηκαν στον τόπο της εθελοθυσίας και της τιμής.

Εδώ, τώρα πια, ανοίγονται στιγμές σπάνιες, βαθιά συγκινητικές. Οι μελλοθάνατοι ασπάζονται και συγχωρούν ο ένας τον άλλο. Ρίχνονται με δύναμη ο ένας στην αγκαλιά του άλλου και μουσκεύονται σε δάκρυα που καίνε. Οι μανάδες καταφιλούν τα τέκνα τους. Τα σφίγγουν υστερικά στην αγκαλιά τους. Θρήνος, οδυρμός, οδύνη!!! Στιγμές φρικιαστικές για τους ανθρώπους της ύλης, αλλά υπέροχες, μοναδικές, μεγαλειώδεις για τους ανθρώπους του πνεύματος και της θυσίας.

Ο ήρωας Γιαμπουδάκης τραβά την πιστόλα του και την αδειάζει πάνω στα βαρέλια της πυρίτιδας. Μια έκρηξη τρομερή ακούγεται και η μπαρουταποθήκη μεμιάς βρίσκεται στον αέρα, οδεύοντας στο θεσπέσιο κόσμο τ’ ονείρου και της αθανασίας!

…Και μέσα στον αναβρασμό που ο Χάρος εβρουχάτο

βροντή, σεισμός εγίνηκε κι ο κόσμος άνω κάτω.

Φωτιά, καπνός και κτίρια, κορμιά κομμαθιασμένα,

άντρες και γυναικόπαιδα στα νέφαλ’ ανεβαίνα.

Τρόχαλος έγιν’ η Μονή κι εσείστ’ ο Ψηλορείτης

κι αντιλαλούνε τα βουνά κι απ’ άκρ’ ως άκρ’ η Κρήτη….

Φλόγες ποικιλόχρωμες ορθώνονται στον ουρανό, πλεξούδες που λάμπουν και φωτίζουν το γύρω κόσμο σε μια λάμψη θεία και υπερκόσμια. Άμορφα κορμιά σακατεμένα -Τούρκων, Αλβανών, Χριστιανών και Αιγυπτίων- πέτρες, ξύλα, χώματα, δοκάρια, σίδερα, πετάνε περίλαμπρα ψηλά στα ουράνια. Μια ακτινοβολία πυρακτώδης και εκτυφλωτική εκπέμπεται τη θαυμάσια τούτη στιγμή πάνω απ’ το ματωμένο και καιόμενο Αρκάδι. Από τους εννιακόσιους εξήντα τέσσερις χριστιανούς που είχαν κλειστεί στο μοναστήρι, μονάχα τρεις με τέσσερις ξεφύγανε κι ανάμεσα σ’ αυτούς κι ο Αδάμ Παπαδάκης. Επίσης, εκατό δεκατέσσερις άντρες και γυναικόπαιδα έπεσαν αιχμάλωτοι κι ανάμεσά τους η ομάδα του Δημακόπουλου με τον Κούβο και τον Ολύμπιο, που αργότερα τους τουφέκισαν, αφού πιο πρωτύτερα τους βασάνισαν φριχτά. Οι υπόλοιποι σκοτώθηκαν, πυρπολήθηκαν ή σφάχτηκαν. Είναι γεγονός ότι ο εχθρός όταν κατέλαβε το μοναστήρι διέπραξε τις πιο φρικιαστικές, ωμότητες. Στον ιερό αυτό χώρο διαδραματίστηκαν ανήκουστες στην ιστορία ακόμα και των πιο βάρβαρων λαών της οικουμένης. Έτσι, από τα γυναικόπαιδα που διασώθηκαν άλλα μεν κατέσφαξε, άλλα δε τουφέκισε ανηλεώς στα κελιά που είχαν καταφύγει. Και το φρικιαστικότερο! εγκύων γυναικών, αφού πρώτα τις ατίμασε κτηνωδώς, ξέσχισε, στη συνέχεια, με το σπαθί τις κοιλιές τους, έβγαλε τα έμβρυα από τη μήτρα της ζωής και τα έρριξε ζωντανά μέσα σε κλιβάνους όπου κατακαίονταν. Κατακρεούργησε, ακόμα, μητέρες και βρέφη μπροστά στα έκπληκτα μάτια συγγενών τους, που είχαν την κακή τύχη να διασωθούν, προς ώρας, και να αντικρίσουν όλες αυτές τις φρικαλεότητες των Τούρκων. Στην Τράπεζα του μοναστηριού είχαν καταφύγει τριάντα εφτά παλικάρια. Τούς είχαν εξαντληθεί τα πυρομαχικά τούς. Οι Τούρκοι το αντιλήφθηκαν, μπήκαν μέσα και τους έσφαξαν όλους. Τα πτώματά τους έμειναν εκεί μέσα άταφα μέχρι το έτος 1869.

Στο πεδίο της μάχης και κυρίως στην αυλή του Μοναστηριού, δηλαδή σε μια έκταση μόλις πέντε στρεμμάτων, απόμειναν τρεις χιλιάδες νεκροί. Ανάμεσά τους κι ο γυναικάδελφος του πασά, Σουλεϊμάν Βέη. Ο αριθμός των τραυματιών υπολογίζεται σε οκτακόσιους ή, κατ’ άλλους, σε χίλιους τετρακόσιους. Πολλοί απ’ αυτούς πέθαναν ύστερα στα επιταγμένα σπίτια και στα τζαμιά και στα Νοσοκομεία των Χανίων, της Σούδας και του Ρεθύμνου.

Η ψυχή των πολεμιστών της Κρήτης αναθερμαίνεται και ηλεκτρίζονται τα νεύρα των Ελλήνων της ελεύθερης Ελλάδας. Οι διανοούμενοι της Ευρώπης συγκλονίζονται και υψώνουν φωνή διαμαρτυρίας ίσαμε τον ουρανό. Ο Σουλτάνος φοβάται επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων και διάλυση της παραλυμένης αυτοκρατορίας του.

Η ανατίναξη είχε γίνει γι’ αυτούς που αγαπάνε την Ελευθερία. Ήταν η ώρα που έδυε ο ήλιος της 9ης Νοεμβρίου 1866. Στα γύρω χωριά είχανε κιόλας ανάψει τα πρώτα λυχνάρια. Κι όμως το σκοτάδι που πλάκωνε τη γη ήταν ανίσχυρο να κρύψει την υπερκόσμια λάμψη, που ορμητική όδευε από την μπαρουταποθήκη προς τα ουράνια κι εφώτιζε την ανθρωπότητα ολάκερη στο ανηφορικό μονοπάτι του χρέους και της τιμής. Μπορεί στα δύσκολα της τουρκοκρατίας χρόνια οι Μούσες να το εγκατέλειψαν το Αρκάδι. Όμως, το ιερό και άγιο μοναστήρι δεν άφησε ποτέ να σβήσει από μέσα του η φλόγα των εθνικών ιδεωδών, ώσπου, μια μέρα σαν τη σημερινή, που παντοτεινά θα την τιμούμε, η φλόγα αυτή έγινε ο πυρσός τον Ολακαυτώματος, που έκαμε το Αρκάδι αιώνιο σύμβολο δόξας κι ελευθερίας. Κι απ’ τη στιγμή εκείνη έδωσε ψυχή και σάρκα και οστά στη θεϊκή μαρμάρινη πλάκα που χτες και σήμερα αλλά και πάντα θα υπάρχει στην μπαρουτοκαπνισμένη αποθήκη, για να μαρτυρά και να θυμίζει με τη φωνή τον αείμνηστου Μητροπολίτη Κρήτης Τιμόθεου Βενέρη ότι:

Αυτή η φλόγα π’ άναψε μέσα

εδώ στην κρύπτη

κι απ’ άκρον σ’ άκρον φώτισε

τη δοξασμένη Κρήτη

ήτανε φλόγα τον Θεού

μέσα εις την οποία

Κρήτες ολοκαυτώθησαν για την Ελευθερία.

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1) Βασ. Ψιλάκη, Ιστορία της Κρήτης, τ. Δ’, σσ. 238-241, Αθήναι χ.χ.

2) Τιμ. Βενέρη, Το Αρκάδι διά των αιώνων, Αθήναι 1938.

3) Στεργίου Σπανάκη, Κρήτη, τουριστικός οδηγός, Ηράκλειο χ.χ. (λήμμα: Αρκάδι).

4) Μ. Ι. Μανούσακα, Άγνωστα Κεφάλαια της παλαιοτέρας ιστορίας του Αρκαδίου, περιοδ. Κρητική Εστία ΙΔ’ (1959-1960), σσ. 278-282, 324-326 και 346-349.

5) Γ. Ν. Ορφανουδάκη, Αρκάδι 1866, ΚΡΗΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ, Αφιέρωμα Ι, ΤΟ ΑΡΚΑΔΙ, Φλεβάρης 77.

6) Γενεράλι Εμμ., «Αρκάδι», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τ. 5, σσ. 526-529.

7) Θεοχ. Δετοράκη, Ιστορία της Κρήτης, σσ . 367-369, Ηράκλειο Κρήτης 1990.

8) Διον. Μαραγκουδάκη, Το ιερόν και ηρωικόν της Κρήτης Αρκάδι, 1996.

9) Εφημ. «ΚΡΗΤΗ» – Ελευθερία ή Θάνατος, έτος Α’, φ.1, 27-11-1866, (βλ. Γ.Π. Εκκεκάκη, Τα Κρητικά βιβλία, Β’ 1864- 1913, Ρέθυμνο 1990, σσ. 226-228. Του ίδιου και εφημ. «Κρητική Επιθεώρησις», φ. 12889, της 9-10-1989).

 

 

 

ΑΛΚΙΒΙΑΔΟΥ ΜΑΥΡΑΚΗ

Συντ/χου εκπ/κου

Ομιλία που εκφωνήθηκε στο Πολιτ. Σύλλογο Περιβολίων στις 7 Νοεμβρίου 1997 με την ευκαιρία της 131ης επετείου της Αρκαδικής Εθελοθυσίας

Η ΖΩΗ Η ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ

Του Περβολιανού Αρκαδικού ήρωα ΕΜΜ. ΠΑΧΛΑ

Με δίκαιη εθνική υπερηφάνεια τιμά κάθε χρόνο το Ρέθυμνο την ιερή επέτειο της ολοκαύτωσης τ’ Αρκαδίου. Είναι πολύ λίγοι οι λαοί, που η ιστορία τους έχει να επιδείξει ανάλογες σε μέγεθος και σε ηθική σημασία ηρωικές πράξεις ομαδικής αυτοθυσίας στο βωμό της ελευθερίας.

Η θυσία τ’ Αρκαδιού θα παραμείνει αιώνια, μια από τις λαμπρότερες σελίδες της ένδοξης ελληνικής ιστορίας όχι λιγότερο λαμπρή από την τραγική θυσία του Ζαλόγγου ή την επική έξοδο του Μεσολογγίου.

Η ιερή φλόγα της ανατίναξης τ’ Αρκαδιού, φώτισε ολόκληρη την οικουμένη με τη λάμψη της και έδειξε ότι ο λαός της Κρήτης ήταν αληθινά αποφασισμένος να θυσιαστεί ολόκληρος για να κερδίσει το πολυτιμότερο αγαθό και το ιερότατο δικαίωμα του κάθε ανθρώπου, την ελευθερία του. Από τότε το όνομα του ιστορικού μοναστηριού διαλαλήθηκε στα πέρατα του κόσμου και καθιερώθηκε στην ιστορική μνήμη σαν σύμβολο ιερό, που θα υπενθυμίζει παντοτινά στις επερχόμενες γενεές, σε ποιο ύψος αυτοθυσίας μπορεί να φτάσει ένας περήφανος λαός, όταν αγωνίζεται για την ελευθερία του και πόσο μεγαλύτερη αξία έχει από την υλική δύναμη και την ωμή βία και από τον υπέρμετρο αριθμό, η ψυχή η ελεύθερη και το φρόνημα το αδούλωτο.

Σε περιστάσεις σαν τη σημερινή όπου τιμούμε ευλαβικά τη μνήμη των ηρώων και των μαρτύρων της υπέροχης αυτής θυσίας, θ’ αναπολούμε πάντα νοερά, με ιερό ρίγος πατριωτικής συγκινήσεως όλες τις τραγικές λεπτομέρειες του ιστορικού αυτού δράματος, όλα τα πρόσωπα των γενναίων πρωταγωνιστών, μα κοντά σ’ αυτούς, και το ανώνυμο πλήθος των αφανών ηρώων που πρόσθεσαν τη ζωή τους στο ολοκαύτωμα, μετατρέποντας, από λόγο σε πράξη, το πύρινο έμβλημα του μεγάλου εκείνου εθνικού ξεσηκωμού: Ελευθερία ή θάνατος!

Θ’ αναπολούμε και θ’ αντικρίζομε με τα μάτια της ψυχής μας τη γαλήνια φυσιογνωμία του ηγούμενου Γαβριήλ με το επιβλητικό παράστημα και τα μεγάλα φωτοβόλα μάτια του άξιου κληρικού, του μεγάλου πολέμαρχου που στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και που προτίμησε να βρει τον ένδοξο θάνατο πολεμώντας όρθιος ως την τελευταία του στιγμή για την πατρίδα. Θ’ αναπολούμε τη θρυλική μορφή του Πυρπολητή Κώστα Γιαμπουδάκη, του ατρόμητου παλικαριού που του έλαχε ο κλήρος να εκτελέσει την κοινή απόφαση για την υπέρτατη θυσία.

Θ’ ανθυμούμαστε το φρούραρχο της μονής Γιάννη Δημακόπουλο που ήρθε με τη στολή του Έλληνα αξιωματικού με άλλους εθελοντές από την ελεύθερη Ελλάδα να προσφέρει τον εαυτό του θυσία γα την ιδέα της λευτεριάς.

Δε θα ξεχάσομε επίσης της γυναίκες ηρωίδες, όπως τη Χαρίκλεια Δασκαλάκη ούτε τα άλλα παλικάρια όπως το Γιάννη Κούβο, το Ντελή Δράκο και όλους τους άλλους κληρικούς και λαϊκούς που θυσιάστηκαν εκείνη την ένδοξη μέρα της ανατίναξης τ’ Αρκαδίου.

Τέλος δε θα ξεχάσομε τον άλλο, τον μεγάλο οπλαρχηγό και ήρωα του Αρκαδικού αγώνα Εμμανουήλ Παχλά, όπου ο μακαριστός και πανιερότατος Μητροπολίτης Τιμόθεος Βενέρης περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια στο βιβλίο του το ΑΡΚΑΔΙ τη ζωή και τη δράση του αρκαδικού ήρωα και την κληροδότησε στις γενεές των επιγόνων του, ως υπερκόσμιο καύχημα της κρητικής ιστορίας.

Τη ζωή, τη δράση και το θάνατο του Εμμ. Παχλά, θα παρουσιάσουμε σήμερα, ως αντιπροσωπευτικό δείγμα, όλων των ηρώων που εθελουσίως έδωσαν τη ζωή τους στον Αρκαδικό αγώνα.

 

Η ΖΩΗ ΚΑΙ Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ Ε. ΠΑΧΛΑ

Ο Εμμανουήλ Παχλάς γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Περιβόλια. Ποτέ του δεν υπήρξε στρατιώτης, με την έννοια του σημερινού όρου, αλλά και ουδέποτε ένιωσε σαν απλός λαϊκός.

Όλη τη ζωή του την είχε διαθέσει στην υπηρεσία της πατρίδας και όλοι του οι αγώνες αποσκοπούσαν στη Λευτεριά της Κρήτης και αργότερα στην Ένωσή της με την Ελλάδα. Το στρατηγείο του ήταν το σπίτι του, ένα σπίτι διώροφο και εκεί εδέχετο τους φίλους αγωνιστές, όταν σχεδίαζαν να χτυπήσουν φανερά ή κρυφά το βάρβαρο κατακτητή. Εκεί φύλαγε τη σημαία του, το μπαϊράκι, που το ύψωναν όταν έβγαινε στη μάχη ακολουθούμενος από το πρωτοπαλίκαρο και αδελφό του Χαράλαμπο, καθώς και από τους άλλους Περβολιανούς συναγωνιστές του.

Ο Εμμ. Παχλάς -όπως αναφέρει στο βιβλίο του το Αρκάδι ο Τιμόθεος Βενέρης- ήταν στο σώμα «μάλλον ψηλός, γεροδεμένος, με μύωνες που καταμαρτυρούσαν το ανδροπρεπές του παράστημα, που ήταν και εν μέρει αποτέλεσμα του βιοτικού επαγγέλματος που εξασκούσε, μια και ήταν χτίστης».

Το μυαλό και η καρδιά του ήταν ποτισμένο με ιδέες του άλλου μεγάλου ήρωα της ρωμιοσύνης το Θεοδ. Κολοκοτρώνη. Δε μπορεί ο τόπος μας -έλεγε ή θα έλεγε, να μείνει για πολύ ακόμα κάτω από την κυριαρχία του Σουλτάνου. Η ώρα της Λευτεριάς πλησιάζει. Ο Θεός έβαλε την υπογραφή του και σα Θεός ακριβής και δίκαιος δεν μπορεί να την πάρει πίσω.

