Παρουσιάστηκε το βιβλίο του Σταύρου Ε. Φωτάκη
Με την συμμετοχή του συνόλου σχεδόν των μονίμων και αποδήμων Αϊγιαννιωτών, αλλά και πολλών κατοίκων γειτονικών χωριών και φίλων, πραγματοποιήθηκε εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου «Αϊγιαννιώτικες Αναδρομές», του Σταύρου Εμμ. Φωτάκη. Η εκδήλωση οργανώθηκε και πραγματοποιήθηκε, από τους πολιτιστικούς Συλλόγους του Αγίου Ιωάννη Αμαρίου την Δευτέρα 14 Αυγούστου 2017, ημέρα Δευτέρα και ώρα 21.00΄ στο Πνευματικό Κέντρο του χωριού και άγγιξε την τελειότητα. Την παρουσίαση έκαναν με υποδειγματικό τρόπο και καθήλωσαν το ακροατήριο οι Αϊγιαννιώτες εκπαιδευτικοί : Καλλιόπη Α. Παραδεισανού, Φιλόλογος – Κώστας Α. Παραδεισανός Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου – Ειρήνη Π. Παραδεισανού , Φιλόλογος και Αδάμ Ι. Παραδεισανός, Συνταξιούχος Εκπαιδευτικός. Η παρουσίαση συνοδεύτηκε με προβολή και ανάλυση πολλών φωτογραφιών από το βιβλίο του συγγραφέα. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους και χαιρέτησαν με ιδιαίτερα θερμά λόγια, ο Δήμαρχος Αμαρίου Παντελής Μουρτζανός και ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Σωματείων Επαρχίας Αμαρίου, καθώς και άλλες προσωπικότητες. Την παρουσίαση και τον συντονισμό της όλης εκδήλωσης είχε ο Πρόεδρος του Συλλόγου Αϊγιαννιωτών «Ο ΚΥΜΙΝΑΡΗΣ» Μιχάλης Καπαρός :
Χαιρετισμός του Προέδρου Αϊγιαννιωτών ¨Ο ΚΥΜΙΝΑΡΗΣ¨
Μιχάλη Καπαρού
Κύριε Δήμαρχε, αγαπητοί συγχωριανοί, εκλεκτοί φίλοι
Σας καλωσορίζουμε και σας ευχαριστούμε για την παρουσία σας. Οι πολιτιστικοί Σύλλογοι του χωριού μας, αποφάσισαν και οργάνωσαν τη σημερινή πολιτισμική εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου με τίτλο : «Αϊγιαννιώτικες Αναδρομές» του συγχωριανού μας Σταύρου Φωτάκη. Την παρουσίαση θα κάνουν οι συγχωριανοί μας : Καλλιόπη Α. Παραδεισανού, Φιλόλογος – Αδάμ Ι. Παραδεισανός, Συνταξιούχος Εκπαιδευτικός και Κώστας Α. Παραδεισανός, Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου. Πριν δώσω το λόγο στους εκλεκτούς ομιλητές, επιτρέψετέ μου λίγα λόγια, για τον συγγραφέα και το συνολικό συγγραφικό του έργο.
Ο Σταύρος Εμμ. Φωτάκης γεννήθηκε στον Άγιο Ιωάννη Αμαρίου Ρεθύμνου. Παντρεμένος με τη Νίτσα Δουκάκη, Νηπιαγωγό, από Μέλαμπες, έχει δυο κόρες και τρία εγγόνια. Στρατηγός της Ελληνικής Αστυνομίας, εν αποστρατεία. Συγγραφέας και εκδότης πέντε βιβλίων, με «Επαίνους» της Ακαδημίας Αθηνών, στα τρία. Συγγραφέας και εκδότης ενός ανάτυπου επιστημονικής εργασίας, στο 11ο Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο. Συγγραφέας, υπό έκδοση δύο νέων βιβλίων, με ισάριθμους «Επαίνους» της Ακαδημίας Αθηνών. Στιχουργός, με πολλά Βραβεία, Επαίνους και Διακρίσεις. Αρθρογράφος, ημερήσιου και περιοδικού τύπου. Έχει συμμετάσχει σε τρία Επιστημονικά Συνέδρια με ισάριθμες ανακοινώσεις. Ερευνητής και ερμηνευτής του ριζίτικου τραγουδιού, έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμες εκδηλώσεις πολιτιστικών Συλλόγων, αλλά και σε κορυφαίους πνευματικούς φορείς, όπως στην Εθνική Λυρική Σκηνή και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Διετέλεσε : Πρόεδρος του Συλλόγου Κρητών Ηλιούπολης, Πρόεδρος του Συλλόγου Αϊγιαννιωτών Αμαρίου και μέλος άλλων κοινωνικών φορέων.
Είναι : Επικεφαλής της Παρέας Ριζίτικου Τραγουδιού «Αμαριώτες» και μέλος πολλών Πολιτιστικών Σωματείων, Επιστημονικών και Λογοτεχνικών Ενώσεων.
Έχει εκδώσει τα παρακάτω βιβλία
1.Επιλογή Ριζίτικων Τραγουδιών – Αθήνα 1993.
2.Το χωριό μου Άγιος Ιωάννης Χλιαρός Αμαρίου Ρεθύμνου-Ρέθυμνο 2006.
3.Ριζίτικα και Μαντινάδες (με Τοπικό Λεξιλόγιο) – Ρέθυμνο 2007.
4.Στη βορεινάδα μιας κορφής, γράφω, τα που θυμούμαι – Ρέθυμνο 2015.
5.Αϊγιαννιώτικες Αναδρομές – Ρέθυμνο 2016.
Έχει εκδοθεί επίσης ένα ανάτυπο επιστημονικής εργασίας του συγγραφέα, ως εισηγητής, στο 11ο Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο, με τίτλο : Τρεις διακεκριμένοι Μοναχοί της Ιεράς Μονής Ασωμάτων Αμαρίου, καταγόμενοι από τον Άγιο Ιωάννη Χλιαρό Αμαρίου Ρεθύμνου – Ρέθυμνο 2017.
Υπό έκδοση βιβλία
1.Κρητική Λαϊκή Ποίηση. Τραγούδια, μαντινάδες-ρίμες.
2.Μεταγραφή ριζίτικων τραγουδιών, από τα Αμαριώτικα χωριά (Αφηγητές
Αμαριώτες).
Να σημειώσω επιπλέον ότι, εκτός του παραπάνω συγγραφικού έργου, έχουνε ήδη κυκλοφορήσει δύο CD και ένα DVD με ριζίτικα τραγούδια, που τραγουδεί – πρωτοτραγουδιστής ο Σταύρος Φωτάκης και τον συνοδεύει η Αμαριώτικη Παρέα.
Εκδοθέντα βιβλία του συγγραφέα είναι διαθέσιμα, για όποιον επιθυμεί να τα προμηθευτεί. Τα έσοδα θα ενισχύσουνε τα ταμεία των Συλλόγων μας.
Συγχαίρουμε από καρδιάς τον Σταύρο Φωτάκη, για το αξιόλογο συγγραφικό του έργο και για τις πέντε επαινετικές διακρίσεις του από την Ακαδημία Αθηνών. Είναι μεγάλη τιμή για το χωριό μας και το Αμάρι γενικότερα. Τον ευχαριστούμε, για την πολύ σημαντική προσφορά του για το χωριό μας και του ευχόμαστε καλή συνέχεια.