«Στις αργίες και στις γιορτές -συνεχίζει ο Τιμ. Βενέρης φορούσε την επίσημη κρητική φορεσιά του με το πλουμιστό μεϊντανογίλεκο, τη βράκα, το τσακιστό φέσι, τη βυσσινή μεταξωτή του ζώνη και τις απαραίτητες κρητικές μπότες του».

«Τις ελεύθερες ώρες του, ο ήρωας τις περνούσε στο σπίτι του, όπου κουρνιασμένος όπως το γεράκι στη φωλιά του, περίμενε με ανοιχτά τα μάτια και τα αφτιά, τις νύχτες της αγωνίας, κάποια πρόκληση για να επιπέσει και κατασπαράξει τους υβριστές της πίστεως και της πατρίδας».

Επιστήθειος φίλος του ήταν ο Κωστής Γιαμπουδάκης, ο άλλο ήρωας και πυρπολητής τ’ Αρκαδιού από το Άδελε.

Στις τακτικές συγκεντρώσεις που έκαναν στο σπίτι του Παχλά, έπαιρναν μέρος εκτός από τον αδελφό του το Χαράλαμπο και άλλοι φίλοι συναγωνιστές από τα Περιβόλια, όπως ήταν ο Στυλιανός Φουρναράκης ή Αναγνώστης, ο Κώστας Λαγουδάκης, ο Νίκος Κολομπάκης, ο Κώστας και Βασίλης Αθανασάκης που ήταν και γείτονές του, ο Μανούσος Τζουστάκης, ο Θεόδωρος Αλυσανδράκης και πολλοί άλλοι.

Όλοι οι παραπάνω αργότερα, ακολούθησαν τον Παχλά στο Αρκάδι και βρήκαν μαζί του τον μαρτυρικό αλλά και ένδοξο θάνατο.

Ευτυχώς η Ιστορία κατέγραψε τα ονόματά τους για να μείνουν για πάντα στην μνήμη μας και στη καρδιά μας και να γίνουν τα πρότυπα στους μετ’ έπειτα αγώνες, για τη θυσία και τη λευτεριά.

Το σπίτι του Παχλά ήταν εκεί που σήμερα είναι στημένη η αναμνηστική μαρμάρινη στήλη, που μαρτυρεί το γεγονός. Το σπίτι αυτό κατεδαφίστηκε στα 1966 ή 68, αφού έζησε εκατό ολόκληρα χρόνια μετά το θάνατο του ήρωα οικοδεσπότη του. Σε όλα αυτά τα χρόνια, το έρημο σπίτι φώναζε σε όσους μπορούσαν ν’ ακούσουν τα μυστικά που ήξερε, βγαλμένα από το στόμα του ίδιου του Παχλά και των συναγωνιστών του, όταν σχεδίαζαν τους αγώνες τους και μιλούσαν για θυσίες και για λευτεριά.

Εύχομαι και πιστεύω ότι αργά ή γρήγορα την υπάρχουσα αναμνηστική πλάκα θα την αντικαταστήσει ο αδριάντας του ήρωα ή τουλάχιστον κάποια προτομή του.

Στο σπίτι αυτό ο Παχλάς έζησε και παντρεύτηκε. Πήρε για σύζυγό του τη Χρυσή Καλαϊτζάκη, κόρη του παλαίμαχου των Κρητικών επαναστάσεων Εμμ. Καλαϊτζάκη που είχε την καταγωγή από τον Καστέλο Ρεθύμνου. Μαζί της ο Παχλάς απόχτησε δύο κόρες τη Στυλιανή και την Αικατερίνη. Η Στυλιανή στα 1866 που έγινε το μεγάλο μακελειό ήταν μόλις δυο χρόνων και ας ήταν η μεγαλύτερη κόρη του.

 

Η τελευταία πορεία του Παχλά προς το ΑΡΚΑΔΙ

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Παχλάς έρχεται στο Αρκάδι. Εκεί εξάλλου ήταν το δεύτερο σπίτι του. Εκεί πάμπολλες φορές γευμάτιζε με τους φίλους του καλογήρους της Μονής και άλλους οπλαρχηγούς, παλικάρια της περιοχής και συζητούσαν για την άμυνα και την καλύτερη οργάνωση της Μονής, αν για οποιοδήποτε λόγο, αυτή θα ευρίσκετο σε κίνδυνο.

Τούτη όμως τη φορά, η επαναστατική επιτροπή του απελευθερωτικού αγώνα που είχε ως έδρα το Αρκάδι, βλέποντας τον κίνδυνο να πλησιάζει, έστειλε στον Εμ. Παχλά το διορισμό του, επίσημα πια ως οπλαρχηγού και τον κάλεσε να μεταβεί στη Μονή. Ύστερα απ’ αυτά ο Παχλάς οδήγησε την οικογένειά του στο Μέρωνα που είχε φίλους και συγγενείς και ο ίδιος μαζί με τον αδελφό του Χαράλαμπο και τα άλλα παλικάρια του πήγε στο Αρκάδι.

Στον αποχωρισμό τους, η σύζυγος του Παχλά η Χρυσή, ενώ έκλαιγε εκείνος της έλεγε «Μην κλαις και να μη στεναχωριέσαι. Αν αποθάνω, θα αποθάνω για το Χριστό και για την πατρίδα».

Ήταν -πια- παραμονές της εκστρατείας του Μουσταφά Πασά κατά του Αρκαδιού. Στο μεταξύ η σύζυγος του Παχλά είχε ειδοποιήσει τον άνδρα της ότι η κόρη τους Στυλιανή ήταν άρρωστη και κινδύνευε να αποθάνει. Ο Παχλάς αποφάσισε να πάει στο Μέρωνα.

Ο ηγούμενος Γαβριήλ του συνέστησε να μην απομακρυνθεί από το Αρκάδι. Ο Παχλάς όμως ξεκίνησε -για να δει το επιθανάτιο παιδί του. Δεν είχε όμως απομακρυνθεί από τη Μονή και είδε να έρχονται οι Λειβαδιώτες, Ζωνιανοί και Κρανιώτες. Ο επικεφαλής της ομάδας Ιωάννης Ζωπασής ή Κούβος που ήταν στενός φίλος του και μέλλων σύντεκνός του, τον ρώτησε που πηγαίνει. Ο Παχλάς του διηγήθηκε τα όσα συνέβαιναν. Τότε ο Κούβος του απάντησε. «Θα πάμε στο Μοναστήρι τώρα να ξεκουραστούν οι άνδρες μου και σου δίνω το λόγο μου, ότι αύριο θα πάμε μαζί στο Μέρωνα. Θα πάρεις εσύ τσοι δικούς σου κι εγώ τσοι δικούς μου, κι έτσι θα πάμε στο Μέρωνα με δυο σημαίες. Κι αν ζήσει το παιδί, θα γλεντήσουμε και θα κάψομε το χωριό από τσοι μπαλοθιές».

Ο Παχλάς πείστηκε, γύρισε στο Αρκάδι και ποτέ πια δεν είδε την κόρη του, που τελικά επέζησε. Οι Τούρκοι σε δυο μέρες έφθασαν και πολιόρκησαν το Μοναστήρι.

 

Ο ΗΡΩΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΑΧΛΑ

Και των παλικαριών του

Βρισκόμαστε στη δεύτερη μέρα της πολιορκίας τ’ Αρκαδιού. Οι Τούρκοι έχουν μεταφέρει από το Ρέθυμνο το μεγάλο κανόνι, την Μπουρμπάδα. Οι σταύλοι έχουν καταστραφεί και η δυτική πύλη της Μονής έχει γίνει ένας σωρός συντρίμμια από τις βολές του μεγάλου κανονιού.

Οι Τούρκοι εισορμούν στην αυλή της Μονής από τα χαλάσματα της μισογκρεμισμένης πόρτας. Τα όπλα των Ελλήνων αγωνιστών θερίζουν με τα πυρά τους, τους άπιστους που εισορμούν κατά μπουλούκια. Τώρα όλοι συμπλέκονται και με μανία και λύσσα αγωνίζονται.

Κλαυθμοί και ολολυγμοί σκεπάζουν τον ήχο των γιαταγανιών. Τα πυροβόλα όπλα έχουν σιγήσει μπροστά στην αδυναμία να χρησιμοποιηθούν. Σκηνές αλλοφροσύνης από τη φονική αυτή σύρραξη εκτυλίσσονται σε κάθε γωνιά της αυλής του Μοναστηριού. Οι στεναγμοί πόνου και τα ωχ των πληγωμένων, επισκιάζουν κάθε άλλο θόρυβο. Επικές είναι οι στιγμές για τους ήρωες της Μονής.

Μέσα σ’ αυτόν το σκληρό και αδυσώπητο αγώνα και ο Εμμ. Παχλάς. Μαζί με τα δικά ου παλικάρια, μας λέει Τιμόθεος Βενέρης «εξώρμησαν από τη μικρή πύλη (πορτάκι Β.Δ. της αυλής) και επέπεσαν ακάθεκτοι κατά των εισορμούντων πολεμίων. Πάντες ούτοι κατεκόπησαν, αι δε κεφαλαί αυτών ευρέθησαν την επομένην υπό των Χριστιανών, αποκεχωρισμέναι των σωμάτων». Ιδιαίτερα το κεφάλι του Παχλά, λέγεται, ότι ευρέθη «φέρον 8-9 σπαθισμούς» και αφού το παρέλαβε ο Γεώργιος Βασιλακάκης ή Κουρτάλιος από έναν καλόγηρο της Μονής το έδωσε εις τον καθηγητήν του Πανεπιστημίου Σπύρο Λάμπρον ως «κειμήλιον ανεκτίμητον».

Στο σημείο αυτό θέλω να σχολιάσω αυτό το σπάνιο ιστορικό γεγονός που αναφέρει ο Τιμόθεος Βενέρης, ότι δηλ. το κεφάλι του Παχλά ευρέθη αποκομμένο και έφερε 8 ή 9 σπαθισμούς.

Πιστεύω απόλυτα πως αυτό καθ’ αυτό το γεγονός μαρτυρεί την ανδρεία του ήρωος και την φθορά τη οποία προξένησε, αυτός και οι σύντροφοί του κατά την ώρα της μάχης. Αλλιώς δεν εξηγείται τόση θηριωδία εναντίον του ήρωος-νεκρού.

Μαρτυρεί ακόμη το μίσος των τουρκοκρητικών και αλλόθρησκων Μωαμεθανών, οι οποίοι, πιθανόν, εγνώριζαν προσωπικά τον ήρωα και πάμπολλες φορές είχαν δεχτεί τους εξευτελισμούς του λόγω της τόλμης και της ανδρείας του κατά την εν ζωή δράση του στην ευρύτερη περιοχή του Ρεθύμνου.

Με το μαρτυρικό θάνατο του Παχλά κλείνει ο κύκλος της επίγειας ζωής του. Όμως για άλλη μια φορά, αποδεικνύεται ιστορικά, πως η θυσία πολλές φορές έχει μεγαλύτερες προεκτάσεις από τη Νίκη.

Και σε άλλες κρίσιμες ιστορικές στιγμές του έθνους μας και της φυλής μας ήρωες που θυσιάστηκαν (αν και τελικά επέζησαν των μαχών) όμως ο φωτοστέφανος της Δόξας της Τιμής και της Ανδρείας καταυγάζει μέχρι και σήμερο και τα ονόματά τους παρέμειναν στην ιστορία και στη μνήμη όλων των ελεύθερων ανθρώπων ως φωτεινά δείγματα θυσίας και αυτοθυσίας για την ιδέα της Λευτεριάς.

Ενδεικτικά αναφέρω τα ονόματα του Λεωνίδα της Σπάρτης, στη Μάχη των Θερμοπυλών. Του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, στην Άλωση της Πόλης. Του Παπαφλέσα, στο Μανιάκι, του Αθανασίου Διάκου, στην Αλαμάνα και τώρα του Παχλά, του Γιαμπουδάκη, του ηγούμενου Γαβριήλ και όλων εκείνων που με τη θέλησή τους αυτοθυσιάστηκαν στο Αρκάδι για να γράψουν αυτό το κορυφαίο δείγμα της ανθρώπινης θέλησης για την ιδέα της πανάκριβης ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ.

Περιβόλια 7 Νοεμβρίου 1997

Αλκιβιάδης Μαυράκης

Βοηθήματα-Βιβλία

Το ΑΡΚΑΔΙ διά των αιώνων του Τιμ. Βενέρη.

ΠΕΡΙΒΟΛΙΑ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Το Συναξάρι του Τόπου του Αλκιβ. Μαυράκη

Περιοδικό

ΚΡΗΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Αθήνα Φλεβάρης 1977

Η Ιστορία τ’ Αρκαδιού σε 15σύλλαβο στίχο

 

 

 

Τ’ ΑΡΚΑΔΙ

 

Πιο πέρα απ’ το Ρέθεμνος βρίσκεται το Αρκάδι

το φως που κάποτ’ έλαμψε στου κόσμου το σκοτάδι.

Ο φάρος ο αιώνιος που λάμπει σαν το άστρο

το μοναστήρι το τρανό της λευτεριάς το κάστρο.

Το καύχημα των Κρητικών το φυλακτό της Κρήτης

που το ‘χει περηφάνια του ο γέρο Ψηλορείτης.

Κάπου εννιακόσιοι Κρητικοί ήσαν εκεί κλεισμένοι

μα λίγοι μόνον απ’ αυτούς ήτανε οπλισμένοι.

Μέσ’ απ’ τα τείχη πρόσμεναν τους Τούρκους να χτυπήσουν

και ήρωες πραγματικοί το αίμα τους να χύσουν.

Φτάνει λοιπόν πρωί-πρωί το Τούρκικο μαντάτο

το μοναστήρι γίνεται αμέσως άνω κάτω.

Μιλά ο Μουσταφά Πασάς, Ηγούμενε να δώσεις

τ’ Αρκάδι δίχως πόλεμο, αν θέλεις να γλιτώσεις.

Αλλιώς με λύσσα θα ριχτώ κι ευθύς θα αφανίσω

κι απ’ όσους μέσα βρίσκονται κανένα δεν θ’ αφήσω.

Ο Μουσταφάς ενόμιζε ότι στη δύναμή του

θα δείλιαζαν οι λιγοστοί και άοπλοι εχθροί του.

Όμως γελάστηκε φρικτά όπως θα δούμε τώρα

φέρνοντας μπρος στα μάτια μας ‘κείνη την ίδια ώρα.

Αδέλφια, λέει, ο Ηγούμενος μου έστειλε φιρμάνι

ο Μουσταφάς, και μου ζητά δικό του να το κάνει,

το Μοναστήρι το Τρανό, χωρίς ν’ αντισταθούμε,

γιατί αλλιώς μας απειλεί πως όλοι θα χαθούμε.

Πέστε λοιπόν τη γνώμη σας να δω αν συμφωνείτε

με τη δική μου απόφαση, κι ελάτε μην αργείτε.

Τότε όλοι μιλήσανε κι είπανε μ’ ένα στόμα.

Καλύτερα να πέσομε νεκροί στο μοναστήρι

παρά να γίνει του Πασά ετούτο το χατίρι.

Είναι τιμή να πέσουμε για την ελευθερία

παρά να ζούμε στη σκληρή και μαύρη τυραννία.

Δεν μας τρομάζει ο στρατός ούτε και τ’ άρματά του

για πολεμίστρα το κορμί θα στήσουμε μπροστά του.

Κι αν έχει ο Μουσταφάς στρατό αμέτρητες χιλιάδες

έχουμ’ ελληνική καρδιά που αξίζει μυριάδες.

Να ‘ρθει στ’ Αρκάδι ο πασάς, να ‘ρθει να μας χτυπήσει

να μάθει ποιοι είν’ οι Κρητικοί καλά να τους γνωρίσει.

Αν θέλεις έλα Μουσταφά, τ’ Αρκάδι να χτυπήσεις

να δεις με ποιους θ’ αγωνιστείς και ποιους θα πολεμήσεις.

Απ’ το κακό του ο πασάς αρχίζει να φωνάζει

στρατό χιλιάδες γρήγορα για έφοδο ετοιμάζει.

Φτάνει στα γύρω υψώματα και απειλεί τ’ Αρκάδι

φωνές, βρισιές ακούγονται στης νύχτας το σκοτάδι.

Βάζει τότε τον κήρυκα στους Χριστιανούς φωνάζει

παραδοθείτε Χριστιανοί κανείς Δε σας πειράζει.

Αλλά η ίδια απάντηση από τ’ Αρκάδι βγαίνει:

Πασά τ’ Αρκάδι άφοβο ΕΔΩ σε περιμένει.

Αλλά κι οι λίγοι Χριστιανοί καλά οχυρωμένοι

σαν τα λιοντάρια μάχουνται και βγαίνουν κερδισμένοι.