Ευχαριστούμε επίσης τον αγαπητό συγχωριανό μας επιχειρηματία Γιώργο Γαζοράκη, για τη χρηματοδότηση έκδοσης του βιβλίου «Αϊγιαννιώτικες Αναδρομές», τα έσοδα του οποίου από την πώληση προσφέρονται στους Συλλόγους μας. Σας ευχαριστώ που με ακούσετε.
Παρουσίαση του βιβλίου του Σταύρου Φωτάκη «Αϊγιαννιώτικες Αναδρομές».
Γράφουν και παρουσιάζουν: Κώστας Αντ. Παραδεισανός, δάσκαλος
Καλλιόπη Παραδεισανού-Κοκολάκη, φιλόλογος
«Αετοπετά η σκέψη μου και στη γ-Κορφή προβαίρνει
και Αϊγιαννιώτικες, μαθές, Αναδρομές μου φέρνει.»
Κύριε Δήμαρχε Αμαρίου Παντελή Μουρτζανέ,
κύριε Αντιδήμαρχε,
κύριε Πρόεδρε της Ομοσπονδίας Αμαρίου,
αγαπημένοι συγχωριανοί, κυρίες και κύριοι
Η φωτογραφία είναι μνήμη, μνήμη ατομική, μνήμη συλλογική. Eίναι ’’διάλογος’’, είναι βίωμα… με διάσταση κοινωνικοπολιτική, πολιτιστική. Ο φακός αιχμαλωτίζει εικόνες, πρόσωπα, συναισθήματα, στιγμές.
« Τα πρόσωπα είναι θάλασσες είναι βουνά με ήλιο, χιόνι
και με άνεμο ασταμάτητο
έχουν την ηλικία τους καθώς
οι κλώνοι και οι πέτρες
έχουν μια ιστορία το καθένα για να πουν καθώς και έναν θάνατο. Όπως διαβάζεις ένα πρόσωπο διαβάζεις κι ένα τοπίο…» 1.
Το βιβλίο «Αϊγιαννιώτικες Αναδρομές» του Σταύρου Φωτάκη, καρπός πολύχρονης και πολύμοχθης ερευνητικής εργασίας, βασισμένης σε πλούσιο αρχειακό υλικό και βιβλιογραφική έρευνα, ένα πόνημα ζωής, προδίδει μεράκι, αγάπη, σεβασμό, πάθος για την παράδοση, τον πολιτισμό, την ίδια τη ζωή. Ένα «κτήμα ες αιεί» , όπως χαρακτηριστικά λέει ο Θουκυδίδης, για «το νυν και το αιέν» (το τώρα και το πάντα).
Το φωτογραφικό υλικό και η θεματολογία, που αφορά στον υλικό και πνευματικό βίο, αγκαλιάζει πολλές γενιές ανθρώπων, ξετυλίγει το νήμα της παράδοσης αιώνων. Το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών αποτελεί ύψιστη τιμή για τον ίδιο τον συγγραφέα, τον τόπο, τον άνθρωπο.
Οι φωτογραφίες είναι σιωπηλοί μάρτυρες του παρελθόντος. Μιλάει η γλώσσα του σώματος. Η πλέον εύγλωττη. Μιλάει η ενδυμασία, που είναι η γλώσσα του αξιακού μας κώδικα, του κοινωνικοοικονομικού γίγνεσθαι, του πολιτισμικού περιβάλλοντος. Μιλά η στάση των μορφών, η έκφραση του προσώπου, το νάζι, το χαμόγελο, το περπάτημα, η κόμμωση, τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά και το ντουφέκι κι αυτό μιλάει. Άνθρωποι που έδωσαν το δικό τους δυναμικό παρόν στα εθνικά και παγκόσμια κοινωνικοπολιτικά δρώμενα. Έζησαν επαναστάσεις, σφαγές, πολέμους- Α, Β΄ παγκόσμιο, τον Μικρασιατικό- καταστροφές, ξεριζωμούς, έζησαν την προσφυγιά, δικτατορίες, βίωσαν την Κατοχή, την Αντίσταση με ρόλο πρωταγωνιστικό, τον Εμφύλιο, τη μετανάστευση…. Άνθρωποι που βίωσαν τη συνύπαρξη, την πάλη και τη σύνθεση των αντιθέτων. Είναι οι ήρωες, όπως αναδύονται από τις σελίδες των έργων του Ν. Καζαντζάκη, του Παντελή Πρεβελάκη, του Ιωαν. Κονδυλάκη. Άνθρωποι καθημερινοί, απλοί, με τη σκληρότητα, την τραχύτητα του τοπίου, μα και το περήφανο, το ελεύθερο, το ανυπότακτο. Άνθρωποι με ευαισθησία, ευγένεια, άνθρωποι μεταξωτοί. «Άνθρωποι που έμαθαν να μετουσιώνουν την δυστυχία, την πίκρα, την αβεβαιότητα σε αξιοπρέπεια και περηφάνια. Άνθρωποι που έμαθαν ν’ αγαπούν τη ζωή και να μη φοβούνται τον θάνατο.
Γυναίκες ηρωίδες, γυναίκες του μόχθου, της ανοιχτής αγκάλης. Γυναίκες σύζυγοι, μάνες, αγρότισσες, να κατηφορίζουν από τα Σώπατα και τα Κούτελα με καλάθια σταφύλια στον ώμο. Νοικοκυρές, διάστρες, ανυφαντούδες… γυναίκες της Αντίστασης. Αναστασία, Άννα, Αρετή, Αντιόπη, Ανδρονίκη, Αλεξάνδρα, Αργυρώ, Γαρυφαλλιά, Γραμματική, Γερασιμία, Δέσποινα, Ερήνη, Ελένη, Ευγενία, Ζαφειρένια, Θεονύμφη, Ιωάννα, Καλλιόπη, Κατίνα, Κλειώ, Κλεάνθη, Λαμπρινή, Μαρία, Ουρανία, Παγωνίτσα, Πινελιά, Στελιανή … και τόσες άλλες…!
Οι γιαγιάδες, πρόσωπα ακριβά, με γελούμενα, λάμποντα μάτια. Απάνεμο λιμάνι, ανοιχτή αγκαλιά με άρωμα αγάπης.
Κορίτσια κι αγόρια δροσερά, με καθάριο πρόσωπο, με τη δύναμη της νιότης και την αύρα του έρωτα, με το πάθος του σεβντά, παρέες παρέες στο δρόμο για τον Κυμηνάρη.
Παιδιά ξυπόλυτα, με ρούχα τριμμένα, μπαλωμένα μα καθαρά, με λαμπερά προσωπάκια, με τη σκανδαλιάρικη διάθεση, με τη σφεντόνα στην τσέπη… μα και το φόβο της τιμωρίας… μπαίνοντας κρυφά στου Νικόλα το Περβόλι -νύχτα- όχι για να κλέψουν, αλλά να γευτούν τα πρώτα φρούτα.