Χτυπούν τον άπιστο εχθρό όλο ζημιές του κάνουν

κι οι Τούρκοι πολύ γρήγορα αρχίζουν και τα χάνουν.

Διατάζει τότε ο Πασάς να φέρουν δυο κανόνια

γιατί αλλιώς θα μάχονται στο μοναστήρι χρόνια.

Έτσι λοιπόν γκρεμίστηκε η Δυτική η Πύλη

κι οι Τούρκοι τότε όρμησαν σα λυσσασμένοι σκύλοι.

Την ίδια ώρα όρμησε στη μπαρουταποθήκη

μα ο Γιαμπουδάκης έστειλε τ’ ΑΡΚΑΔΙ όπου τ’ ανήκει.

Ψηλά εις τα μεσούρανα για να διαλαλήσει

Ότι στην Κρήτη η Λευτεριά ΑΙΩΝΙΑ ΘΑ ΖΗΣΕΙ.

 

Από τη Συλλογή ΑΛΚΙΒΙΑΔΟΥ ΜΑΥΡΑΚΗ

 

 

 

 

(9)

Εορταστική εκδήλωση 6-11-95

 

Ο ΗΡΩΑΣ της Αρκαδικής Εθελοθυσίας

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΧΛΑΣ

Είναι πολύ δύσκολο, σε ένα μη ειδικό, να σκιαγραφήσει το πορτραίτο ενός ήρωος, αφανούς ή επώνυμου.

Θεωρώ επίσης ακόμα ότι είναι πολύ δύσκολο, και σε ένα εξειδικευμένο ομιλητή να μπορέσει, έστω και ικανοποιητικά, να φωτογραφήσει τη ζωή και τη δράση του οποιουδήποτε ήρωα.

Η λέξη ήρωας, είναι μια πολυποίκιλη έννοια και για να αντιληφθεί κανείς το περιεχόμενό της, πρέπει η ψυχή και το σώμα του, να έχουν εξαγνισθεί από τις βιοτικές ανάγκες της ζωής. Πρέπει να μπορεί να νοιώσει, ποιος ήταν και πώς ήταν ο περίγυρος κόσμος της ζωής και ποια ήταν τα γεγονότα που κυριαρχούσαν στον περίγυρο χώρο, την κάθε συγκεκριμένη εποχή, που έζησε και έδρασε ο κάθε ήρωας.

Ήρωας, κατά το σοφό ερμηνευτή του όρου, σημαίνει τον άνθρωπο που δε δέχεται ποτέ να υποταχτεί στο ζυγό του οποιουδήποτε. Σημαίνει τον άνθρωπο, που δεν μπορείς να του περιορίσεις την ελεύθερη δράση. Σημαίνει τον άνθρωπο που αποστρέφεται τη λέξη απαγορεύεται.

Η λέξη Ήρωας σημαίνει τον πολεμιστή. Τον άνθρωπο δηλαδή που κατά συνείδηση έχει ως επάγγελμα αυτό, του διά βίου στρατευμένου αγωνιστή.

Ήρωας σημαίνει τον ευγενή και ανδρείο, που αντιδρά σε οποιαδήποτε πράξη, εναντιώνεται στην ελεύθερη βούληση του ανθρώπου.

Η λέξη ήρωας σημαίνει ακόμα τον ατρόμητο πολεμιστή, που δε δειλιάζει μπροστά από κανένα κίνδυνο.

Σημαίνει τον ιδεολόγο, που δεν ημπορεί κανείς, να του στερήσει το δικαίωμα της έκφρασης και της δράσης και προ πάντως αν πρόκειται για θέματα που αφορούν την πατρίδα και τη θρησκεία.

Ήρωας είναι αυτός που μάχεται και θυσιάζεται για την πατρίδα.

Και τέλος…

Η κορυφαία έκφρασή του κατά πάντα τέλειου ήρωος, είναι αυτή του συγκεκριμένου πατριώτη, που ΑΥΤΟΒΟΥΛΩΣ – ΑΥΤΟΘΥΣΙΑΖΕΤΑΙ για να υπερασπιστεί τα ιδανικά της αδούλωτης ελληνικής ψυχής και να διατηρήσει αμόλυντα τα νάματα της πίστεως και της εκκλησίας του Χριστού μας.

Αν όλα αυτά, είναι τα γνωρίσματα του αληθινού ήρωα -κατά τον σοφόν ερμηνευτή του όρου- τότε όλα αυτά τα γνωρίσματα τα είχε και μάλιστα στον ανώτατο βαθμό ο Περβολιανός ήρωας της Αρκαδικής Εθελοθυσίας, ο Εμμανουήλ ΠΑΧΛΑΣ.

Οι διαπιστώσεις και διαβεβαιώσεις αυτές, δεν είναι δικιές μου, αλλά του πανιερότατου μακαριστού Μητροπολίτη και συγγραφέα Τιμόθεου Βενέρη, που με κάθε λεπτομέρεια μας περιέγραψε στο βιβλίο του το Αρκάδι, τη ζωή και τη δράση του ήρωα και του Αρκαδικού αγώνα και την κληροδότησε στις γενεές των επιγόνων του, ως υπερκόσμιο καύχημα της Κρητικής Ιστορίας.

Ο Παχλάς κατά τον Τιμόθεο Βενέρη γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Περιβόλια. Ποτέ του δεν υπήρξε στρατιώτης, με την έννοια του όρου μα και ποτέ του δεν ένοιωσε σαν ένας απλός λαϊκός.

Όλη τη ζωή του, την είχε διαθέσει στην υπηρεσία της πατρίδας και όλοι του οι αγώνες αποσκοπούσαν στη Λευτεριά της Κρήτης και αργότερα στην Ένωσή της με τη μητέρα Ελλάδα.

Το Στρατηγείο του ήταν το σπίτι του, ένα σπίτι διώροφο και εκεί εδέχετο τους φίλους αγωνιστές όταν σχεδίαζαν να χτυπήσουν φανερά ή κρυφά το βάρβαρο κατακτητή. Εκεί φύλαγε τη σημαία του -το μπαϊράκι- που το ύψωναν όταν έβγαινε στη μάχη, ακολουθούμενος από το πρωτοπαλλήκαρο και αδελφόν του το Χαράλαμπο και από τους άλλους Περβολιανούς συναγωνιστές του.

Ο Ε. Παχλάς, εις το σώμα ήταν «μάλλον υψηλός». Γεροδεμένος με μύωνες στα χέρια και τα πόδια που καταμαρτυρούσαν το ανδροπρεπές του παράστημα, που ήταν και εν μέρει αποτέλεσμα του βιοτικού επαγγέλματος που εξασκούσε, μια και ήταν χτίστης.

Το μυαλό του και η καρδιά του, ήταν ποτισμένα με τις ιδέες του άλλου μεγάλου ήρωα της Ρωμιωσύνης του Θεοδ. Κολοκοτρώνη. Δεν μπορεί, ο τόπος μας, έλεγε ή θα έλεγε να μείνει πολύ ακόμα κάτω από την κυριαρχία του Σουλτάνου. Η ώρα της Λευτεριάς πλησιάζει. Ο Θεός έβαλε την υπογραφή του και σα Θεός ακριβής και δίκαιος δεν μπορεί να την πάρει πίσω.

Στις αργίες και στις γιορτές, φορούσε την επίσημη κρητική του φορεσιά, με το πλουμιστό μεϊντανογίλεκο, τη βράκα, το τσακιστό φέσι, τη βυσσινή μεταξωτή του ζώνη και τις απαραίτητες κρητικές μπότες του δηλ. τα υποδήματα ή τα στιβάνια, της εποχής.

Τις ελεύθερες ώρες του, ο ήρωας τις περνούσε στο σπίτι του, όπου κουρνιασμένος όπως το γεράκι στη φωλιά του, περίμενε με ανοιχτά τα μάτια και τα αφτιά τις νύχτες της αγωνίας, κάποια πρόκληση για να επιπέσει και κατασπαράξει τους υβριστές της πίστεως και της πατρίδας.

Επιστήθιος φίλος του ήταν ο Κωστής Γιαμπουδάκης, ο άλλος ήρωας και πυρπολητής του Αρκαδιού, από το Άδελε.

Στις ταχτικές συγκεντρώσεις που έκαναν στο σπίτι του Παχλά, έπαιρναν μέρος, εκτός από τον αδελφό του τον Χαράλαμπο και άλλοι φίλοι-συναγωνιστές από τα Περιβόλια, όπως ήταν ο Στυλιανός ή Αναγνώστης ή Φουρναράκης. Ο Κωστής Λαγουδάκης, ο Νίκος Κολομπάκης, ο Κώστας και Βασίλης Αθανασάκης, που ήταν και γείτονές του, ο Μανούσος Τζουστάκης και πολλοί άλλοι.

Όλοι οι παραπάνω, αργότερα, ακολούθησαν τον Παχλά στο Αρκάδι και βρήκαν μαζί του τον μαρτυρικό αλλά ένδοξο θάνατο. Ευτυχώς η ιστορία κατέγραψε τα ονόματά τους, για να μείνουν για πάντα στη μνήμη μας και στην καρδιά μας και να γίνουν τα πρότυπα, στους μετ’ έπειτα αγώνες για θυσία και Λευτεριά.

Το σπίτι του Παχλά, ήταν εκεί που σήμερα είναι στημένη η αναμνηστική μαρμάρινη στήλη, που μαρτυρεί το γεγονός. Το σπίτι αυτό κατεδαφίστηκε στα 1966 έως 1968, αφού έζησε εκατό ολόκληρα χρόνια μετά το θάνατο του ήρωα οικοδεσπότη του. Σε όλα αυτά τα χρόνια, το έρημο σπίτι, φώναζε σε όσους μπορούσαν να ακούσουν, τα μυστικά, που ήξερε, βγαλμένα από το στόμα του ίδιου του Παχλά ή και των συναγωνιστών του, όταν σχεδίαζαν τους αγώνες τους και μιλούσαν για θυσίες και για λευτεριά.

Το βάρος όμως των μυστικών, ήταν τόσο μεγάλο και τόσο βαρύ, που σαθροί πια τοίχοι του δεν άντεξαν άλλο και μισογκρεμισμένοι όπως ήταν, δέχτηκαν το τελειωτικό κτύπημα από κάποιο… φορτωτή που το ισοπέδωσε.

Πιστεύω κι εύχομαι, πως αργά ή γρήγορα στην υπάρχουσα αναμνηστική πλάκα, θα την αντικαταστήσει ο ανδριάντας του ήρωα ή τουλάχιστον κάποια προτομή του.

Στο σπίτι αυτό ο Παχλάς έζησε και παντρεύτηκε. Πήρε για σύζυγό του τη Χρυσή Καλαϊτζάκη που είχε την καταγωγή από τον Κάστελλο Ρεθύμνης.

Μαζί της ο Παχλάς απόχτησε δυο παιδιά. Τη Στυλιανή και την Αικατερίνη. Η Στυλιανή στα 1866 που έγινε το μεγάλο μακελειό στ’ Αρκάδι ήταν μόλις δύο χρονών κι ας ήταν η μεγαλύτερη κόρη του.

 

 

Η τελευταία πορεία του Παχλά προς το Αρκάδι

 

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Παχλάς έρχεται στο Αρκάδι. Εκεί εξ’ άλλου, ήταν το δεύτερο σπίτι του. Εκεί πάμπολλες φορές εγευμάτιζε με τους φίλους του καλογήρους της Μονής και άλλους οπλαρχηγούς, και παλικάρια της περιοχής και συζητούσαν για την άμυνα και την καλύτερη οργάνωση της Μονής, αν για οποιοδήποτε λόγο, αυτή θα ευρίσκετο σε κίνδυνο.

Τούτη όμως τη φορά, η επαναστατική επιτροπή του απελευθερωτικού αγώνα που είχε ως έδρα το Αρκάδι, βλέποντας τον κίνδυνο να πλησιάζει, έστειλε στον Εμμ. Παχλά το διορισμό του, επίσημα πια ως οπλαρχηγού και τον κάλεσε να μεταβεί στη Μονή.

Η σύζυγός του η Χρυσή, ενώ έκλαιγε, εκείνος της είπε. «Μην κλαις και να μη στενοχωριέσαι. Αν αποθάνω, θα ν’ αποθάνω για το Χριστό και για την πατρίδα.

Ύστερα απ’ αυτά ο Παχλάς οδήγησε την οικογένειά του στο Μέρωνα που είχε φίλους και συγγενείς και ο ίδιος μαζί με τον αδελφό του τον Χαράλαμπο και ασφαλώς  και άλλα παλικάρια της ομάδας του, πήγε στο Αρκάδι.

Ήταν παραμονές της εκστρατείας του Μουσταφά πασά κατά του Αρκαδίου.

Τον Παχλά είχε ειδοποιήσει η σύζυγός του, ότι η κόρη του Στυλιανή ήταν άρρωστη και κινδύνευε να αποθάνει. Ο Παχλάς αποφάσισε να πάει στο Μέρωνα.

Και άλλες φορές ο Παχλάς έπαιρνε τους άνδρες του, με τη σημαία του σώματός του και πήγαινε στο Μέρωνα. Άμα έφθανε στο σπίτι που έμενε η οικογένειά του, ύψωνε τη σημαία στο δώμα του σπιτιού και οι άνδρες του, την χαιρέτιζαν.

Τούτη όμως τη φορά ξεκίνησε μόνος του και χωρίς τον οπλισμό του. Αντί για όπλο είχε τη ράβδο του.

Ο ηγούμενος Γαβριήλ του συνέστησε να μην απομακρυνθεί από το Αρκάδι. Ο Παχλάς όμως ξεκίνησε για να δει ίσως για τελευταία φορά το επιθανάτιο παιδί του.

Δεν είχε όμως απομακρυνθεί από την Μονή και είδε να έρχονται οι Λειβαδιώτες, Ζωνιανοί και Κρανιώτες. Ο επικεφαλής της ομάδας Ιωάννης Σωπασής (Κούβος) που ήταν στενός φίλος του και μέλλων σύντεκνός του, τον ρώτησε που πηγαίνει. Ο Παχλάς του διηγήθηκε τα όσα συνέβαιναν.

Τότε ο Κούβος του απάντησε. «Θα πάμε στο Μοναστήρι τώρα να ξεκουραστούνε οι άνδρες μου και σου δίνω το λόγο μου, ότι αύριο θα πάμε μαζί στο Μέρωνα. Θα πάρεις εσύ τσοι δικούς σου κι εγώ τσοι δικούς μου, κι έτσι θα πάμε στο Μέρωνα με δυο σημαίες. Κι αν ζήσει το παιδί σου, θα γλεντήσουμε και θα κάψομε το χωριό από τσοι μπαλοθιές».

Ο Παχλάς πείστηκε, γύρισε στο Αρκάδι και ποτέ πια δεν είδε την κόρη του, που τελικά επέζησε. Οι Τούρκοι σε δυο μέρες έφθασαν και πολιόρκησαν το Μοναστήρι.

 

 

 

Ο ΗΡΩΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΑΛΧΑ

και των Παληκαριών του

Βρισκόμαστε στη δεύτερη ημέρα της πολιορκίας του Αρκαδιού. Οι Τούρκοι έχουν μεταφέρει από το Ρέθυμνο το μεγάλο κανόνι, την ΜΠΟΥΜΠΑΡΔΑ.

Οι στάβλοι έχουν καταστραφεί και η δυτική πύλη της Μονής έχει γίνει ένας σωρός συντρίμμια, από τις συνεχείς βολές του μεγάλου κανονιού.

Οι Τούρκοι εισορμούν στην αυλή της Μονής από τα χαλάσματα της μισογκρεμισμένης πόρτας.

Τα όπλα των Ελλήνων αγωνιστών θερίζουν με τα πυρά τους, τους εισερχόμενους Τούρκους. Τώρα όλοι συμπλέκονται και με μανία και λύσσα αγωνίζονται.

Κλαυθμοί και ολολυγμοί σκεπάζουν τον ήχο των γιαταγανιών.

Τα πυροβόλα όπλα έχουν σιγάσει μπροστά στην αδυναμία να χρησιμοποιηθούν. Σκηνές αλλοφροσύνης από τη φονική αυτή σύρραξη εκτυλίσσονται σε κάθε γωνία της αυλής του Μοναστηριού. Οι στεναγμοί πόνου και τα ωχ των πληγωμένων, επισκιάζουν κάθε άλλο θόρυβο.

Επικές είναι οι στιγμές για τους ήρωες της Κρήτης. Μέσα σ’ αυτό το σκληρό και αδυσώπητο αγώνα και ο Εμμ. Παχλάς. Μαζί με τα δικά του παληκάρια, μας λέει ο Τιμ. Βενέρης «εξώρμησαν από τη μικρή πύλη (πορτάκι ΒΔ της αυλής) και επέπεσαν ακάθεκτοι κατά των εισορμούντων πολεμίων. Πάντες ούτοι κατά την έκφραση του Τιμοθ. Βενέρη  κατεκόπησαν, αι δε κεφαλαί αυτών ευρέθησαν την επομένη υπό των Χριστιανών, αποκεχωρισμέναι των σωμάτων».

Ιδιαίτερα για το κεφάλι του Παχλά, λέγεται ότι ευρέθη «φέρον 8-9 σπαθισμούς» και αφού το παρέλαβε ο Γεώργιος Βασιλακάκης ή Κουρτάλιος από ένα καλόγηρο της Μονής, το έδωσε εις τον καθηγητήν του Πανεπιστημίου Σπύρο Λάμπρον ως «κειμήλιον ανεκτίμητον».

 

Με σεβασμό προς τον ήρωα

Θα ήθελα να σχολιάσω αυτό το τελευταίο γεγονός, ότι δηλ. το κεφάλι του Παχλά, ευρέθη αποκομμένο από του σώματός του, καθώς εξ’ άλλου και όλων των παληκαριών του, και έφερε 8 ή 9 σπαθισμούς.

Θεωρώ πως αυτό καθ’ εαυτό το γεγονός, μαρτυρεί την ανδρεία του ήρωος και την φθορά την οποία είχε προεξενήσει στους αλλόφωνους βαρβάρους κατά την ώρα της Μάχης. Αλλιώς δεν εξηγείται τόση θηριωδία εναντίον του ήρωος, νεκρού.

Μαρτυρεί ακόμη το μίσος των τουρκοκρητών αλλόφωνων και αλλόθρησκων Μωαμεθανών, οι οποίοι πιθανόν εγνώριζαν προσωπικά τον ήρωα και πολλές φορές είχαν δεχτεί τους εξευτελισμούς του, λόγω της τόλμης και της ανδρείας του ήρωα κατά την εν ζωή δράση του στην ευρύτερα περιοχή του Ρεθύμνου.

Με τον μαρτυρικό θάνατο του Παχλά, κλείνει και η ιστορία της επίγειας ζωής του. Όμως η ιστορία του κατέγραψε εις την στήλην των μεγάλων ηρώων με χρυσά και ανεξίτηλα γράμματα και το όνομά του πάντοτε θα μένει μέσα στην καρδιά μας, και έσα στην καρδιά όλων των ελεύθερων ανθρώπων.

 

Τα λόγια μου αυτά και όλη η σημερινή μας συνάθροιση, ας γίνουν ένα πνευματικό μνημόσυνο στη μνήμη του, και στη μνήμη όλων εκείνων, που με τη θέλησή τους Αυτοθυσιάστηκαν στο Αρκάδι, για να γράψουν αυτό το κορυφαίο στίγμα της ανθρώπινης θέλησης, για την ιδέα της ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ.

Ας είναι αιωνία η Μνήμη τους.

Περιβόλια

6-11-1995

Ώρα 19:00

 

 

 

 

 

 

 

(αρ. αρχ. 10)

12-11-90

 

Ραδιοφωνική Συνέντευξη με κ. Ε. Λαδιά

Του STUDIO-Ρέθυμνο με τον κ. Αλκιβιάδη Μαυράκη σχετικά με το Αρκάδι.

Προσφώνηση κ. Εύας Λαδιά

Φίλοι ακροατές. Όπως, ίσως σας είναι γνωστό στην εφημερίδα «Ρεθεμνιώτικα Νέα» της 7-11-1990 ο κ. Μαυράκης έκαμε μια πρόταση, να δημιουργηθεί στο Αρκάδι, μουσείο «Κέρινων Ομοιωμάτων» από τα γεγονότα και τα πρόσωπα της Αρκαδικής Εθελοθυσίας του 1866.

Επειδή ο Σταθμός μας βρήκε ενδιαφέρουσα την πρόταση αυτή, καλέσαμε τον κ. Μαυράκη να μας πει περισσότερα για το θέμα αυτό.

Πριν όμως ξεκινήσομε θα ήθελα να σας παρουσιάσω με λίγα λόγια τον φιλοξενούμενό μας στη σημερινή μας εκπομπή.

Ο κ. Αλκιβιάδης Μαυράκης είναι από τα Περιβόλια. Είναι δάσκαλος και διευθυντής του 14ου Δημοτικού Σχολείου στη συνοικία της Καλλιθέας.

Επίσης σήμερο είναι μέλος της Δημοτικής Επιτροπής Παιδείας του Δήμου Ρεθύμνης, ως εκπρόσωπος των Δημοτικών Σχολείων Δήμου Ρεθύμνης.

Είναι μέλος της Επιτροπής Κοινωνικής Συμπαραστάσεως Εφορείας, Προσκόπων Κρήτης.

Στο παρελθόν υπήρξε πρόεδρος του Εκπολιτιστικού Συλλόγου Περιβολίων – Μισσιρίων Ρεθύμνης. Πρόεδρος (ο πρώτος πρόεδρος) του Συλλόγου Ενοικιαζομένων Δωματίων, ο Ξένιος Δίας και όπως γνωρίζομε, ο πρωτεργάτης της ιδρύσεως των δύο αυτών συλλόγων.

Υπήρξε επί σειρά ετών πρόεδρος της Επιτροπής Κοινωνικής Συμπαραστάσεως των Προσκόπων της Εφορείας Ρεθύμνης.

Κατά καιρούς έχει δημοσιεύσει στις εφημερίδας του Ρεθύμνου, διάφορες εργασίες, σχόλια και προτάσεις πάντα γύρω από το Ρέθυμνο και την ευρύτερη περιοχή του.

Σήμερα θα μιλήσουμε για την πρόταση των κέρινων ομοιωμάτων… Ας δώσουμε όμως το λόγο στον ίδιο.

Και τώρα καλώς ορίσετε κ. Μαυράκη στην εκπομπή μας. Τι έχετε να μας πείτε;

 

Καλημέρα κ. Λαδιά.

Καλημέρα στους ακροατές του Ράδιο-Ρέθυμνο

Καλημέρα σε όλους τους Ρεθεμνιώτες και Ρεθεμνιώτισες

Πρώτα-πρώτα να Σας ευχαριστήσω για τα καλά Σας λόγια και ιδιαίτερα να Σας ευχαριστήσω για την τιμή που μου κάνετε να με προσκαλέσετε στο σταθμό Σας για ζωντανή συζήτηση πάνω σ’ αυτό το θέμα. Την πρόκλησή μου εδώ, τη διερμηνεύω σαν θετική αποδοχή, της πρότασής μου, από τη Ρεθεμνιώτικη Κοινωνία, την οποία εσείς αυτή τη στιγμή εκπροσωπείτε. Γι’ αυτό και θα απαντήσω σε συγκεκριμένες ερωτήσεις.

 

Ερώτηση 1η

Μάλιστα. Πείτε μου κ. Μαυράκη πώς Σας ήρθε αυτή η ιδέα, για το Μουσείο των κέρινων ομοιωμάτων;

Από τις εμπειρίες μου στην παιδική μου ηλικία, από χαρακτήρος μου, αλλά και λόγω ίσως επαγγέλματος είμαι πολύ ευαισθητοποιημένος σε ό,τι έχει σχέση με την πατρίδα και τη θρησκεία. Έχω ακόμη (ίσως) το ελάττωμα να αγαπώ με πάθος τον τόπο μου, το Ρέθυμνο – την Κρήτη. Γι’ αυτό φροντίζω πάντα, η κάθε μου ενέργεια που απευθύνεται στην πλατειά κοινωνία (εκτός από την εκπαιδευτική δουλειά μου στο σχολείο) να αποβλέπει στην πρόοδο και προβολή του τόπου μας.

Πριν, λοιπόν, τέσσερα χρόνια, είχα ακολουθήσει την περιηγητική λέσχη Ρεθύμνου σε μια εκδρομή στην Ήπειρο. Επισκεφθήκαμε και το μουσείο των «κέρινων ομοιωμάτων» του Παύλου Βρέλλη των Ιωαννίνων. Ομολογώ ότι αισθάνθηκα ρίγη συγκινήσεως, από τη ζωντανή αναπαράσταση των γεγονότων και από τη θέα των ιστορικών προσώπων, για τα οποία συχνά γίνεται λόγος στο σχολείο.

Αισθάνθηκα τόσο υπερήφανος για τη φυλή μας, για την ιστορία μας. Όμως παράλληλα, το μυαλό μου αναφτερούγισε, πέταξε και γύρισε στην Κρήτη. Γύρισε στο Ρέθυμνό μας. Γύρισε στ’ Αρκάδι μας. Αναλογίστηκα πόσο σπουδαία και σημαντικά μνημεία έχομε, αλλά δεν τους δίνομε τη σημασία, την αξία που έχουν. Τα αφήνομε χωρίς προβολή, να αμβλύνεται η ιστορία τους και τα ίδια να φθείρονται και να καταστρέφονται στο πέρασμα του χρόνου.

Γιατί, είπα μέσα μου. Γιατί το Αρκάδι μας να μην έχει το δικό του παρόμοιο μουσείο;

Μήπως δεν το αξίζει;

Από ‘κει γεννήθηκε η σκέψη αυτή.

 

Ερώτηση 2η:

Σε τι μπορεί να βοηθήσει τον τόπο μας -κατά τη δική σας γνώμη- η δημιουργία ενός τέτοιου Μουσείου;

Αν η εκπομπή μας ήταν τηλεοπτική και όχι ραδιοφωνική, θα καταλάβαιναν οι ακροατές, όπως και σεις η ίδια τώρα, τη σημασία ενός τέτοιου μουσείου, βλέποντας τις εικόνες (καρτ-ποστάλ) που έχω μαζί μου.

Όταν επισκέπτεσαι ένα τέτοιο μουσείο, ζεις τα γεγονότα. Η ψυχή σου εξαϋλώνεται και ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ (με κεφαλαία γράμματα) στο δράμα.

Η θέα των καρατομημένων κορμιών, τα σπαθισμένα κεφάλια, τα ξετεριασμένα και πεταμένα εδώ κι εκεί ανθρώπινα μέλη, οι ποταμοί του αίματος που βλέπεις ολοζώντανα μπροστά σου, ο πόνος και η αγωνία που την βλέπεις αποτυπωμένη στα πρόσωπα των ανθρώπων ζωντανών και νεκρών απογυμνώνουν την ψυχή από το σώμα και την κάνουν να ζει και να συζεί το δράμα της εθελοθυσίας των ηρώων.

Αυτά για τους Έλληνες επισκέπτες.

Για τους ξένους τώρα.

Ας μην ξεχνούμε ότι ο τόπος μας τα τελευταία χρόνια, την πρόοδό τους την οφείλει στον τουρισμό. Από κει ζει. Οι επισκέπτες στο Ρέθυμνο και το Αρκάδι θα πολλαπλασιαστούν σε μεγάλο βαθμό. Κι αν οι ίδιοι δεν αισθανθούν τα ίδια συναισθήματα με τους Έλληνες, τουλάχιστον θα χαλαλίσουν τον κόπο και τα έξοδα που έκαναν μέχρι να φθάσουν εκεί.

 

Ερώτηση 3η

Πώς σκέπτεσθε να υλοποιηθεί αυτή η πρόταση;

Το έργο αυτό, όπως καταλαβαίνετε είναι πολύ σημαντικό γι’ αυτό, σημαντικός πρέπει να είναι και ο προγραμματισμός του.

Νομίζω, ότι πρέπει να βρεθεί ένας φορέας, υπό την αιγίδα του οποίου θα γίνουν όλες οι ενέργειες. Ας πούμε π.χ. ο Δήμος. Μετά πρέπει να συγκροτηθεί μια επιτροπή από ανθρώπους που μπορούν και θέλουν να βοηθήσουν.

Στην επιτροπή όμως αυτή πρέπει να υπάρχουν υπεύθυνοι άνθρωποι και ειδικοί, τουλάχιστον για ορισμένα θέματα. Όπως π.χ. ένας πολιτικός μηχανικός, ένας αρχιτέκτονας, η Αρχαιολογική Υπηρεσία κλ.π.

Όλοι αυτοί οι άνθρωποι θα συζητήσουν το πώς θα γίνουν όλα αυτά. Εκτός από το οικονομικό πρόβλημα πρέπει να συζητηθεί σε ποιο χώρο θα γίνουν αυτά. Πώς θα διαμορφωθεί ο χώρος. Ποιες δυσκολίες υπάρχουν, που μπορούν να παρακαμφθούν και αυτά βέβαια και κυρίως εφόσον μιλούμε για το χώρο του Αρκαδιού, τον οποίον εγώ θεωρώ ιδεωδέστερο.

Μπορεί όμως το μουσείο αυτό να γίνει και σε ένα άλλο χώρο εκτός του Αρκαδιού. Εκεί όμως που ταιριάζει περισσότερο π.χ. σε ένα χωριό, που η ιστορία του να είναι δεμένη με το Αρκάδι. Π.χ. το Άδελε, η Αμνάτος, η Μέση κλπ.

Έτσι νομίζω ότι πρέπει να ξεκινήσει και να αντιμετωπισθεί το θέμα.

 

Ερώτηση 4η

Κε Μαυράκη, εσείς ποιες δυσκολίες θεωρείτε σημαντικότερες;

Οι δυσκολίες κυρίως είναι κατά τη γνώμη μου δύο.

1) Το οικονομικό πρόβλημα και 2ο να βρεθεί ο δημιουργός – εκτελεστής του έργου. Πάντα μιλάμε για τον Παύλο Βρέλλη, του οποίου τις προθέσεις δεν δύναμαι να γνωρίζω. Εγώ έχω τηλέφωνα και Διευθύνσεις.

Δεν έχω όμως προβεί σε καμιά ενέργεια, γιατί δεν θέλω να προκαταλάβω τις αρμοδιότητες της επιτροπής που τυχόν και το εύχομαι να συγκροτηθεί.

Ευχαριστώ κ. Μαυράκη.

Οι απόψεις Σας πάνω στο θέμα ήταν πολύ κατατοπιστικές και τεκμηριωμένες και εύχομαι κι εγώ εκ μέρους όλων των Ρεθεμνιωτών, η πρότασή σας να βρει την καλύτερη λύση.

Κι εγώ ευχαριστώ…

 

Συνεχίζεται…

 

 

Κε Μαυράκη

Να σας κάνω τώρα μια άλλη ερώτηση έξω από αυτό το θέμα, αφού τόσο αναλυτικά μας το αναπτύξατε.

Υπάρχει στο μυαλό Σας καμιά άλλη σκέψη για την ίδια την πόλη του Ρεθύμνου που θέλατε να μας παρουσιάσετε;

 

Με βάζετε στον πειρασμό κα Λαδιά.

Και βεβαίως υπάρχει.

Από τον καιρό που ήμουνα πρόεδρος του Συλλόγου Ενοικιαζομένων Δωματίων, δηλαδή τώρα και είκοσι-είκοσι δύο χρόνια, πίστευα πως η παλιά πόλη του Ρεθύμνου πρέπει να διατηρηθεί, γιατί η ίδια είναι ένα ζωντανό μουσείο. Επίσης πίστευα και πιστεύω πως πρέπει εμφανώς να ξεχωρίσει η παλιά από τη νέα πόλη. Όπως π.χ. Η Ρόδος.

Όσο περνούν τα  χρόνια φαίνεται με την ανάπτυξη του τουρισμού ότι αυτό επιβάλλεται.

Πρέπει λοιπόν…

Τι πρέπει κε Μαυράκη.

Για να γίνει αποδεκτή η πρότασή μου, από τους Ρεθεμνιώτες, χρειάζεται να περάσουν ακόμη τουλάχιστον Δέκα χρόνια.

Δηλαδή;

Δηλαδή να ξαναχτιστεί της Άμμος η πόρτα, όπως ήταν παλιά.

Μα είστε καταπληκτικός νομίζω κ. Μαυράκη.

Μπορεί. Μα για να πάει μπροστά ένας τόπος χρειάζονται πολλοί καταπληκτικοί άνθρωποι και το Ρέθυμνο πιστεύω ότι τους διαθέτει.

 

Ρέθυμνο 12-11-1990

 

 

 

ΤΕΤΑΡΤΗ 7 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1990

ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ – ΣΕΛ. 5

 

ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 5346

Μια πρόταση

(Για το Αρκάδι)

 

Προς: -Τον εκλεγμένο Δήμαρχο Ρεθύμνου κ. Δ. Αρχοντάκη

– Τις επαγγελματικές οργανώσεις και συνδικαλιστικούς φορείς, της πόλης του Ρεθύμνου.

– Τους εκπολιτιστικούς συλλόγους, και γενικώς προς κάθε φορέα και κάθε Ρεθεμνιώτη, που «διακατέχεται» από το πάθος της αγάπης για τον τόπο μας.

Σε λίγες μέρες γιορτάζουμε και πάλι την Αρκαδιώτικη εθελοθυσία του 1866.