Το σχολείο των βιωμάτων, των εμπειριών, του παιχνιδιού, του θεάτρου και οι φωτισμένοι δάσκαλοι: Μπικάκης, Κυριακάκης, Βουμβουλάκης, Παντελής Παραδεισανός και τόσοι άλλοι… Το σχολείο με την κεραμοσκεπή, τους πέτρινους τοίχους, με το σιντριβάνι και την ακακία. Το σχολείο που στέγαζε τα όνειρά μας, με τη γλυκιά ανάμνηση της πικρής βίτσας… τώρα ζωντανό μόνο στη μνήμη και την ψυχή μας!
Οι άνθρωποι…
Άφησαν δυνατό αποτύπωμα ζωής. Έμαθαν να μεταπλάθουν την ανάγκη σε τέχνη, δημιουργία.
Σπίτια χαμηλά, πετρόκτιστα, με ξυλοδεσιές, κεραμοσκεπή ή λεπιδοσκεπή, με μαστοριά και μεράκι, μάρτυρες του λιτού, του απλού βίου, που συνδυάζεται αρμονικά με την απλότητα, τη φωτεινότητα του τοπίου. Για την ονομασία του οικισμού, Άγιος Ιωάννης Χλιαρός, η μοναδική εκδοχή που υπάρχει είναι ότι προέρχεται από τον παλιό ναΐσκο του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου με τοιχογραφίες του 13ου και 14ου αιώνα… Οι χρονολογίες από ειδικούς δείχνουν ότι ο οικισμός κατοικείται ενδεχομένως από την πρώτη Βυζαντινή περίοδο.
«Τα πρώτα σπίτια του χωριού», γράφει ο Σταύρος Φωτάκης, «ονομαζότανε Καβροκέλια, γιατί όλα τα δωμάτια επικοινωνούσαν μεταξύ τους, για να μπορούνε οι κάτοικοι να συνεννοούνται συντομότερα στις επιδρομές των Τούρκων. Δεν είχανε παράθυρα και ο φωτισμός και ο αερισμός τους γινότανε από οπές, που είχαν ανοίξει οι κάτοικοι στην οροφή, τον ονομαζόμενο ανηφορά». « Όλοι οι δρόμοι του χωριού ήτανε με μικρές πέτρες, χτιστές, τα λεγόμενα καντιρίμια ή καλντερίμια…»
Υπέροχες δημιουργίες πλεκτικής, υφαντικής, κεντήματος με γούστο, φαντασία, μεράκι. Δημιουργίες όλο φως και χρώμα. Μοτίβα από τη φύση, και όχι μόνο, που αποτελεί βασική πηγή έμπνευσης.
«η γι-αγαπώ μου έπεψε μια κεντημένη πέτσα γύρου τριγύρου γιασεμιά και ‘γω και κείνη μέσα »
Άνθρωποι της συνδρομής… « αλωνεύγουνε σήμερο και πάω να τωνε συντράμω…» άκουγες.
Λιτός ο βίος, πλούσιος ο εσωτερικός κόσμος… Ένας κόσμος φως…. Αναζητούσαν την ευτυχία στα απλά, τα ταπεινά, τα καθημερινά, στην απλή καλημέρα που την έδιναν και τα πρόσωπα φωτίζονταν, γέμιζε η ψυχή. Μια ανοιχτή αγκαλιά για τον γείτονα, τον συγγενή, τον φίλο, τον ξένο, τον περάτη, ακόμη και για τον διακονιάρη. «Κοπιάστε στο κονάκι μας, κοπιάστε στο φτωχικό μας» και το πρόσωπο έλαμπε από χαρά, καλοσύνη και η προσφορά με το βρισκούμενο, « λίγο πράμα και πολλή αγάπη».
Άνθρωποι του μόχθου, της θυσίας, της δημιουργίας μα και του κεφιού, του γλεντιού, της ξεφάντωσης, άνθρωποι μερακλήδες που με κάθε ευκαιρία διασκέδαζαν. Παραθέτουμε ένα απόσπασμα από τη θεματική ενότητα «Άλλες Εκδηλώσεις». «…Είναι γεγονός ότι ο Αϊ Γιάννης ξεχώριζε πάντα για τα όμορφα γλέντια και τη φιλοξενία του…Οι τραγουδιστάδες ήσανε πάντα κοντά στα όργανα και λέγανε μαντινάδες, στο σκοπό που έπαιζε ο λυρατζής και οι γι αποδέλοιποι αποσέρνανε το τραγούδι και έτσι μαθαίνανε να τραγουδάνε… Πηγαίνανε από σπίτι σε σπίτι, ετρατέρνανε οι νοικοκυραίοι, με ό,τι καλολοείδι είχανε, τσι περισσότερες φορές με ελιές και παξιμάδι, σε ένα πιάτο και μόνο με ένα ποτήρι…..Το πέρασμα και το τραγούδισμα της παρέας ήτανε μια αρμονία, άτυπη χορωδία, έστω και χωρίς λυράρη… Οι παρέες αυτές γινότανε και στην εξοχή, κυρίως στην τοποθεσία του χωριού Κυμηνάρης. Εκεί γινότανε τα περίφημα ζεύκια, κυρίως για προσωπικότητες του χωριού (Στρατηγός, Παπαδογιάννης)…» αναφέρει ο Σταύρος Φωτάκης.
Για αιώνες, προσκυνητές με βαθύ θρησκευτικό αίσθημα, ακολουθώντας τα αιώνια μονοπάτια ανθρώπων και ζώων για τα ξωκλήσια, πεζοπορώντας ή με τα γαϊδουράκια τους στολισμένα με ξομπλιαστές πατανίες και βούργιες με άρτους, φτάνουν στο εκκλησάκι της Παναγίας της Φανερωμένης. Είναι το συναπάντημα ανθρώπων διαφορετικών χωριών- Αϊ Γιάννη, Άνω Μέρους, Χορδακίου και της ευρύτερης περιοχής της Αμπαδιάς. Βαθιά στη μνήμη μας και την ψυχή μας χαραγμένη η εικόνα με το φορτηγό του Γιάννη του σοφέρη – Παραδεισανού- φορτωμένο προσκυνητές, μια προσφορά αγάπης για τους συγχωριανούς του, να περνά πάνω από την πετρόκτιστη γέφυρα του Μανουρά, ταξιδεύοντας τα όνειρά μας… Το εκκλησάκι λιτό, στην αγκαλιά της φύσης, με φως μυστηριακό που ανοίγει μυστικές γέφυρες επικοινωνίας με το θείο. Ο χώρος δροσερός με πανύψηλα αιωνόβια πλατάνια και δρυς, με αντανακλάσεις φωτός και ήχων της φύσης. Κάπου εκεί παρέες- παρέες ανά χωριό, ανοίγουν τα βουργιαλάκια τους. Κρέας τυλιγμένο σε λεμονόφυλλα, μυζιθροπιτάκια, τυρί… και βέβαια το ποτό θεών και ηρώων, το κρασί. Δίπλα στην πηγή έστηναν το καφενείο τους, πιστοί στο ραντεβού τους, ο Αντώνης και ο Θεοχάρης, μια γλυκιά πινελιά. Ευχές, κεράσματα…και το γλέντι άναβε με τις δυνατές κοντιλιές του Στήνου. Μαντινάδες, σκοποί, χοροί κυκλικοί… ταγκό… μπόσα νόβα… Πανδαισία αισθήσεων… Να σμίγουνε οι άνθρωποι… και οι καρδιές να σμίγουν…
Και έρχεται ο πολυπόθυτος Αύγουστος με τη γιορτή του Αϊ Γιάννη του Προδρόμου, προστάτη Αγίου του χωριού. Ταπεινό το εκκλησάκι, με μοναδικές, σπάνιες βυζαντινές τοιχογραφίες του 14ου αιώνα, που σηματοδοτούν την ιστορία του χωριού, με πρόσωπα Αγίων να αχνοφαίνονται, καθώς ο χρόνος έχει αφήσει το δικό του αποτύπωμα. Το λιγοστό φως, η μυρωδιά του θυμιάματος, τα ιερά λόγια, δίαυλος επικοινωνίας με το επουράνιο ανέσπερον φως. Οι αϊγιαννιώτες τιμούν τον προστάτη Άγιό τους. Φροντίζουν να είναι όλοι εκεί, με τις αρτοπλασίες τους σε βούργιες ή κόσκινα, πανέρια με ξομπλιαστές πετσέτες, παίρνοντας και δίνοντας ευχές. Και του χρόνου να ΄μαστε καλά! Μια περιρρέουσα γιορτινή ατμόσφαιρα στο χωριό… Μυρωδιές, μουσαφίρηδες, παρέες από σπίτι σε σπίτι, λύρα, τραγούδι, χορός, ξεφάντωση…
Και το βράδυ το γλέντι να στελιώνεται μέχρι πρωίας… στο καφενείο ή στην πλατεία του χωριού. «…κι η ταχινή να μας ε-βρεί…»
Και έρχεται το φθινόπωρο και ανταμώνουμε στα καζανέματα, με τη μυρουδιά της φρέσκιας ρακής και της οφτής πατάτας. Στου Γιώργη του Παραδεισανού, στου Αλέκο, στου Μίχαλου, στου Στελιανού.
Ο λυρισμός και ο ερωτισμός εκφράζονται και με τις καντάδες. «Νύχτα σκοτίδι κι έβρεχε και ‘γω νυχτοπερπάτου και φέγγασί μου οι γι-αστραπές χάμαι στη γης κι επάτου» «Εφράξανε τα περάματα απ΄ τσι κορφές του βάτου και δε μ-προβαίρνεις να σε δω αθέ του μαλαμάτου.»
Από την ενότητα «Γάμοι- Βαφτίσια», παραθέτουμε ένα ακόμα απόσπασμα του βιβλίου: «Ξεχωριστή ομορφιά είχε η διαδικασία σακιάσματος, μεταφοράς και ανοίγματος των προυκιών της νύφης. Το σάκιασμα και το άνοιγμα των προυκιών γινότανε πάντα με τη συνοδεία σχετικών μαντινάδων που λέγανε οι προυκολόοι και βέβαια όλες οι διαδικασίες συνοδεύονταν με φαγοπότια και γλέντια…», αναφέρει ο Σταύρος Φωτάκης.
Χαρακτηριστική μορφή ο μπάρμπα Δημητρός, με τα «παστικά της νύφης». «…να παινέσομε τη νύφη πουν του κόσμου το συνήθι…, έχει τα μαλλιά μετάξι και κομμένα με την τάξη…, έχει φρύδι γαϊτάνι που ζωγράφος δεν το κάνει…!»
Η διονυσιακή φύση του ανθρώπου βρίσκει την έκφρασή της στη γιορτή της Αποκριάς με μεταμφιέσεις, με τον περίφημο Καντή, με αυτοσχεδιασμούς, μουζουδιές. Και η καθαρή Δευτέρα στη Ροβέ και στ΄ αλώνι του Γαζόρο.
Σοκάκια πολύβουα… γέλια, χορατά, πειράγματα, χάχανα. Η Λόντζα στο «Δημαρχείο», στη Μουρνιά του Σπυριδογιάννη, στην Κάτω Ρούγα, χώρος συνάντησης μα και δημιουργίας των γυναικών.
Οι αυλές μύριζαν γιασεμί, αγιόκλιμα, βασιλικό, αρισμαρή και δυόσμο. Αυλόπορτες, μα και καρδιές ανοιχτές σε μια πανδαισία χρωμάτων… ορτανσίες, γαρυφαλιές, καντιφέδες, τριαντάφυλλα και εκατόφυλλα…
Και ο μαγατζές, με τα ελέη του Θεού, γεμάτος γεννήματα. Λάδι, κρασί, σιτηρά, μαγερέματα, πατάτες, κρεμμύδια, ελιές, τυρί, σύγκλινα….. και αποχερίδια… αμύγδαλα, καρύδια, σύκα, σταφίδες, ρόγδια, κυδώνια, της γης τα καλούδια. Και μόνο με τη μυρωδιά μπαίνοντας σε αυτόν, χόρταινε η καρδιά σου!
Μοσχομύριζε η γειτονιά από το φαγητό της γιαγιάς, της μάνας. Το σπίτι ολόκληρο, κυρίως τις γιορτές… λουκουμάδες, τηγανίτες με πετιμέζι, τσουρέκια πασχαλινά, πίτες…..η μαγεία της γεύσης.
Τα παιδιά επιστρέφοντας από το σχολείο πετούσαν τσι σάκες, πιάνανε τα σοκάκια, τις αλάνες, τα σωχώρια …παιχνίδι μέχρι αργά το βράδυ…Τα διέκοπτε μόνo η φωνή της μάνας για μεσημεριανό φαγητό και ξεκούραση. Σπυρίδοοοο, Κωστήηηη, Γιώργηηηη, Νίκοοοο, Μιχάααααλη….! Τότε το παιχνίδι ήταν έκφραση, έμπνευση, δημιουργία, αυτοσχεδιασμός, παιχνίδι ρόλων, προετοιμασία για το παιχνίδι της ζωής. Σκλαβιά, βοήθεια, μήλα, κίσκιντα, φτου ελιά, ποταμός, αμάδες, περνά- περνά η μέλισσα… μα και κατασκευές: κουτσούνες, χαμπιόλια, σφακομπιστόλες…
Οι μεγάλοι είχαν μυστικούς κώδικες επικοινωνίας, προκειμένου να ξεγελούν ή να απασχολούν τους μικρούς, όταν έκαναν σκανδαλιές. Οι πιο δημοφιλείς ήταν οι «περιγελώτες», και η «κρατηχτήρα».
«Έλα να σου δώσω περιγελώτες» και η γιαγιά αιχμαλώτιζε το παιδί σ΄ ένα συναρπαστικό παιχνίδι περιπέτειας και ευρηματικότητας… Γειτονικές, βεγγέρες ατέλειωτες…. κάτω από τον έναστρο ουρανό το καλοκαίρι, με τους ήχους της φύσης, τα μαθήματα αστρολογίας, τα χορατά, τις συζητήσεις… γύρω από την παραθιά το χειμώνα με παραμύθια και αληθινές ιστορίες. Κρεμόμασταν από τα χείλη της γιαγιάς, της θείας… «Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας γέρος που φόριενε μια βρούλινη βρούλινη βράκα…! Μα κάτσε ήσυχα να σου το πω από την άκρα…! Και πάλι από την αρχή…!