Θα ακουσθούν λόγοι και ομιλίες, θα γίνουν παρελάσεις και δοξολογίες, σημαιοστολισμοί και φωταγωγίες, δεξιώσεις και πνευματικά συμπόσια, μουσικές βραδυές και χίλιες δυό άλλες… εκδηλώσεις. Όμως μετά το πέρας των εορτών όλα θα ησυχάσουν, όλα θα ξεχαστούν και μεις, με αίσθημα ευθύνης ότι πράξανε το καθήκον μας, θα περιμένουμε τον επόμενο χρόνο, για να επαναλάβομε… τα ίδια.

Το Αρκάδι σχεδόν έπαψε να υπάρχει σα Μονή. Είναι ένας τόπος ιερός-εθνικός-ιστορικός, προσκύνημα όλων των Ελλήνων, όλων των ανθρώπων και των λαών της γης, που θέλουν να γνωρίσουν και να προσκυνήσουν τα χώματα της θυσίας των εθελομαρτύρων της λευτεριάς.

Οι καθημερινές ομαδικές επισκέψεις, σχεδόν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, βεβαιώνουν την άποψη αυτή.

Όμως πόσες και πόσες φορές οι προσκυνητές τ’ Αρκαδιού, ενώ προσέρχονται με δέος, με δίψα για γνώση, κι’ ίσως για αναβάπτιση στα ιερά και εθνικά μας ιδεώδη, αποχωρούν απογοητευμένοι, χωρίς ούτε να δουν, ούτε να ακούσουν κάτι από τα κορυφαία ιστορικά γεγονότα παν διεδραματίστηκαν στο χώρο αυτό.

Η έλλειψη κατάλληλού οδηγού-ξεναγού και το όχι και τόσα καλαίσθητο ιστορικό μουσείο, ελάχιστα βοηθούν τον επισκέπτη, να νιώσει την πνευματική ανάταση και να αισθανθεί την εθνική υπερηφάνεια που ο ιερός αυτός χώρος «απανγάζει».

Γι’ αυτό προτείνω

Να δημιουργηθεί στους χώρους της Μονής, ειδική αίθουσα, όπου θα στεγάσει Μουσείο Κέρινων ομοιωμάτων, που θα απεικονίζουν την ανατίναξη της μπαρουταποθήκης, τη σφαγή και άλλα ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα, όπως αυτά έχουν καταγραφεί από την ιστορία.

Η ύπαρξη ενός τέτοιου μουσείου, θα δώσει ξεχωριστή αίγλη στη Μονή και θα διατηρεί ολοζώντανο και για πάντα, το κορυφαίο αυτό γεγονός του τόπου μας. Εξάλλου είναι γνωστό, ότι σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, υπάρχουν τέτοια (ΚΕΡΙΝΑ) μουσεία που απεικονίζουν κάποια σημαντικά γεγονότα της περιοχής. Πιο προσιτό όμως και γνωστό για μας το μουσείο του ΠΑΥΛΟΥ ΒΡΕΛΛΗ στα Γιάννενα, που νομίζω ότι είναι το πιο εντυπωσιακό ενθύμημα σε όσους επισκέπτονται την πόλη των Ιωαννίνων.

Ευχαριστώ τον Δ/ντή της εφημερίδας Ρ.Ν. κ. Ι. Χαλκιαδάκη, γιατί πολλές φορές στο παρελθόν δέχθηκε να δημοσιεύσει από τις ίδιες τούτες στήλες της εφημερίδας του και άλλες προτάσεις και ιδέες μου, όπως η «Ανεύρεση της μπουμπάρδας», τ’ Αρκαδιού αρ. φύλλου 4197/4-11-86, η «πλακόστρωση των οδών της παλιάς πόλης» α.φ. 4218/30-11-86, ο «εξωραϊσμός στο χώρο του Πανεπιστημίου» α. φύλλου 4360/27-5-87 κ.λ.π.

Εύχομαι τούτη τη φορά η πρότασή μου να βρει απήχηση και αμέσως μετά τις αρκαδιώτικες γιορτές, να δημιουργηθεί μια επιτροπή, η οποία θα διερευνήσει το παραπάνω θέμα. Στην προκειμένη περίπτωση, ευχαρίστως θα δεχθώ τη συμμετοχή μου σ’ αυτή (και για περισσότερες πληροφορίες) άλλως θα διατηρώ πάντα το δικαίωμα να επανέλθω επί του θέματος.

Ρέθυμνο 4-11-90

Μετά τιμής

Αλκιβιάδης Μαυράκης

Δάσκαλος

 

 

 

 

 

 

ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΕΞΩΡΑΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ

ΠΕΡΙΒΟΛΙΩΝ ΜΙΣΣΙΡΙΩΝ

Η ΠΡΟΟΔΟΣ

 

Περιβόλια Ρεθύμνης 21-12-1986

 

Αγαπητέ μου Φίλε κ. Μανουρά.

Με την ευκαιρία των εορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, βρίσκω την ευκαιρία, να σου ευχηθώ μέσα από την ψυχή μου τα Χρόνια Πολλά,

με πολλή-πολλή υγεία – Ευτυχία – Χαρά και Αγάπη.

Φίλε μου.

Δεν ξέρω αν με γνωρίζεις, αν και στο Ρέθυμνο είμαστε όλοι γνωστοί. Ήμουν συμμαθητής με τον αδελφό σου τον Δημήτρη, και είμαι αδελφός του Πέτρου, που ήταν μέχρι πρότινος προσωπάρχης στο Υπουργείο Υγείας.

Είμαι δάσκαλος και πρόεδρος του Εκπολιτιστικού Συλλόγου Περιβολίων Ρεθύμνης.

Πριν από δύο μήνες περίπου, δημοσίευσα στα Ρεθεμνιώτικα Νέα, ένα σχόλιο σχετικό με τη Μπουμπάρδα τ’ Αρκαδιού. Αναδημοσιεύτηκε και στα Κρητικά Νέα της Αθήνας. Δεν ξέρω, αν το διάβασες. Στο εσωκλείω για να σχηματίσεις γνώμη.

Αγαπητέ κ. Μανουρά.

Σε σένα δεν θα ‘θελα να πω, ποια θα είναι η σημασία της επαναφοράς της Μπουμπάρδας στο Ρέθυμνο. Θα ήταν ντροπή μου.

Γι’ αυτό, επειδή ξέρω τις ικανότητές σου και πόσο σπουδαίος μελετητής είσαι, σε ό,τι αφορά τον τόπο μας, γι’ αυτό παίρνω το θάρρος να ζητήσω τη συμπαράστασή σου. Ή καλλίτερα να σου αναθέσω αυτό το έργο.

Με τη δημοσίευση αυτού μου του σχολίου, στην αρχή έγινε κάποιος θόρυβος, ύστερα πάλι όλα κοιμήθηκαν. Δεν υπάρχει διάθεση. Δεν υπάρχει θέληση.

Συμπληρωματικά σου αναφέρω ότι ο Στέριος Σπανάκης στον τουριστικό οδηγό του για την Κρήτη, τόμος 2ος σελίδα 91 γράφει. (το κανόνι αυτό το πήραν οι Ρώσσοι όταν ήταν στο Ρέθυμνο και το μετέφεραν στη Ρωσσία). Εγώ ήρθα σε τηλεφωνική επικοινωνία μαζί του (τηλ. 081/228687) και τον ρώτησα σχετικά. Μου διάβασε αρκετή βιβλιογραφία από το αρχείο του.

Εγώ δυστυχώς δεν μπορώ ούτε να την βρω, ούτε είμαι ο κατάλληλος για να την μελετήσω.

Εσύ αν θέλεις τόλμησε.

Ο τόπος και η Κρήτη θα στο χρεωστούν Ευγνωμοσύνη.

Τελειώνω φίλε μου

Ίσως σε κούρασα. Ίσως σου έδωσα ευκαιρία να αρχίσεις κάτι μεγάλο για όλους Μας.

Με εκτίμηση

Α. Μαυράκης

 

Η διεύθυνσή μου είναι Α. Μαυράκη

Γ. Μαθιουδάκη 24

Περιβόλια Ρεθύμνης

Τηλ. 27414

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(αρ. αρχ. 27)                                       (13)

ΣΕΛ. 6 – ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΣΑΒΒΑΤΟ 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ – ΚΥΡΙΑΚΗ 1 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1998

 

ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ Σ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΝ ΡΕΘΥΜΝΗΣ & ΑΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥ κ.κ. ΑΝΘΙΜΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΚΑΘΕ ΑΛΛΟΝ ΑΡΜΟΔΙΟ

ΑΡΚΑΔΙ

«εν βία Μεγίστη…»

Ώρα Μηδέν

Του ΑΛΚΙΒΙΑΔΗ ΜΑΥΡΑΚΗ

 

Σεβασμιώτατε. Έχουν περάσει σχεδόν τέσσερις μήνες από τότε που πήρατε την παράτυπη και πεπλανημένη απόφαση, να κουρσέψετε το Αρκάδι και να του αφαιρέσετε τη διοικητική του αυτονομία.

Οι όποιες αντιδράσεις των πιστών και τα όποια δημοσιεύματα έντονης ή ήπιας διαμαρτυρίας, ουδόλως σας δημιούργησαν την υποχρέωση να βγείτε προς το λαό -το ποίμνιό σας- και να του εξηγήσετε τους λόγους αυτής σας της απόφασης. Οι διαρρέουσες πρόσφατα και υποβολιμαίες φημολογίες και διαδόσεις για την τακτοποίηση του επίμαχου θέματος, δεν δίνουν απάντηση εις τα καυτά ερωτήματα.

 

Η ΕΝΟΧΗ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ

Σεβασμιώτατε. Με την ανάρρησή Σας εις το θρόνο της Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου, επωμισθήκατε το φορτίο μιας βαριάς κληρονομιάς. Δώσατε την υπόσχεση ότι θα υπερασπίζετε τα ιερά και όσια της πίστης μας, της θρησκείας μας και της πατρίδας μας. Υποσχεθήκατε ότι θα τηρείτε τα ήθη και τις παραδόσεις, που αποτελούν τον άγραφο Νόμο του λαού μας. Το πλήρωμα της εκκλησίας σας θέλει ηγήτορα και αρχηγό, μαχόμενο στο ξέφωτο και στην πρώτη γραμμή, σαν άλλο βαρδιάνο, φρουρό και πολεμιστή στο μετερίζι των θρησκευτικών και εθνικών μας παραδόσεων. Σας θέλει λύχνον αείφωτον που να λάμπει επί την λυχνίαν και όχι υπό το μόδιον! Όμως η εν κρυπτώ παρουσία Σας και σιωπή Σας, αποδεικνύει την κενότητα των επιχειρημάτων που τυχόν θα προβάλλετε.

Η σιωπή αυτή, όμως, δεν αφορά μόνον εσάς αλλά και τους Δημοτικούς, Νομαρχιακούς και Πολιτικούς μας άρχοντες, καθώς και όλους του πνευματικούς φορείς της πόλης μας, οι οποίοι με σιγήν ιχθύος ανέχονται και αποδέχονται τα πεπραγμένα.

Από τον ημερήσιο Τύπο, πληροφορούμαι ότι γίνεται ο προγραμματισμός των εκδηλώσεων για την Αρκαδική εθελοθυσία. Η γνώμη μου είναι -και είναι γνώμη πολλών- ότι φέτος, εφόσον, δεν διευθετηθεί το θέμα της Ηγουμενίας, δεν χρειάζονται παρελάσεις ή άλλες εκδηλώσεις. Δεν χρειάζονται πανηγυρικοί και ομιλίες με κενά ρητορικά σχήματα, αφού δεν ανταποκρίνονται στην υπευθυνότητα του δικού μας χρέους. Έτσι προσβάλλομε περισσότερο τη μνήμη των ηρώων της εθελοθυσίας. Αναλογίζομαι, αλήθεια, ποιος θα έχει το θάρρος και την τόλμη ή έστω την καθαρή συνείδηση να ανέβει στην εξέδρα των επισήμων και να εισπράξει την τιμή και το σεβασμό που αποδίδουν οι σημαίες και τα παρελεύνοντα τμήματα με τελικό αποδέκτη τους μάρτυρες της εθελοθυσίας.

Πρέπει επιτέλους όλοι να το καταλάβουν πως το Αρκάδι δεν είναι «φέουδο» κανενός. Είναι η εξαϋλωμένη ουσία της Ελευθερίας και της Ορθοδοξίας και ανήκει στους πανέλληνες και σε όλους τους ελεύθερους ανθρώπους.

Ασφαλώς και δεν υπάρχει σε κανένα άλλο σημείο της γης και σε κανένα χρονικό σημείο της ιστορίας, παρόμοιο παράδειγμα ενός τόσο μεγάλου αριθμού ηρώων-Μαρτύρων που εθελοθυσιάστηκαν για την ελευθερία και την Ορθοδοξία 864 Νεκροί. 114 αιχμάλωτοι και 3 ή 4 οι διαφυγόντες!!!

Εκτιμώντας αυτή την ιστορική αλήθεια, η Ευρωπαϊκή Ένωση από το 1991 ανακήρυξε το Αρκάδι «ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ». Όμως εμείς με την ιστορική άγνοια και την αδιαφορία που μας διακρίνει το καταδικάσαμε εις ερήμωση και αφανισμό! Ενώ θα έπρεπε να είναι το ΕΝΑ, το μοναδικό ιστορικό μνημείο που θα έπρεπε να το επισκέπτονται ανεξαιρέτως όλοι οι Έλληνες και ξένοι που επισκέπτονται το νησί μας και να αποδίδουν φόρο τιμής και ευλάβειας στο χώρο της εθελοθυσίας των μαρτύρων – ηρώων του.

Σήμερα το Αρκάδι για να αναβιώσει δεν αρκεί μόνο να επανακτήσει την αυτονομία του, αλλά και να αποκτήσει ένα Ηγούμενο με πλούσια θεολογική και ιστορική παιδεία, μελετητή, δραστήριο, εργατικό και δημιουργικό και να έχει εθνική συνείδηση ανάλογη με αυτήν, των προ-πο-προκατό-χων του.

Για το σκοπό αυτό πρέπει όλοι, θρησκευτική και πολιτική ηγεσία του νομού μας να συνεργαστούν και με τη συνδρομή και συμπαράταξη του ανώνυμου πλήθους και των ευσεβών Χριστιανών να φθάσουμε στον επιδιωκόμενο σκοπό. Και αυτό νομίζω θα είναι η μεγαλύτερη προσφορά, η μεγαλύτερη τιμή έναντι της ιστορίας του Αρκαδίου και της εθνικής μας κληρονομιάς.

Στην επόμενη συνέχεια θα παραθέσω λεπτομερέστερα τις δικές μου απόψεις για το τι πρέπει να γίνει σήμερα στο Αρκάδι.

Οι απόψεις μου αυτές δεν έχουν το σκοπό της υπόδειξης, αλλά είναι μια απάντηση σε όλους του φίλους γνωστούς και άγνωστους που συμμερίζονται τις απόψεις μου και σε συζητήσεις μας με ερωτούν. Και τώρα τι πρέπει να γίνει;

 

 

 

 

(12)

ΠΕΜΠΤΗ 20 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1998              ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ – ΣΕΛ. 3

«Τ’ Αρκάδι είναι μια φωτιά κι όποιος τα’ αγγίξει καίει…»

Του ΑΛΚΙΒΙΑΔΗ ΜΑΥΡΑΚΗ

 

Πέρασε κιόλας ένας ολόκληρος μήνας από τότε που ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάυου έκαμε το μεγάλο τόλμημα! Απόσπασε τη διοίκηση του Μοναστηριού από την αδελφότητα των μοναχών και τη μεταβίβασε σε κοσμικούς ιερείς! Με άλλα λόγια «κήρυξε το Αρκάδι εν διωγμώ» του αφαίρεσε τη διοικητή του αυτονομία. Του αφαίρεσε την αυτοδιοίκησή του. Του κούρσεψε την ελευθερία του. Κι όλα αυτά χωρίς να αιτιολογήσει την πράξη του. Χωρίς να δώσει συγκεκριμένες εξηγήσεις. Γιατί; γιατί;

Το Αρκάδι δεν είναι μόνο Μοναστήρι. Σχεδόν έπαψε να είναι ενεργός λατρευτικός χώρος, αφού για να μπεις έστω και στον περίβολό του πρέπει να καταβάλεις «αντίτιμο»!

Το Αρκάδι είναι, κυρίως, ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΘΥΣΙΑΣ και ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ. Είναι φάρος φωτεινός που φωτίζει και τροφοδοτεί τα ιδανικά όλων των λεύτερων ανθρώπων. Το Αρκάδι είναι ΕΝΑ και μοναδικό σε ολόκληρο τον ελ-λαδικό χώρο.

Στην απόφαση αυτή του Μητροπολίτη μας, αντέδρασαν οι καλόγεροι του Μοναστηριού. Τιμή και Δόξα σ’ αυτούς που φυλλάσσουν ακόμη Θερμοπύλες.