Ακολουθώντας τους μυστικούς ρυθμούς της φύσης… Γευόμασταν τα καλούδια της φύσης παρέες-παρέες… μούρα, βατόμουρα, μπουρνέλες, τζαρνέρες, απίδια, αμύγδαλα, σύκα, σταφύλια. Καρπός γης, καρπός ζωής. Μας τύλιγε το άρωμα του σκίνου, της ελιγιάς, του φασκόμηλου, της θρούμπας, της ρίγανης, του θυμαριού…. στην Ποταμίδα, στου Αλή Πασά, στον τρουλωτό, στη Φαρμακαρέ, στον Τουλούπο, στην Πέρα μ-Πάντα, στην Πλάκα, στου Κυμηνάρη, στην Κορφή…! Σε μια ελεύθερη περιπλάνηση…
Σκαρφαλώναμε στα κλαδιά, γινόμαστε ένα με το μπράτσο του Πεύκου στο σκολειό, παίζαμε κυνηγητό πάνω στην Ακακία, χοστοπούλι την νύχτα στα σοκάκια του χωριού, βουτούσαμε με τα πόδια στα νερά του ποταμού και βρίχναμε καβρούς, χέλια, μαθαίναμε κολύμπι στον Αργυρό, στον Στόμιο, στην Κολύμπα…Και το σούρουπο, καβάλα στο σωμάρι και στην καπούλα του γαιδάρου, όλα μας φαίνονταν πιο όμορφα από ψηλα…ο κόσμος όλος δικός μας…
Ήχοι….οικείοι…αγαπημένοι.
Στ΄ αυτιά μου ηχούν ακόμα η γλυκόλαλη λύρα του Ανάστο, του Σταμάτη, του Αντώνη Ζαχαριουδάκη, του Μαρκεζίνη (Στέλιου Παραδεισανού). Το γεμάτο σεβντά λαούτο του Ιάκωβου, ο γλυκός σκοπός από το Μαντολίνο του Μακρυγιώργη και του Μιχάλη Μαυρογιανάκη του Ψάλτη. Και ο χορός στελιωνόταν το βράδυ στα καφενεία του χωριού: στου Αντώνη, στου Λεωνίδα, στου Ανάστο, στου Σταμάτη, στου Θεοχάρη… Και οι χορευτές, κυκλικά γύρω από τα όργανα να χορεύουν και να τραγουδούν. «Έστα κοπελιά μου…» ο μπάρπμα Κορωνομανόλης, » Ε, να ναι..» ο μπάρμπα Δημητρός και να ακολουθούν στο τραγούδι όλοι οι άλλοι…
Τα ριζίτικα με τη φωνή του Παπαδογιάννη, του μπάρμπα-Δημητρό (Μπριλάκη), του Διογένη Παραδεισανού και πολλών άλλων…
Οικείοι κι αγαπημένοι ήχοι… το τραγούδι του μπάρμπα Μπαντελιώ, του παππού Αδαμάκη…
Ηχεί στ’ αυτιά μου το πέταλο του αλόγου του Στελιανού (Καλογεράκη), του Γέρο-Ιάκωβου (Μαριδάκη), του Δημήτρη του Μπριλάκη στο καλντερίμι της Κάτω Ρούγας, το αμόνι του χαρκιά Φωτάκη στο Χαρκιδιό, η λειτουργία του Παπά Στελιανού (Καλογεράκη) και η ψαλμωδία του Ψάτλη του Μιχάλη (Μαυρογιαννάκη), τα σημαντήρια, το φύσημα του αηγιαννιώτη βοργιά, το μούζικο του αγροφύλακα Στέλιου Καπαρού, τα παραμύθια της γιαγιάς… μαγικός που γίνεται ο κόσμος… δυνατό το συναίσθημα… η ψυχή δεν αγαντάρει….
Και η εικόνα στο Βουκολέ με τους γερόντους… Μανουσόκωστας, Στελιανάκης, Καλογεροσταύρος, Λευτεράκης, Κορωνομανόλης, Κορωναντώνης, Φανούριος, Βασιλονικολής, Μυράκης …. να μοιράζουν το τσιγάρο στη μέση και να αναστορούνται…
Ξυπνούν μνήμες ηρωικές μορφές με τη θυσία τους: Μπριλάκης Αντώνιος, Καπαρός Αγησίλαος, Παραδεισανός Ελευθέριος, Ζωιδάκης Λεωνίδας, Καλογεράκης Ιωάννης, Ζωιδάκης Αντώνιος, Παραδεισανός Στέφανος, Παραδεισανού Καλλιόπη, Δανδουλάκη Ευαγγελία, Μαγαριτσανού Γεωργία και τόσοι άλλοι αïγιαννιώτες με την προσφορά τους… ο παππούς της Αντίστασης Εμμ. Παπαδογιάννης, ο Αριστείδης Παραδεισανός, ο Δημήτρης Κορωνάκης, η Αναστασία Παραδεισανού, η Αντιόπη Κορωνάκη κ.α…
Όμως ‘’τα πάντα ρει» , όλα αλλάζουν…
«Και έρχονται οι εποχές, που τα παιδιά γεμάτα όνειρα και φιλοδοξίες ξεκινούν για να κατακτήσουν τη ζωή. Κι έγινε η ελπίδα χαμόγελο, επιτυχία.
Όπως αναφέρεται στην ενότητα «Γενική περιγραφή» από το συγγραφέα: » Ο αμαξωτός δρόμος κατασκευάστηκε το έτος 1950, ύστερα από πεντάμηνη προσωπική εργασία όλων των κατοίκων του χωριού με χειρονακτικά εργαλεία, κασμάδες, παλάμες, αλέτρι κλπ. και έτσι έγινε η σύνδεση με το χωριό Νίθαυρη, τρία χιλιόμετρα περίπου ανατολικά. Στις 6 Αυγούστου 1950, ήρθε το πρώτο αυτοκίνητο (λεωφορείο) ιδιοκτησίας του Μανόλη Παραδεισανού στο χωριό και το γεγονός αυτό εορτάστηκε απ΄ όλους τους κατοίκους με παραδοσιακό στολισμό του λεωφορείου και άλλες θερμές εκδηλώσεις.»
Για δεκαετίες μετά το μοναδικό φορτηγό του Γιάννη Παραδεισανού ή Σοφέρη, κάνει δρομολόγια για Ρέθεμνος, φορτωμένο βαρέλια λάδι -το χρυφάφι της γης- φορτωμένο παραγγελιές … φορτωμένο ελπίδες!
Μια νέα εποχή αρχίζει… η μετανάστευση τις αρχές της δεκαετίας του ΄60 δημιουργεί νέα δεδομένα: Προσδοκίες γι΄ αυτούς που φεύγουν και πικρή μοναξιά γι΄ αυτούς που μένουν. Οι εκκλησίες μας , Ο Αϊ Γιάννης οι Τέσσερις Μάρτυρες και το ξωκλήσι της Αγίας Σοφίας, η φάμπρικα, τα καυροκέλια, η βρύση, ο χαζινές, τα πετρόκτιστα κτίσματα αδιάψευστοι μάρτυρες του παρελθόντος.
Σήμερα οι κοινωνίες είναι φοβικές. Ο πολίτης μεταλλάσσεται σε ιδιώτη.
Πόρτες ερμητικά κλειστές …ο φόβος του άλλου… η μοναξιά, η απομόνωση. Ο κοινωνικός ιστός έχει πλέον διαρραγεί. Ζούμε την εικονική πραγματικότητα….
«Πώς έγινε και μ΄ ένα πέτρινο χέρι συγυρίσαμε το σπίτι μας και τη ζωή μας;» 2.
Όμως εμείς επιμένουμε σε πείσμα των καιρών!
Δείχνουμε το δρόμο… Αναζητούμε στις ρίζες μας τον κρυμμένο θησαυρό… ένα κομμάτι της ψυχής μας που αφήσαμε φεύγοντας.
«Εμείς τη λέμε τη ζωή, πηγαίνουμε μπροστά
………………………………………………………………..
Και χαιρετούμε τα πουλιά της που μισεύουνε
Είμαστε από καλή γεννιά » 3.
Ο ήλιος γέρνει. Το φως του δειλινού ζεσταίνει και γλυκαίνει τη νοτική πλευρά του Ψηλορείτη και την αϊγιαννιώτικη κορφή. Το τραγούδι της νύκτας αρχίζει… Σηματοδοτεί το «δειλινό» μιας πορείας και την «αυγή» μιας άλλης…
«Άξιζε να υπάρξουμε για να συναντηθούμε…» 4. Στον Αϊ Γιάννη… Με «Αϊγιαννιώτικες Αναδρομές»!
Σταύρο Φωτάκη, Γιώργο Γαζοράκη σας ευχαριστούμε!
- Τα πρόσωπα είναι τοπία, Γιώργος Μουλουδάκης
- Ο τόπος μας, Γιάννης Ρίτσος
- {Στα χτήματα βαδίζαμε όλη μέρα}, Οδυσσέας Ελύτης
- Εαρινή συμφωνία, Γιάννης Ρίτσος
Παρουσίαση του βιβλίου του Σταύρου Φωτάκη «Αϊγιαννιώτικες Αναδρομές»
από την Ειρήνη Π. Παραδεισανού, Φιλόλογο
Ο Άϊ Γιάννης είναι το σκηνικό της παιδικής μου ηλικίας.
Ένα μικρό χωριό, ριζωμένο στην πλαγιά του Ψηλορείτη, με την άγρια ομορφιά του αέρα και της πέτρας. Και οι Αϊγιαννιώτες οι άνθρωποί του. Αυτοί που αγάπησαν με πάθος αυτό το πετροχώρι και την αγάπη τους γι αυτό μετάγγισαν στα παιδιά και τα εγγόνια τους.
Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο του Σταύρο Φωτάκη βυθίζεσαι στις μνήμες των παιδικών σου χρόνων. Ξαναβλέπεις τα τραχιά και φαγωμένα απ’ τον ήλιο πρόσωπα των Αϊγιαννιωτών που κάποτε συντρόφευσαν τα καλοκαίρια σου. Κάποιοι απ’ αυτούς δε ζουν πια.
Άνθρωποι πελεκημένοι στην πέτρα, τον ήλιο και τον αέρα. Άντρες και γυναίκες που ζήσαν σε χρόνια τόσο διαφορετικά από τα δικά μας..
Μια φωτογραφία καταφέρνει να αιχμαλωτίσει τη στιγμή που πέρασε και να την κρατήσει ανέπαφη στο χρόνο.
Τα βλέμματα των αντρών που κρατούν το τουφέκι με την ίδια αποφασιστικότητα μα και χαμόγελο που χαϊδεύουν τη λύρα. Η ορθωμένη ράχη τους, τα αποφασιστικά βήματα του χορού στα πανηγύρια. Αναμνήσεις μιας εποχής που χάθηκε ανεπιστρεπτί.
Γυναίκες με πρόσωπα πελεκημένα από τη στέρηση. Κι άλλες που με φιλαρέσκεια ποζάρουν στο φακό. Παιδιά ξυπόλυτα, με κεφάλια δυσανάλογα μεγάλα πάνω στα ισχνά σώματα. Τα παιδιά της κατοχής.
Εικόνες απ’ το σχολείο του Άϊ Γιάννη. Με τους τότε μαθητές να κοιτούν το φακό με το βλέμμα του παιδιού που έζησε ένα πόλεμο, που δούλεψε στα χωράφια, που έπαιξε στο χώμα.
Εκείνα τα παιδιά της μεταπολεμικής Κρήτης, μέσα απ’ τα βάθη των χρόνων, παγωμένα σε μια ασπρόμαυρη, ξεθωριασμένη φωτογραφία, μας κοιτούν με βλέμμα αινιγματικό.
Κι είναι σαν να μας λένε :
«Εμείς το χρέος μας το κάναμε. Καλό, κακό, τούτο ήτονε. Σειρά σας τώρα»
Σκέφτομαι πως σε μια εποχή όπως τη δική μας, με εικόνες που εναλλάσσονται με ταχύτητα αστραπής μπροστά στα μάτια των παιδιών μας, έχουμε χρέος να τα πάρουμε απ’ το χέρι και να ξεφυλλίσουμε μαζί τούτο το λεύκωμα με τις παλιές φωτογραφίες.
Να τους δείξουμε τα τραχιά πρόσωπα των ανθρώπων που ζήσαν πριν από μας και πάσχισαν σ’ αυτά τα χώματα να αναστήσουν παιδιά κι εγγόνια.
Ο άνθρωπος που αποκόπτεται από το παρελθόν του μοιάζει με πλεούμενο που ανεμοδέρνεται στο φουρτουνιασμένο πέλαγος, δίχως πυξίδα να του δείξει το δρόμο.
Το βιβλίο αυτό, αν σκύψουμε στις σελίδες του, μπορεί να γίνει μια τέτοια πυξίδα για τα παιδιά μας.
Κι οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Σταύρο Φωτάκη που με μεράκι συνέλεξε αυτές τις σπάνιες φωτογραφίες και μας τις παρέδωσε ανέπαφες.
Παρουσίαση του βιβλίου του Σταύρου Φωτάκη «Αϊγιαννιώτικες Αναδρομές»
από τον Αδάμ Ι. Παραδεισανό, Συνταξιούχο εκπαιδευτικό
Πέρυσι σαν απόψε, ακριβώς την ίδια ώρα, στον ίδιο χώρο, είχαμε κάνει βιβλιοπαρουσίαση της Ειρήνης Παραδεισανού και είχα ξεκινήσει καλωσορίζοντας τότε τους παρευρισκόμενους και θα μου επιτρέψετε να το κάνω και τώρα και να πω ότι : «όπου βραβεύεται η αρετή φύονται άριστοι άνθρωποι». Και απόψε βραβεύεται η αρετή των Αϊγιαννιωτών.
Ένα φωτογραφικό αρχείο που, με πολύ κόπο και μεράκι, δημιούργησε ο Σταύρος Φωτάκης, μετά από μια υπερπροσπάθεια τουλάχιστον 15 χρόνων, να πείσει όλους τους Αϊγιαννιώτες να του εμπιστευτούν το φωτογραφικό υλικό, ένα συναισθηματικό πλούτο που κληρονομήσαμε από τους γονείς μας.