Όμως πού είναι η φωνή του λαού. Πού είναι οι φωνές των αρχόντων του τόπου μας. (Μια και μόνη φωνή διαμαρτυρίας ακούστηκε. Ήταν η φωνή των Ρεθεμνιώτικων Νέων (28-7-98) που έλεγαν με παρρησία τη γνώμη τους και υποδείκνυαν το σωστό δρόμο. Όμως οι αρμόδιοι εκώφευσαν…). Πού είναι ακόμη η φωνή των πνευματικών ανθρώπων. Πού είναι η φωνή των πολιτιστικών συλλόγων, που όλοι ιδρύθηκαν, τάχα, για να διατηρήσουν τα έθιμα και τις ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ. Πού είναι οι φωνές των κοινοτήτων του νομού, που όλες έδωσαν περισσότερους ή ολιγότερους νεκρούς στην εθελοθυσία τ’ Αρκαδιού.

Ξέχασαν οι Μαργαρίτες τον Αγιο-Γούμενό τους; Ξέχασαν οι Αδελιανοί τον πυρπολητή τους; Ξέχασαν οι Μεσανοί τους Χαιρέτηδες; Οι Ανωγειανοί τους Σκουλάδες, οι Λιβαδιώτες τον Κούβο, οι Αμνατσανοί τη Δασκαλοχαρίκλεια και τους γιους της; Εγώ ακούω τα κόκαλα των ηρώων τ’ Αρκαδιού και του Παχλά να τρίζουν και συγκορμούμαι για τη μεγάλη απρέπεια.

Τέλος, πού είναι οι φωνές των δημοσιογράφων και των μέσων ενημέρωσης; Γιατί τηρούν σιγήν ιχθύος; Γιατί δεν κάνουν μια δημοσκόπηση στο ρεθεμνιώτιχο λαό για να βγάλουν όλοι τα συμπεράσματά τους!

Αλήθεια, αναρωτιούμαι τώρα και ένα μήνα, ποια είναι η πραγματική αιτία που οδήγησε το Μητροπολίτη μας, σ’ αυτή του την απόφαση. Μήπως το οικονομικό; Μα τότε γιατί δεν όρισε μια αριστίνδην» οικονομική επιτροπή με πρόεδρο εκπρόσωπο τον δικαστικού σώματος που να ελέγξει τα πάντα ως ο νόμος ορίζει; Μήπως φταίει το πρόσωπο του Ηγουμένου της Μονής. Τότε γιατί δεν ψάχνει να βρει τον καλύτερο; Και μη μου πείτε ότι δεν υπάρχει προσφορά. Θεωρώ αδιανόητο πως εδώ και είκοσι χρόνια στο Μοναστήρι δεν χειροτονήθηκε ούτε ΕΝΑΣ διάκονος. Κι όμως στο ίδιο διάστημα πάνω από δέκα ιερομόναχοι ήλθαν ή χειροτονήθηκαν στην Ποιμαντική Περιφέρεια Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου.

Τολμώ να υπενθυμίσω στους αναγνώστες του σημειώματός μου, ότι προ ολίγων μηνών, με το αιτιολογικό του κατεπείγοντος, σε νεοσύστατη Μονή χειροτονήθηκαν εντός μιας εβδομάδας δυο Διάκονοι και στη συνέχεια έγιναν πρεσβύτεροι. Να υπενθυμίσω άτι επανδρώθηκε η Μονή Αγίου Ιωάννου -Μπαλί- με δύο καλογήρους. Ότι πρόσφατα χειροτονήθηκε και τοποθετήθηκε θεολόγος καθηγητής στη Μονή Προφήτη Ηλία Ρούστικων. Πώς λοιπόν δεν βρέθηκε ούτε ένας για να τοποθετηθεί στη Μονή Αρκαδίου;

Φυσικά, άγιε Δέσποτα, δεν είστε ο μοναδικός επίσκοπος με αυτή την τακτική. Και οι δύο Μακαριστοί προκαθήμενοι, των οποίων τη μνήμη τιμώ και ευλαβούμαι, ούτε ένα ιερομόναχο έφεραν ή χειροτόνησαν στο Αρκάδι. Όμως εκείνοι δεν ετόλμησαν αυτό που εσείς αποφασίσατε! Λέτε στην απόφασή σας, ότι βάσει του νόμου κ.λπ. Ίσως υπάρχει αυτός ο νόμος. Ο λαός όμως γνωρίζει ένα άλλο νόμο, ένα ΑΓΡΑΦΟ νόμο, που λέει, ότι τώρα και επτακόσια χρόνια όση και η ιστορία και η ζωή του Αρκαδίου ποτέ κανείς εχθρός ή φίλος δεν αμφισβήτησε την αυτονομία και αυτοδιοίκηση του Μοναστηριού μουδέ και των αλλόθρησκων Τούρκων εξαιρουμένων.

Στο σημείο αυτό θεωρώ απαραίτητο να γνωρίσω ή να υπενθυμίσω στους αναγνώστες του κειμένου μου το εξής σημαντικό περιστατικό. Στις αρχές του 18ου αιώνα εξελέγη ηγούμενος της Μονής Αρκαδίου εις την ήδη χηρεύουσα θέση ο Μοναχός Μεθόδιος. Υπήρξαν όμως -ως φαίνεται- έξωθεν της Μονής αντιδράσεις και η υπόθεση έφθασε στο Πατριαρχείο και στη συνέχεια στην Υψηλή Πύλη.

Τότε ο Σουλτάνος εξέδωσε φερμάνιο με την παρακάτω απόφαση (όποιος θέλει ολόκληρο το σκεπτικό της απόφασης να ανατρέξει στο Βιβλίο το «Αρκάδι δια των αιώνων» του Τ. Βενιέρη στη σελίδα 109. Έκδοση Αθήνα-1938).

Λέει, λοιπόν η απόφαση του Σουλτάνου. «Διοικητά Ρεθύμνης Βεζίρη μου Εσάτ Πασά και σοφολογιώτατε Ιεροδίκη Ρεθύμνης… εκδίδω το παρόν

Υψηλών μου φερμάνιον και διατάσσω άμα τη λείψει του σεις, οι οποίοι είσθε βεζίρης εις το Ρέθυμνο και ιεροδίκης εις το Ρέθυμνο, να εφαρμόζητε τούτο, ήτοι εις τα πράξεις του ειρημένου Ηγουμένου Μεθοδίου, μήτε εις τα κληρονομικάς υποθέσεις των θανόντων καλογήρων, μήτε εις παύσεις και διορισμούς και εις οιανδήποτε άλλην υπόθεσιν του Μοναστηρίου να επιτρέψητε να αναμιγνύωνται, μήτε Μητροπολίτης μήτε επίσκοποι, μήτε οι άλλοι αξιωματούχοι, μήτε οιαδήποτε άλλη Αρχή. Την υψηλήν μου ταύτην διαταγήν να εφαρμόζητε μετ’ ακριβείας».

Εκ Κωνσταντινουπόλεως κατά τα μέσα Ρετζέπ του 1130=1717.

Αυτά, χωρίς άλλο σχολιασμό. «Σεβασμιώτατε Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Μυλοποτάμου κ.κ. Άνθιμε. Το Χριστεπώνυμο πλήρωμα της Εκκλησίας του Χριστού. Σας εύχεται όπως ο Θεός Σας χαρίζει υγείαν, μακροημέρευσιν και Θεού Σοφίαν. Σας ικετεύει επίσης και γονυπετών Σας παρακαλεί, ανακαλέσετε την εν προκειμένω απόφασίν Σας και οδηγήσετε το Αρκάδι εκεί όπου η Δόξα το έταξε και η Ιστορία το οδήγησε. Το Αρκάδι δεν είναι ουσία υλική ή βιοτική. Είναι μια ιδέα. Και οι ιδέες δεν καταπολεμούνται με νόμους και αποφάσεις».

Σεβασμιώτατε Άγιε χωρίς αυτό να θεωρηθεί με οποιονδήποτε τρόπο εξαναγκασμός ή απειλή. Αλλά δικαίωμα ελευθερίας λόγου και πράξεων. Σας προειδοποιεί το ίδιο το Χριστεπώνυμο πλήρωμα της Εκκλησίας, ότι θα φέρει το θέμα στο Οικουμενικό μας Πατριαρχείο και θα ζητήσει τη συμβουλευτική Του μεσολάβηση.

Αν παρ’ όλα αυτά, τίποτε δεν αλλάξει την απόφασή Σας, τότε το Αρκάδι απυρόβλητο όπως είναι από η φθορά του χρόνου, θα αναμένει το τέλος της Διακονίας Σας στη Μητρόπολη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου (την οποίαν θα θεωρήσει ως ατυχή παρένθεση) και μετά ξαναγεννημένο από τη στάχτη των ηρώων -ιερομαρτύρων του θα ξαναβαδίσει το δρόμο που η ιστορία του χάραξε και η Δόξα το φωταγώγησε. Με κάθε τιμή προς τους ήρωες τ’ Αρκαδιού. Με κάθε τιμή προς την Ιστορία του τόπου μας. Με κάθε σεβασμό προς κάθε ελεύθερο άνθρωπο.

 

 

 

 

Αρχ. 12

(10)

ΣΕΛ. 10 – ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ             ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΜΑΪΟΥ 1996

Για τη μπουμπάρδα τ’ Αρκαδιού

(Να η ευκαιρία)

Του ΑΛΚΙΒΙΑΔΗ ΜΑΥΡΑΚΗ

Συνταξιούχου δασκάλου

 

Με πολλή χαρά διαβάζω στα τελευταία φύλλα των «Ρεθεμνιώτικων Νέων» (26/4 και εξής) ότι άρχισαν ήδη οι διεργασίες στο Δήμο Ρεθύμνου, με το μορφωτικό ακόλουθο της Ρωσικής Πρεσβείας κ. Βλαντιμίρ Μιχαήλωφ, για τη διοργάνωση κοινών πολιτιστικών εκδηλώσεων στο Ρέθυμνο, με σκοπό τη σύσφιξη των δεσμών των δύο λαών σε θέματα πολιτιστικών εκδηλώσεων, καθώς και σε θέματα συνεργασίας στον τουριστικό τομέα.

Με την πρώτη ανάγνωση της πιο πάνω είδησης, η καρδιά μου ανασκίρτησε κάπως παράξενα, γιατί πιστεύω πως έφθασε η στιγμή και είναι η καλύτερη ευκαιρία να αναζητήσουμε και να βρούμε -μέσω της Ρωσικής πρεσβείας- την ΜΠΟΥΜΠΑΡΔΑ Τ’ ΑΡKΑΔΙΟΥ, που κατά κοινή φημολογία και ομολογία (βλέπε και βιβλίο η ΚΡΗΤΗ τομ. β’ σελ. 91 του Στέργιου Σπανάκη) βρίσκεται στη Ρωσία.

Θυμάμαι πριν δέκα χρόνια, 4/11/1986, όπου είχα δημοσιεύσει στην ίδια τοπική εφημερίδα αυτήν μου την άποψη και είχε ακολουθήσει στις 7/11/1986 τηλεφωνική μου συνέντευξη με τον ραδιοφωνικό σταθμό Χανίων, μέσω του κ. Σπύρου Λούπη, ανταποκριτή του ραδιοφωνικού σταθμού Χανίων, πόσο θετική εντύπωση δημιούργησε στη Ρεθεμνιώτικη κοινωνία αυτή μου η πρωτοβουλία. Όμως, τότε, παρά τις προσπάθειές μου και τη γραπτή ενημέρωση που έκανα σε προσωπικότητες των γραμμάτων και της επιστήμης, εντός και εκτός Κρήτης, κανείς δεν προσφέρθηκε να βοηθήσει σ’ αυτή την προσπάθεια. Τώρα, όμως, το θέμα αυτό μπορεί να γίνει το επίκεντρο των συζητήσεων των δύο αντιπροσωπειών, δηλαδή του Δήμου μας και των Ρώσων εκπροσώπων και να γίνει ο κεντρικός άξονας των συνομιλιών τους, καθώς και των εκδηλώσεων που πάνω σ’ αυτό το θέμα θα οικοδομηθούν με την επιστροφή της και την τοποθέτησή της στο χώρο που ιστορικά της ανήκει.

Έχουμε, εξάλλου, και τους τάφους (ότι έχουμε ακόμη) των Ρώσων στρατιωτικών, που σκοτώθηκαν ή πέθαναν και τάφηκαν στο Ρέθυμνο. Τα δύο αυτά ιστορικά στοιχεία από μόνα τους, νομίζω, είναι αρκετά για να στηρίξουν τις συνομιλίες τους και τις επαφές τους οι ενδιαφερόμενοι και να δημιουργήσουν οσεσδήποτε εκδηλώσεις θέλουν, ώστε να θεμελιώσουν τις όποιες πολιτιστικές και τουριστικές εκδηλώσεις που όχι μόνο θα αναβιώσουν αλλά και θα συσφίξουν τους ιστορικούς δεσμούς των λαών μας.

Από την μεριά τους οι Ρώσοι, πιστεύω ότι θα εκλάβουν την πρόταση αυτή ως εξαιρετικό και αναπάντεχο στοιχείο επαφής και συνεργασίας και θα προσπαθήσουν με κάθε τρόπο να προβούν σε έρευνες για να βρουν την Μπουμπάρδα και να την επαναφέρουν στο Ρέθυμνο.

Φυσικά έχουμε και άλλα «στοιχεία δεσμών» που οι εκπρόσωποι του Δήμου μας τρέπει να φέρουν στο τραπέζι των συζητήσεων, όπως είναι η «Κάρα» του ενός των Αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων του Ρεθύμνου, τα κτίσματα που υπάρχουν ακόμη στο Ρέθυμνο και έχουν γίνει με χρηματοδότηση των Ρώσων (παλιό Δημοτικό Νοσοκομείο, παλιό επισκοπείο, καμπάνες και καμπαναριό Μ. Παναγίας κ.λ.π.). Γι’ αυτά όμως δεν είμαι ο κατάλληλος εισηγητής. Είναι έργο των εκπροσώπων του Δήμου μας, που έχουν αναλάβει τη διεκπεραίωση αυτών των συζητήσεων.

Εγώ, ένα και μόνο θέλω να πω. Πως αν βρεθεί η Μπουμπάρδα και επιστρέψει στο Ρέθυμνο, θα είναι για τον Δήμαρχο, το Δημοτικό Συμβούλιο και για ολόκληρη την κοινωνία του Ρεθύμνου γενικότερα, το μεγαλύτερο πολιτιστικό γεγονός που θα έχει συντελεστεί από τη σύγχρονη γενιά τον τόπου μας.

 

 

 

 

 

 

 

 

5

κ. Θεοχάρη Δετοράκη

Καθηγητή Πανεπιστημίου Κρήτης

Περιβόλια Ρεθύμνης 21-12-1986

 

Αγαπητέ μου φίλε

Και παλιέ συσπουδαστή

Με την ευκαιρία των Εορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, βρίσκω την ευκαιρία να σου ευχηθώ μέσα από την ψυχή μου τα Χρόνια Πολλά,

με πολλή-πολλή υγεία – Ευτυχία και Χαρά.

Φίλε μου

Δεν έτυχε στα τελευταία χρόνια να συναντηθούμε. Όμως εγώ παρακολουθώ την εξέλιξή Σου. Διαβάζω τις μελέτες και πιο πολύ τα «άρθρα» σου, όσα φυσικά βρίσκω. Αισθάνομαι απεριόριστη χαρά για τις προόδους σου και την προσφορά σου στα ελληνικά γράμματα.

Σήμερα νομίζω ότι σ’ έχω ανάγκη. Σε έχει ανάγκη ο τόπος σου. Σε έχει ανάγκη η Κρήτη μας.

Τώρα να σου συστηθώ και να γίνω σαφέστερος.

Είμαι, ένας δάσκαλος, γέννημα και θρέμμα στα Περιβόλια Ρεθύμνης. Υπήρξαμε συσπουδαστές στην Ακαδημία. Είμαι ο Μαυράκης Αλκιβιάδης. Καθόμουνα πίσω από το θρανίο σου μαζί με τον Σκουρέλλο και τον Πιτταροκοίλη. Πρέπει να με θυμάσαι.

Τώρα είμαι πρόεδρος του Εκπολιτιστικού Συλλόγου Περιβολίων. Παλεύω κι εγώ με τις όσες δυνάμεις διαθέτω για το καλλίτερο.

Πριν δύο μήνες περίπου, δημοσίευσα στις Ρεθεμνιώτικες εφημερίδες ένα σχόλιο σχετικό με την Μπουμπάρδα τ’ Αρκαδιού. Έγινε κάποιος θόρυβος στην αρχή στην Ρεθεμνιώτικη κοινωνία, μα ύστερα όλα σταμάτησαν. Στο εσωκλείω για να το διαβάσεις. Εσύ είσαι μελετητής και νομίζω ο πιο κατάλληλος, αν αποφασίσεις να καταπιαστείς μ’ αυτό το θέμα.