Δεν θα μιλήσω για τον Σταύρο Φωτάκη. Όποιος θέλει να δει ποιός είναι, ας πάει στην πρώτη σελίδα στο Προλογικό Σημείωμα της δασκάλας Ελένης Πλαγιωτάκη Σαατσάκη, που πολύ περιληπτικά περιγράφει τον συγγραφέα. Του χρωστούμε ευγνωμοσύνη γιατί, έκανε κάτι που δεν θα μπορούσαμε να το κάνομε όλοι οι υπόλοιποι. Να πούμε και ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Γιώργο Γαζοράκη, στον επιχειρηματία του χωριού μας, που απλόχερα κάλυψε με δικά του έξοδα την εκτύπωση του συγκεκριμένου φωτογραφικού αρχείου.
Θα μου επιτρέψετε να προβάλλω μερικές φωτογραφίες, τις οποίες μπορεί να είδατε πρωτύτερα μερικές από αυτές, αλλά θέλω να τις δούμε και να τις σχολιάσομε μαζί και να μοιραστούμε κάποιες σκέψεις.
Στη συνέχεια προβλήθηκαν και σχολιάστηκαν από τον ομιλητή 32 φωτογραφίες του βιβλίου
Χαιρετισμός από τον Πρόεδρο της Ομοσπονδίας Σωματείων Επαρχίας Αμαρίου
Νίκο Κραουνάκη
Καλησπέρα σε όλους. Ευχαριστώ ιδιαίτερα τον Πρόεδρο του Συλλόγου Αϊγιαννιωτών «Ο ΚΥΜΙΝΑΡΗΣ» Μιχάλη Καπαρό, που ανακοίνωσε την παρουσία μου, ως Προέδρου της Ομοσπονδίας Αμαριωτών. Ευχαριστώ και τον Σταύρο Φωτάκη, που απόψε μου θύμισε λίγες ευχάριστες αναμνήσεις από το σχολείο μου. Στην πορεία των Αμαριώτικων Συλλόγων της Αθήνας και της Ομοσπονδίας, ανάμεσα στους πολλούς που γνωριστήκαμε, κάποιοι άνθρωποι έχουνε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και έχουνε προσφέρει κάτι περισσότερο από τους άλλους. Μεταξύ αυτών είναι και ο Σταύρος Φωτάκης. Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που τον γνώρισα και τον ευχαριστώ πολύ, γιατί ποτέ δεν έχει αρνηθεί τη βοήθειά του σε ό,τι του ζητήθηκε. Με συγκίνησαν ιδιαίτερα όλοι οι ομιλητές, όπως φαντάζομαι και όλους εσάς. Και πάλι τον ευχαριστώ πολύ και εύχομαι να είναι καλοτάξιδο το βιβλίο του.
Χαιρετισμός από τον Δήμαρχο Αμαρίου Παντελή Μουρτζανό
Χαιρετίζω και εγώ από την πλευρά μου την αποψινή εκδήλωση, που διοργάνωσαν οι πολιτιστικοί Σύλλογοι του Άϊ Γιάννη, παρουσίασης του βιβλίου του Σταύρου Φωτάκη «Αϊγιαννιώτικες Αναδρομές». Θα μου επιτρέψετε να πω δυο λόγια για το Σταύρο το Φωτάκη, το συνάδελφο και φίλο. Ο Σταύρος Φωτάκης κατατάχτηκε στην τ. Αστυνομία Πόλεων το 1965, όμως διώχτηκε από το χουντικό καθεστώς, για τις δημοκρατικές του πεποιθήσεις. Επανήλθε με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1975. Μπορώ να πω ότι, είναι ένας από τους Αξιωματικούς που βοήθησαν στη συνέχεια πολλούς Αμαριώτες Αστυνομικούς, τόσο στις τοποθετήσεις όσο και στις μεταθέσεις τους. Ένας απ’ αυτούς είμαι κι εγώ. Δεν μπορώ να μην το πω γιατί θέλω να δείξω και μια άλλη πλευρά του Σταύρο του Φωτάκη. Όταν το 1988 που τελείωσα τη Σχολή Αξιωματικών, συζητούσα με τον κοινό μας φίλο τον Λέκκα το Μανώλη, λέγοντάς του ότι θέλω να κατέβω Κρήτη, αλλά δεν έχω κανένα να με βοηθήσει. Μα έχομε το Σταύρο το Φωτάκη μου λέει, από τον Άϊ Γιάννη. Του λέω δεν τον ξέρω. Θα σου δώσω το τηλέφωνο να τον πάρεις και θα σε βοηθήσει. Τότε υπηρετούσε, ως επιτελικό στέλεχος στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης. Πράγματι χωρίς να γνωριζόμαστε του είπα τίνος γιος είμαι και μου είπε, Παντελή θα κατέβεις στην Κρήτη, όπως πράγματι έγινε. Το 1998 όμως που αποστρατεύτηκε από την Ελληνική Αστυνομία με το βαθμό του Υποστρατήγου, μπορώ να πω πως εμείς οι Αστυνομικοί στο Αμάρι, χάσαμε το στήριγμά μας και πικραθήκαμε. Όπως είδα όμως απόψε αυτό έδωσε τη δυνατότητα στο Σταύρο, να αφιερώσει πάρα πολύ χρόνο σ’ αυτό που πράγματι αγαπούσε. Αγαπούσε την παράδοση της περιοχής και προσπάθησε να την αναδείξει. Αναζήτησε και κατέγραψε την πολιτιστική μας κληρονομιά.
Φίλε Σταύρο, σ’ ευχαριστούμε γι αυτό που έκανες για το Αμάρι και τον Άϊ Γιάννη και εύχομαι ο μεγαλοδύναμος να σου δίδει μακροζωϊα, να συνεχίσεις να προσφέρεις με το συγγραφικό και ποιητικό σου έργο. Σε ευχαριστώ.
Χαιρετισμός του συγγραφέα Σταύρου Φωτάκη
Θα χρειαζόμουνα πάρα πολλές ώρες, όπως και όλοι οι αγαπητοί και εκλεκτοί παρουσιαστές, για να αναφερθώ αναλυτικά σε όλα τα βιβλία, γι αυτό θα περιοριστώ κι εγώ μόνο στο βιβλίο με τον τίτλο : «Αϊγιαννιώτικες Αναδρομές».
Έχουνε περάσει αρκετά χρόνια από τότε, που πήρα την πρωτοβουλία να συγκεντρώσω φωτογραφίες, από όλες ανεξαιρέτως τις οικογένειες του χωριού μας, ανεξάρτητα αριθμού, κατά την κρίση και κατ’ επιλογή του καθενός, αντιπροσωπευτικές προσώπων και θεματολογίας, με τη σκέψη να διασωθούνε, να αναδειχθούνε και να αξιοποιηθούνε ανάλογα.
Ζήτησα από όλους τους χωριανούς Αϊγιαννιώτες, μόνιμους και απόδημους, παλιές κυρίως φωτογραφίες από τη ζωή του χωριού μας (γάμοι, βαφτίσια, γλέντια, καλλιέργειες, πολέμους και άλλες δραστηριότητες) ή ατομικές – οικογενειακές φωτογραφίες των προγόνων μας και συγγενών τους, μαζί με πληροφορίες για τα στοιχεία των εικονιζόμενων προσώπων, χρονολογία κ.λπ.