Συμπληρωματικά σου λέω πως ο Στ. Σπανάκης στον τουριστικό οδηγό του για την Κρήτη, τόμος Βος, σελ. 91, αναφέρει αποσπασματικά, ότι το κανόνι αυτό (την Μπουμπάρδα) το πήραν οι Ρώσσοι όταν ήταν στο Ρέθυμνο και το μετέφεραν στη Ρωσσία. Εγώ ήρθα σε τηλεφωνική επικοινωνία μαζί του, τον ρώτησα γιατί το γράφει. Πώς; Από πού το βρήκε; Μου έδωσε, μάλλον μου είπε, ένα σωρό βιβλιογραφίες από το αρχείο του. Εγώ δυστυχώς δεν έχω τον τρόπο να την βρω. Ούτε είμαι άξιος να την μελετήσω.

Από δω αρχίζει η δική Σου προσφορά, αν θέλεις να βοηθήσεις.

Δεν θα ‘θελα να σου πω, πόσο μεγάλο, πόσο ωραίο θα ήταν να ξαναγυρίσει η μπουμπάρδα στο Ρέθυμνο. Θα ήταν μια εθνική προσφορά. Αν θέλεις σε παρακαλώ τόλμησε.

Τελειώνω φίλε μου

Αρκετά σε κούρασα

Και πάλι σου εύχομαι Χρόνια Πολλά και ευτυχισμένος ο καινούργιος χρόνος

Με πολλή αγάπη και εκτίμηση

 

Α. Μαυράκης

 

Η Δ/νση μου

Α. Μαυράκης

Γ. Μαθιουδάκη 24

Περιβόλια Ρεθύμνης

Τηλ. 27414

 

 

 

 

4

Ρέθυμνο 14-11-1986

Προς

Την εφημερίδα «Κρητικά Νέα»

Αθήνα

Κύριε Διευθυντή

Θεωρώ υποχρέωσή μου, να στείλω στην εφημερίδα Σας, ένα μικρό μου σημείωμα, που δημοσιεύτηκε στην τοπική εφημερίδα «Ρεθεμνιώτικα Νέα» στις 4-11-1986, σχετικό με την Μπουμπάρδα τ’ Αρκαδιού.

Ακόμη μια άλλη μου εργασία (συνέντευξη με το Ραδιοφ. Σταθμό Χανίων, που μεταδόθηκε σε ζωντανή εκπομπή, τηλεφωνικά στις 7-11-86) εξ’ αιτίας του παραπάνω δημοσιεύματος.

Επειδή πιστεύω, ότι η εφημερίδα Σας καλύπτει ειδησεογραφικά ένα πολύ μεγάλο μέρος Κρητικήν όλης της Ελλάδας πάνω στα κρητικά θέματα, γι’ αυτό Σας εσωκλείω αυτές τις δυο μου εργασίες και το αφήνω στην κρίση σας, να δημοσιεύσετε ό,τι νομίζετε χρήσιμο, που θα βοηθήσει να ενημερωθούν οι αναγνώστες Σας Κρητικοί πάνω στο θέμα αυτό, ώστε να δραστηριοποιηθεί καθ’ ένας, όπως ο ίδιος νομίζει και δύναται.

Επίσης σας εσωκλείω 500 δρχ. να με εγγράψετε συνδρομητή στην εφημερίδα Σας.

Ευχαριστώ

Μετά τιμής

Αλκιβιάδης Μαράκης

Δάσκαλος

Πρόεδρος Εκπολιτ. Συλλόγου

Περιβολίων – Μισσιρίων Ρεθύμνου

Δ/νση για τη συνδρομή

Αλκιβιάδης Μαυράκης

Δάσκαλος

Γ. Μαθιουδάκη 24

Περιβόλια-Ρεθύμνης

(τηλ. 0831/27414)

 

 

 

3

Αρ. αρχ. 4

Περιβόλια Ρεθύμνης

10-11-1986

Αγαπητέ κ. Γερμανέ

Διαβάζω πάντα στις εφημερίδες ή περιοδικά ό,τι βρω δικό Σας.

Παρακολουθώ με προσοχή κάθε Σας εκπομπή στην Τηλεόραση. Θαυμάζω τη μέθοδο και διερευνητικότητα που διακρίνει τη δουλειά Σας, στα διάφορα και πολύ σημαντικά θέματα με τα οποία καταπιάνεστε.

Εγώ δεν είμαι ιστοριογράφος ουδέ ιστοριοδίφης. Είμαι ένας απλός δάσκαλος που αγαπώ τον τόπο μου, την Κρήτη και διαβάζω την ιστορία του.

Πριν μερικές μέρες, με την ευκαιρία της γιορτής της Αρκαδιώτικης εθελοθυσίας στο Ρέθυμνο, δημοσίευσα στην εφημερίδα «Ρεθεμνιώτικα Νέα», 4-11-86 μια μου παραίνεση για δραστηριοποίηση «παντός αρμοδίου», για την ανεύρεση της Μπουμπάρδας τ’ Αρκαδιού.

Σας εσωκλείω και τις δυο μου εργασίες σε αντίγραφο.

Δε ζητώ να δημοσιεύσετε τίποτε από αυτά.

Δεν το κάνω για «θόρυβο».

Ζητώ μόνο, ΑΝ ΘΕΛΕΤΕ να διερευνήσετε το θέμα.

Έχετε τον τρόπο. Έχετε τη δύναμη προσθέσετε και τη θέληση.

Νομίζω αξίζει τον κόπο, να διαθέσετε «κάμποσο» χρόνο (ίσως αρκετό) από τη «Ζωή Σας».

Θέλω να αποδείξετε πως η υπόνοια η δική μου γίνεται «Ντοκουμέντο» στα χέρια Σας.

Αν αυτό γίνει θα είναι μεγάλο επίτευγμα.

Η ιστορία της πατρίδας μας θα Σας το χρεωστεί μεγάλη ευγνωμοσύνη.

Ο Κρητικός Λαός και ιδιαίτερα το Ρέθυμνο, θα σας θεωρεί για πάντα γνήσιο και άξιο τέκνο του.

Οι Αρκαδιώτες ήρωες μαχητές θα Σας παραχωρήσουν μια θέση στο πάνθεο της συντροφιάς τους.

Οι αγώνες, και το ξέρετε αυτό, δεν γίνονται μόνο με τα όπλα. Φεραίοι που μάχονται υπάρχουν και σήμερο.

Και πριν τελειώσω Σας επαναλαμβάνω με πειστικότητα τη δική μου άποψη:

Η Μπομπάρδα δεν ήταν «βελόνη» που χάθηκε.

Είναι ένα ολόκληρο κανόνι που κοιμάται κάπου παραπεταμένο στη Ρωσσία (ίσως στην Οδυσσό) και περιμένει να το ξυπνήσουν για να ξαναποκτήσει την ταυτότητα που χρόνια η λησμονιά του έχει στερήσει.

Ευχαριστώ Σε Φίλε μου

Με πολλή εκτίμηση

Αλκιβιάδης Μαυράκης

Δάσκαλος

Πρόεδρος Εκπολ/κού Συλλόγου

Περιβολίων Μισσιρίων

Ρεθύμνου

 

Το τηλέφωνό μου αν το χρειαστείτε

0831/27414

 

 

 

 

2

Αρ. Αρχ. 3

Ζωντανή Εκπομπή

(Συνέντευξη) από Ραδιοφ. Σταθμό Χανίων την 7-11-1986 ώρα 8.35’, εξ’ αιτίας του δημοσιεύματος «Η Μπουμπάρδα τ’ Αρκαδιού» στις 4-11-1986, στην εφημερίδα «Ρεθεμνιώτικα Νέα».

Συνέντευξη με τον Σπύρο Λούπη

Ερώτηση 1η

Πώς Σας γεννήθηκε η ιδέα, κ. Μαυράκη, να ανακινήσετε το θέμα του κανονιού «Μπουμπάρδα» και τι στοιχεία έχετε ότι το κανόνι βρίσκεται στη Ρωσσία;

Η ιδέα αυτή ρίζωσε βαθειά μέσα μου, όταν διάβασα σε αθηναϊκό έντυπο και μάλιστα στα ψιλά γράμματα, ότι η Μπουμπάρδα ή Κουτσαχείλα τ’ Αρκαδιού βρίσκεται στην Οδυσσό της Ρωσσίας.

Υπήρχαν και μερικότερες διευκρινήσεις, αλλά εκείνο που δέσποζε του δημοσιεύματος και που μου έμεινε, ήταν ότι η Μπουμπάρδα είναι στη Ρωσσία.

Αυτά είναι τα μοναδικά στοιχεία που είχα. Σ’ αυτά όμως πρέπει να προσθέσω, ότι κύριο κίνητρο ήταν και το εθνικό συναίσθημα που διακατέχει όλους εμάς τους Έλληνες.

Ξεκινώ με το δεδομένο, ότι αν και ένα στο εκατομμύριο είναι δυνατόν να είναι σωστή αυτή η πληροφορία, πιστεύω, ότι αξίζει τον κόπο να τη διερευνήσομε.

Σκεφθείτε πια θα είναι η τιμή στους ήρωες-μάρτυρες του Αρκαδιού, και πόσο συγκεκριμενοποιείται η ιστορία μας, αν το κανόνι αυτό υπάρχει και γυρίσει στη θέση του.

Ερώτηση 2η

Εσείς πώς εξηγείτε το γεγονός, ότι η Μπουμπάρδα βρίσκεται στη Ρωσσία, και όχι σε άλλη χώρα.

Εδώ η ερμηνεία είναι εύκολη.

Είναι γνωστό, ότι όταν δημιουργήθηκε στην Υψηλή πύλη το λεγόμενο κρητικό ζήτημα, οι μεγάλες δυνάμεις που είχαν αναμιχθεί, προσπαθούσαν με κάθε τρόπο, και με γνώμονα βέβαια το δικό τους συμφέρον, να λυθεί το κρητικό ζήτημα, αποκομίζοντας όσο γίνεται περισσότερα οφέλη η κάθε μια για τον εαυτόν της.

Οι δυνάμεις αυτές ήταν η Αγγλία, η Γαλλία, η Ρωσσία και η Ιταλία.

Είχαν λοιπόν αναλάβει την επιτροπεία-ηγεμονία του νησιού, αφού το είχαν χωρίσει σε τέσσερα Διοικητικά Διαμερίσματα, όπως περίπου είναι σήμερο οι Νομοί της Κρήτης. Το Ρέθυμνο το είχαν οι Ρώσσοι.

Και είναι αλήθεια, ότι οι Ρώσσοι πρόσφεραν θετική και υλική και ηθική βοήθεια προς το Ρεθεμνιώτικο λαό και την Κρήτη γενικότερα.

Όπως είναι γνωστό έγιναν τότε και μερικά αξιόλογα έργα στο Ρέθυμνο. Κτίστηκε το παληό Δεσποτικό –το καμπαναριό της Μεγάλης Εκκλησίας, έφεραν από τη Ρωσσία τη Μεγάλη καμπάνα που ακούγεται ακόμη και σήμερα κλπ.

Και είναι επίσης γνωστό ότι τότε παραχωρήθηκε «Τιμής ένεκεν» στους Ρώσσους-Χριστιανούς, η μια από τις κάρες των Τεσσάρων Αγίων Μαρτύρων.

Τότε πιθανόν να παραχωρήθηκε και η Μπουμπάρδα. Ακόμη είναι γνωστό ότι το 1867, ο Βασιληάς της Ελλάδας Γεώργιος ο Α’ είχε παντρευτεί τη Μεγάλη Δούκισσα της Ρωσσίας Όλγα.

Όλα αυτά λοιπόν δημιούργησαν ένα δεσμό μεταξύ Ρωσσίας – Κρήτης, και οι Κρητικοί είχαν εναποθέσει όλες τις ελπίδες τους για βοήθεια στους Ρώσσους.

Γι’ αυτό η Μπουμπάρδα πρέπει να βρίσκεται μόνο στη Ρωσσία, και όχι σε καμιά άλλη χώρα.

Ερώτηση 3η

Λέτε συνεχώς και ονομάζετε το κανόνι Μπουμπάρδα ή Κουτσαχείλα. Γιατί;

Εδώ ξαναμπαίνομε πάλι σε λεπτομέρειες του αγώνα που η ιστορία δεν έχει τελείως ξεκαθαρίσει.

Το όνομα «Μπουμπάρδα» ήταν κοινό όνομα, όλων των μεγάλων πυροβόλων όπλων της εποχής, λόγω του μεγάλου θορύβου-κρότου που έκαναν όταν πυροβολούσαν.

Οι Μπουμπάρδες λοιπόν ήταν πολλές.

Το όνομα, όμως «Κουτσαχείλα» προέρχεται από το ότι το Κανόνι αυτό, όπως γράφει κι ο Μαυρέλλος στην Ιστορία Του (τόμος 3ος, σελίδα 1859) «είχε μικρό θραύσμα στο στόμιό του». Γι’ αυτό θα λεγόταν «Κουτσαχείλα».

Αν θέλετε εδώ να προσθέσω, ότι το Κουτσαχείλισμα αυτό, το είχε προκαλέσει στο κανόνι, ένας Τούρκος αξιωματούχος «δίκη τιμωρίας» (θυμηθείτε τον Ξέρξη που μαστίγωσε τη θάλασσα).

Λέγεται λοιπόν ότι στην επανάσταση του 1842 το ίδιο αυτό κανόνι, βρισκόταν στα χέρια των Ελλήνων. Επειδή όμως προξένησε καταστροφές στους Τούρκους, όταν το επανακατάλαβαν, τότε ο αξιωματούχος Τούρκος το κτύπησε και το κουτσαχείλησε.

Την άποψη αυτή παραδεχόταν και ο στρατηγός Στυλιανός Καλλονάς, που υπήρξε μελετητής της Αρκαδιώτικης ιστορίας.

Αυτό μου το βεβαίωσε ο φίλος και συνάδερφος δάσκαλος κ. Ζαχαρίας Κασσωτάκης, που είχε συζητήσει το θέμα με το στρατηγό Καλλονά.

Ακόμη εδώ να προχωρήσω λίγο.

Ο στρατηγός Καλλονάς λέει σε μια ομιλία του «Η ολοκαύτωση του Αρκαδιού», σελ. 21, που έγινε στο Ηράκλειο το 1955, ότι οι Τούρκοι έφεραν στο Αρκάδι δύο Μπουμπάρδες. Η μια ήταν η Κουτσαχείλα με το μεγαλύτερο «βεληνεκές».

Επίσης στο βιβλίο «Αρκάδι» του Τιμόθεου Βενέρη σελ. 262, αναφέρεται ότι οι Τούρκοι «εισεκόμισαν» εντός των Στάβλων την Κουτσαχείλα Μπουμπάρδα» και ήνοιξαν πυρ κατά της Μονής.

Εδώ νομίζω, ότι στους στάβλους πήγε το δεύτερο κανόνι που αναφέρει ο στρατηγός Καλλονάς, ως ελαφρότερο, ενώ η Κουτσαχείλα παρέμεινε στην πρώτη της θέση στο λόφο, Δυτικά του Μοναστηριού.

Ερώτηση 4

Ύστερα από όλα αυτά, ποια είναι η γνώμη σας για το τι πρέπει να γίνει;

Η γνώμη μου είναι ξεκάθαρη.

Να διερευνηθεί το θέμα από κάθε πλευρά, αρχίζοντας από το Ρέθυμνο, τη βιβλιοθήκη του, και αν όντως το κανόνι αυτό βρίσκεται στην Οδυσσό ή άλλη πόλη της Ρωσσίας, να γίνουν οι κατάλληλες ενέργειες, ώστε να επιστραφεί και να ξανατοποθετηθεί στο ίδιο σημείο –στον ίδιο τόπο- που το έκανε γνωστό στον κόσμο ολόκληρο.

 

Σημείωση

Η τελευταία αυτή ερώτηση δεν μεταδόθηκε, «λόγω» καλύψεως του χρόνου της εκπομπής.

Αλκιβιάδης Μαυράκης

Δάσκαλος

 

 

 

 

Αριθ. Αρχ. 1

ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΤΡΙΤΗ 4 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1986

ΣΕΛΙΔΑ 3

ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΥΛΛΟΥ 4197

Η Μπουμπάρδα τ’ Αρκαδιού

Σε λίγες μέρες γιορτάζουμε και πάλι τις ιερές στιγμές της Αρκαδιώτικης θυσίας. Σωματικά και ψυχικά θα επισκεφτούμε το Γολγοθά της Κρητικής παλικαριάς, που θα ρίξει όμως το πρώτο σπόρο της Ανάστασης της κρητικής  λευτεριάς και θα δημιουργήσει όλες τις προϋποθέσεις για την ένωση του μεγάλου μας νησιού με τη Μητέρα Ελλάδα. Θα προσευχηθούμε στο ναό που έδωσε στους ήρωες τη δύναμη για την εξαΰλωση. Θα ακούσουμε με τα αυτιά της ψυχής μας τις φωνές και τους «οιμωγμούς» από τα κλάουστρα. Θα περιδιαβούμε τα ερείπια της ανατιναγμένης μπαρουταποθήκης. Θ’ ανέβουμε τα πέτρινα σκαλοπάτια του Μουσείου να θαυμάσομε και να τιμήσομε τις μορφές των ηρώων οπλαρχηγών και μαχητών. Θα ψηλαφίσουμε τα γιαταγάνια και τις μπιστόλες της εποχής. Και τέλος θα σταθούμε με δέος μπροστά στις σπαθισυένες χάρες των ηρώων μαχητών, στο μαυσωλείο της Μονής. Ακριβώς απέναντι στο λόφο, θα αναζητήσουμε με το βλέμμα το μεγάλο -κανόνι, τη μπουμπάρδα, που ήταν η αιτία της μεγάλης καταστροφής. Θα είναι ίσως η μόνη έλλειψη για να συμπληρωθεί φανταστικά, από τον κάθε επισκέπτη, το σκηνικό της μεγάλης εθελοθυσίας.

Από δω ακριβώς αρχίζει η αιτία του σημερινού μου σημειώματος. Δεν είναι πάρα πολύς ο καιρός, που διάβασα σε Αθηναϊκή εφημερίδα πως η μπουμπάρδα τ’ Αρκαδιού βρίσκεται στην Οδυσσό της Ρωσίας, δώρο ξεχασμένο κάποιου τοπάρχη στο Ρώσο αυτοκράτορα.

Οι σχέσεις της Ελλάδας σήμερα με τη Ρωσία, βρίσκονται νομίζω σε τέτοιο σημείο, που δεν θα είναι δύσκολο ένας καλός χειρισμός του θέματος, χωρίς δυσκολίες, να ξαναφέρει πίσω το μεγάλο κανόνι για να στηθεί στον ίδιο τόπο που έρριξε το τελευταίο του βόλι για να, γκρεμίσει μια ξυλόπορτα, αλλά και να καθαγιάσει τα σώματα και τις ψυχές εκείνων που δίδαξαν, πως «η δύναμη στα έθνη, δεν μετριέται με το στρέμμα, μα με της ψυχής το πύρρωμα μετριέται, και με αίμα».

Δική μας υπόθεση λοιπόν να δρούμε και να ξαναφέρομε πίσω τη μπουμπάρδα τ’ Αρκαδιού. Χρέος στον κάθε Ρεθεμνιώτη.  Χρέος στις αρχές του τόπου. Χρέος στους βουλευτές. Χρέος στη Νομαρχία. Χρέος στο Δήμαρχο. Χρέος στην εκκλησία. Χρέος στους Πανεπιστημιακούς δασκάλους, χρέος στους λόγιους Ρεθεμνιώτες του ασχολούνται με την ιστορία αυτού του τόπου. Αν άλλοι κρατούν από τη χώρα μας, τα «μάρμαρα» του Παρθενώνα, είναι γιατί αυτά, σαν έργα της κλασικής «οικουμενικής» αρχαιότητας, στέκοντας με την ίδια ακτινοβολία σ’ οποιοδήποτε σημείο της γης.

Όμως η ΜΠΟΥΜΠΑΡΔΑ Τ’ ΑΡΚΑΔΙΟΥ, μακριά από τον τόπο που την έκανε γνωστή, είναι ένα απλό μουσειακό κειμήλιο. Για μας όμως θα είναι πάντα το συμπλήρωμα της Θεά της ιστορίας του τόπου μας. Ας παλαίψουμε λοιπόν κι εμείς για τα «Ελγίνειά μας» που κι αν δεν αρπάχτηκαν, όμως μας λείπουν, κι αυτό είναι οπωσδήποτε η ουσία.

Αλκιβιάδης Μαυράκης

Δάσκαλος

Πρόεδρος Εκπ/κου

Συλλόγου Περιβολίων- Μυσσιρίων

 

 

 

 

Τιμητικές Διακρίσεις και προσωπικά ποιήματα

 

Τιμητικές Διακρίσεις

Της Πολιτείας και άλλων φορέων στον

κ. ΑΛΚΙΒΙΑΔΗ ΜΑΥΡΑΚΗ

  1. Το 1961 με την με αριθμό 21.765 απόφασή της η Νομαρχία Ρεθύμνης τον ανακηρύσσει επίτιμο δημότη της κοινότητας Καλανδαρέ Μυλοποτάμου, για την προσφορά του στο κοινωνικό πολιτιστικό έργο της περιοχής.
  2. Την 31-12-1985 το Σώμα των Ελλήνων Προσκόπων, του απονέμει το ΑΔΑΜΑΝΤΙΝΟ ΙΩΒΗΛΑΙΟ του Σώματος.
  3. Την 30-1-1987, η Περιφερειακή Εφορεία Προσκόπων Χανίων του απονέμει αναμνηστική πλακέτα.
  4. Στις 26-2-1994 η Περιφερειακή Εφορεία Προσκόπων Ρεθύμνης του απονέμει αναμνηστική πλακέτα.
  5. Στις 19-9-1994 το αθλητικό Σωματείο ΑΡΗΣ Περιβολίων του απονέμει αναμνηστική πλακέτα.

5α. Πρώτη βράβευση από το Σύλλογο Περβολιανών της Αθήνας, 12-1-1996.

  1. Στις 10-5-1998 ο πολιτιστ. Σύλλογος Περβολιανών -Μυσσιριανών της ΑΘΗΝΑΣ του απονέμει ΔΙΠΛΩΜΑ ΤΙΜΗΣ με αναμνηστική πλακέτα.
  2. Στις 7-8-1998 ο Πολιτιστικός Σύλλογος ΛΟΥΤΡΑΣ Ρεθύμνης του απονέμει τιμητική διάκριση.
  3. Στις 28-1-2000 ο Σύλλογος Δασκάλων-Νηπιαγωγών Ηρακλείου «ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ» του απονέμει τιμητικό δίπλωμα, για τη συγγραφική του δραστηριότητα και για τη προσφορά τον στα Ελληνικά γράμματα.

 

  1. Στις 30-8-2000 ο πολιτιστικός Σύλλογος Περβολιανών-Μυσσιριανών «Εμμ. Παχλάς» του απονέμει το βραβείο «ΜΑΝΩΛΗ ΛΑΓΟΥ» για τη προσφορά του στην Κρητική παράδοση. Παλαιότερα και σε ενδιάμεσους χρόνους:
  2. Στις 16-7-1987 η εφημερίδα ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ στη σελίδα 2, του απονέμει ΔΗΜΟΣΙΟ ΕΠΑΙΝΟ για το πολύπλευρο μορφωτικό, πολιτιστικό και κοινωνικό έργο που παρουσίασε ως πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Περβολιανών στα έτη 1985-87.
  3. Στις 12-3-1992 ο λογοτέχνης δάσκαλος και συγγραφέας Γιώργης Γαλλιός του αφιερώνει ένα προσωπικό ποίημα με την ευκαιρία της αποχώρησης του από την υπηρεσία, για την εργατικότητα, το ήθος και τη προσφορά του στη δημοτική εκπαίδευση.
  4. Στις 11-10-1995 ο γνωστός ριμαδόρος και λαϊκός ποιητής Στέλιος Κανταρτζής, του αφιερώνει μέσω του ημερήσιου τύπου, εμπνευσμένο ποίημα, για το βιβλίο του Περιβόλια το ΣΥΝΑΞΑΡΙ του τόπου.

 

 

 

ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΕΠΑΙΝΟΣ

Από την Εφημερίδα ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ

16 Ιουλίου 1987

 

Η ΜΙΚΡΗ ΜΟΥ ΣΤΗΛΗ

ΟΜΟΛΟΓΩ ότι σαν έφθασε προχθές στη στήλη μου η πληροφορία ότι άλλαξαν οι Περβολιανοί τον πρόεδρο του εκπολιτιστικού τους Συλλόγου δεν το πίστεψα…

Δεν γίνεται κάτι τέτοιο σκέφθηκα. Θάχει συμβεί κάποιο λάθος.

Είναι δυνατόν -είπα- οι φίλοι μου από τα ανατολικά προάστια νάχουν κερδίσει τον πρώτο αριθμό του λαχείου και ν’ αφήσουν να πάει χαμένος;

Γιατί δεν χωρεί αμφιβολία ότι η ανιδιοτέλεια, η εργατικότητα, η μεθοδικότητα και προπαντός η γόνιμη φαντασία και το ήθος του Περβολιανού δασκάλου Αλκιβιάδη Μαυράκη μέχρι προχθές προέδρου του εκπολιτιστικού συλλόγου Περιβολίων – Μυσσιρίων ισοδυναμούσε με πρώτο αριθμό λαχείου.

Δύο χρόνια τώρα παρακολουθούσε τον κ. Μαυράκη η στήλη μου και χαιρόταν πραγματικά το ιερό πάθος με το οποίο δούλευε στην υπόθεση της πολιτιστικής ανάπτυξης των ανατολικών προαστίων της πολιτείας μας.

Είχα αρχίσει να πιστεύω ότι ο Α. Μ. είχε βρει το σωστό στόχο που πρέπει να στοχεύουν οι πολιτιστικοί σύλλογοι του κάθε χωριού και προαστίου.

Στόχοι πολύπλευροι με ουσιαστικό, μορφωτικό, πολιτιστικό κοινωνικό περιεχόμενο, οι οποίοι αργά αλλά σταθερά έχτιζαν μια καλύτερη ποιότητα ζωής στους κατοίκους της περιοχής τους.

 

Ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος των Περιβολιανών έδειχνε δηλαδή ότι έχει ξεφύγει από τα κακά σύνδρομα που αιχμαλωτίζουν τους περισσότερους συλλόγους του νομού μας και δεν τους αφήνουν να αναπτύξουν καμιά άλλη δραστηριότητα πέραν από την οργάνωση κάποιας κλασσικής χοροεσπερίδας, όταν πανηγυρίζει ο Άγιος του χωριού τους.

Ένας ακόμη άθλος που είχε πετύχει ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος των Περβολιανών -πέραν από το πληθωρικό και πολύπλευρο έργο που έδωσε στη 2ετία που πέρασε- ήταν ότι είχε αφήσει έξω από τα γραφεία του τις πολιτικές αντιθέσεις και κομματικές αντιδικίες.

Η στήλη μου ομολογεί ότι τη θλίβει το γεγονός ότι οι Περβόλιανοί δεν αναγνωρίσαν το σημαντικό έργο που έχε επιτελέσει ο χωριανός τους δάσκαλος στον πολιτιστικό τομέα του προαστίου τους.

Κι έτσι αντί για να του δώσουν την ηθική αμοιβή που εδικαιούτο τον πίκραναν και ασφαλώς τον πλήγωσαν.

Την αναγνώριση πάντως που στέρησαν στον Αλκιβιάδη Μαυράκη την αποδίδει η μικρή μου στήλη.

Και παράλληλα λυπάται ότι δεν υπάρχουν πολλοί Μαυράκηδες στο νομό μας να επιτελέσουν έργο ανάλογο με εκείνο που έκανε εκείνος.

 

 

 

ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ               ΤΡΙΤΗ 11 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2003

Περισκόπιο

Μια επιβεβλημένη αναγνώριση

Από αναγνώστη το ακόλουθο σχόλιο: «Μέρες σαν κι αυτές που αναβιώνει το μήνυμα της Αρκαδικής εθελοθυσίας η σκέψη μας ανατρέχει στους αγώνες κάποιων ανθρώπων για τη συνεχή προβολή του ιστορικού μοναστηριού.

Όπως για παράδειγμα του εκπαιδευτικού και συγγραφέα κ. Αλκιβιάδη Μαυράκη  που επί σειρά ετών αρθρογραφεί υπερασπιζόμενος θέματα του μοναστηριού.

Είναι ο πρώτος και μοναδικός που έκανε πρόταση να δημιουργηθεί στο χώρο μουσείο κέρινων ομοιωμάτων όπως του Βρέλλη στα Ιωάννινα για να ζωντανεύει η μνήμη των ηρώων της Αρκαδικής εθελοθυσίας.

Ο ίδιος επίσης αγωνίζεται χρόνια τώρα με υπομνήματα προς κάθε αρμόδιο για τον εντοπισμό της ιστορικής μπουρμπάρδας του Αρκαδίου και την επιστροφή της στο ιστορικό μοναστήρι.

Η ακούραστη πέννα του, μετά από συστηματική και υπεύθυνη έρευνα, γέμισε σελίδες με άγνωστα στοιχεία για τον ήρωα του Αρκαδίου Εμμανουήλ Παχλά και για άλλους Περβολιανούς που έπεσαν στο ιστορικό μοναστήρι.

Και πρωτοστάτησε σε εκδηλώσεις που τιμούν και τον Παχλά αλλά και την Αρκαδική Εθελοθυσία

Οφείλουμε λοιπόν στον άνθρωπο αυτό μια αναγνώριση του έργου του και μια δικαίωση. Ποτέ δεν είναι αργά…».

 

 

 

 

 

 

ΣΤΟ ΦΙΛΟ ΜΟΥ ΑΛΚΗ

Σ’ ούλης τση χώρας τα σκολειά χορεύουνε, γλεντούνε

μα στου Μαυράκη το σκολειό ούλοι ‘ναι μουδιασμένοι.

Έφυγε από την παρέα τους της Λεβεντιάς ο πρώτος.

στη σύνταξη εβγήκε νε ακμαίος, κοτσονάτος.

 

Καλιά το είχα, Άλκη μου, να μην σ’ είχα γνωρίσει,

γιατί τώρα το φεύγα σου πολύ μου ‘χει στοιχίσει.

Στο χρόνο που σε γνώρισα είχα την ευκαιρία

να σε θαυμάσω από κοντά, άξιζες τη λατρεία.

Ήσουν ο πρώτος Δάσκαλος, για μένα εις τη χώρα

και απ’ όπου κι αν επέρασες το μολογούνε τώρα.

Η άκρα τυπικότης σου, τη τάξη, η σοφία,

η καλοσύνη, η Λεβεντιά, η τόση προθυμία

είναι στοιχεία που θα βρεις σε άλλους με τις δόσεις

μα συ τα έχεις, Άλκη μου, σα χημικές ενώσεις.

Όλα αυτά τα έζησα στο κάθε πέρασμά σου,

από το χώρο τσι δουλειάς, για τα καθήκοντά σου.

Μακάρι σαν κι εσένα νε στους χίλιους ένας να ‘ναι

και τότες στην εκπαίδευση όλα καλά θα πάνε.

 

Η σκέψη μου, σα φυλαχτό, πάντα θα ‘ναι μαζί σου

χίλιες γλυκές, καλές στιγμές, φίλε μου, στη ζωή σου!

Ρέθυμνο 12 Μαρτίου 1992

«Ο Μαγιάτικος»

 (Γ. Γαλλιός)

 

 

 

Χαιρετισμός

Στον Φίλο Αλκιβιάδη Μαυράκη για το εξαίρετο

βιβλίο του «ΤΑ ΠΕΡΙΒΟΛΙΑ»

 

«Η ευτυχία δάσκαλε δεν πιάνεται στο χέρι!!

Και μόνο την αισθάνεται εκείνος που προσφέρει».

-Δάσκαλε, το βιβλίο σου μερόνυχτα διαβάζω

κι ούτε πεινώ, ούτε διψώ, μα ούτε και νυστάζω!!

Παιδάκι δώδεκα χρονώ η πέννα σου με κάνει!

και στα βαθιά του είναι μου ο λογισμός σου φτάνει!

Τιμή για τους Περβολιανούς, τιμή για το χωριό σου!

Μα περισσότερο για σε και για το άτομό σου!!

Στολίδι ανεκτίμητο από την εποχή σου

η πέννα σου η καρπερή και η αγνή ψυχή σου!

Δάσκαλε το βιβλίο σου θα είναι φυλαχτό μας,

στον ύπνο μας, στον ξύπνο μας, και στο προσκέφαλό μας!

Φίλε μου δεν χρειάζονται παινέματα και σχόλια,

η μέρα έγινε για μας, και συ για τα Περβόλια!!

Που κάθισες και μόχθησες διάστημα μεγάλο,

Και πρόσφερες στον τόπο σου αυτό το κάτι άλλο!!

Μια φορτωμένη ροδαριά με ασημένια φύλλα!!

Μια βρύση με κρυό νερό, σε τόση ξεραΐλα!!

Χωρίς ποτέ σου να σκεφτείς τα έξοδα που κάνεις!

Τον κόπο και τη δούλεψη και τον καιρό που χάνεις!!

Και σαν την ολοκλήρωσες με προσοχή μεγάλη

στον τόπο που σε γέννησε την έκανες χαλάλι!!

Δάσκαλε το βιβλίο σου αυτό το συναξάρι

Είναι το φως που οδηγεί τον κάθε διαβατάρη!!

Να τόχεις για καμάρι σου, να τόχεις έπαινό σου

είναι κομμάτι άσπιλο από τον εαυτό σου!!

Γεια σου χαρά σου το λοιπό! Και να μου το θυμάσαι!

Καληνωρίσματα θ’ ακούς ώστε να ζεις και νάσαι!!

11-10-1995

ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΝΤΑΡΤΖΗΣ

Αφήστε μια απάντηση