Φιλοδοξία μου ήτανε η συλλογή, διαφύλαξη και ανάδειξη όλων των φωτογραφικών κειμηλίων που υπάρχουνε, είτε με την έκδοση ειδικού λευκώματος μαζί με τις απαραίτητες για κάθε φωτογραφία πληροφορίες, είτε με την έκδοση μελλοντικών ημερολογίων, είτε με τη διαφύλαξή τους σε ενιαίο άλμπουμ.
Ομολογώ ότι, η ανταπόκριση στο κάλεσμά μου ήτανε συγκινητική με συμμετοχή σχεδόν στο 100%, χωρίς καμιά διακοπή. Ανταποκριθήκανε περίπου 80 άτομα – οικογένειες και συγκεντρωθήκανε περίπου 1100 φωτογραφίες. Κατέβαλα ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να μην μείνει καμιά οικογένεια του χωριού μας έξω από αυτή την σημαντική, κατά την άποψή μου, συλλογή και καταγραφή.
Όλες οι φωτογραφίες αντιγραφήκανε και επιστραφήκανε αμέσως στους κατόχους τους, χωρίς να υποστούνε την παραμικρή φθορά. Στη συνέχεια καταχωρηθήκανε σε ατομικό φάκελο εκείνου που τις παρέδωσε, για να φαίνεται η προέλευσή τους και έτσι κατά την άποψή μου τηρήθηκε μια σωστή και έντιμη διαδικασία. Είναι γεγονός ότι, η όλη διαδικασία δεν ήτανε καθόλου εύκολη.
Από το σύνολο των φωτογραφιών έγινε μια πρώτη επιλογή 400 περίπου, οι οποίες καταχωρηθήκανε σε 16 θεματικές ενότητες. Στη συνέχεια έγινε η σχετική τεχνική επεξεργασία, με τις αντίστοιχες ετικέτες για την καθεμιά και όλο αυτό το υλικό αποτέλεσε το περιεχόμενο έκδοσης του βιβλίου με τον τίτλο : «Αϊγιαννιώτικες Αναδρομές». Οι υπόλοιπες φωτογραφίες παραμένουνε στο αρχείο μου και ελπίζω ότι, σύντομα θα αξιοποιηθούνε και αυτές, με συμπληρωματική έκδοση.
Πρέπει να σημειώσω ότι, οι ελάχιστοι συγχωριανοί που αν και επανειλημμένα τους ζήτησα φωτογραφίες και δεν ανταποκριθήκανε, είτε από αμέλεια, είτε για άλλους λόγους, αφού είδανε το αποτέλεσμα μου εκφράσανε τη λύπη τους. Τους ενημερώνω λοιπόν ότι, θα συνεχίσω την προσπάθειά μου και τους περιμένω, να έρθουνε άμεσα σε επικοινωνία μαζί μου, καθώς και εκείνους που ενδεχομένως έχουνε και άλλες φωτογραφίες. Δυστυχώς, ο χρόνος τρέχει και δεν μας περιμένει.
Πρέπει επίσης να ομολογήσω ότι, αν και κοπίασα αρκετά και ήξερα τί ακριβώς είχα κάνει, δεν περίμενα αυτή την ενθουσιώδη αποδοχή από όλους σχεδόν τους συγχωριανούς και τα επαινετά σχόλια, προφορικά και γραπτά, της προσπάθειάς μου. Ε, αυτή είναι η καλύτερη πλερωμή μου. Βέβαια όση προσπάθεια και αν καταβάλει κάποιος, η τελειότητα είναι άπιαστη. Δεν θα σας κουράσω όμως άλλο.
Θέλω να ευχαριστήσω πολλούς και φοβούμαι πως κάποιον ίσως ξεχάσω και αν αυτό συμβεί ζητώ προκαταβολικά συγνώμη, γιατί θα γίνει χωρίς τη θέλησή μου.
Θα ξεκινήσω από τον χρηματοδότη αυτής της έκδοσης, τον συγχωριανό μας επιχειρηματία τον Γιώργο Γαζοράκη, του Πολύδωρου και της Λαμπρινής, που χωρίς την δική του εξ ολοκλήρου οικονομική κάλυψη, δεν ήταν δυνατόν να εκδοθεί το βιβλίο. Τα έσοδα από την πώληση του βιβλίου, πηγαίνουν όλα για την ενίσχυση των Συλλόγων μας. Τον ευχαριστώ ιδιαίτερα, όπως φαντάζομαι όλοι οι χωριανοί, γιατί έδειξε για άλλη μια φορά την αγάπη του για τον τόπο του, παρά το γεγονός ότι οι επαγγελματικές του υποχρεώσεις, δεν του επιτρέπουνε να τον επισκέπτεται συχνά. Όμως, η απλόχερη οικονομική του συμβολή, σε κάθε περίπτωση, τον καταγράφει στους αθόρυβους μα σημαντικούς ευεργέτες του χωριού μας.
Ευχαριστώ όλους, που μου εμπιστευτήκανε αυτόν τον ιστορικό τους ανεκτίμητο θησαυρό, για την ανταπόκριση και τη συμμετοχή τους στην προσπάθειά μου, η οποία πιστεύω πως άξιζε τον κόπο.
Ευχαριστώ την Ακαδημία Αθηνών, το Ανώτατο Πνευματικό Ίδρυμα της χώρας μας, για την απονομή του τιμητικού Επαίνου, του πέμπτου κατά σειρά.
Ευχαριστώ την αξιαγάπητη νύφη του Άϊ Γιάννη, την γυναίκα του Απολλόδωρου Σαατσάκη, την πολυτάλαντη και πολυβραβευμένη δασκάλα Ελένη Πλαγιωτάκη, για το έξοχο προλογικό της σημείωμα.
Ευχαριστώ όλους τους εκλεκτούς φίλους που, είτε προφορικά, είτε γραπτά, με τα παινάδια τους εκφράσανε τον θαυμασμό τους και για τούτη την προσπάθειά μου.
Ευχαριστώ τους αγαπητούς συγχωριανούς μας : την Καλλιόπη Παραδεισανύ, τον Κωστή Παραδεισανό, την Ειρήνη Παραδεισανού και τον Αδάμ Παραδεισανό, για την άψογη παρουσίαση του βιβλίου μου με τίτλο : «Αϊγιαννιώτικες Αναδρομές»
Ευχαριστώ τον Δήμαρχο Αμαρίου Παντελή Μουρτζανό, καθώς και τον Πρόεδρο της Ομοσπονδίας Αμαριωτών Αθήνας Νίκο Κραουάκη, για τα θερμά τους λόγια.
Ευχαριστώ τους Προέδρους των Πολιτιστικών μας Συλλόγων, που οργανώσανε την σημερινή εκδήλωση και κυρίως τον Μιχάλη Καπαρό που είχε την πρωτοβουλία και σήκωσε όλο το βάρος και την ευθύνη της εκδήλωσης.
Ευχαριστώ την γυναίκα μου Νίτσα, που είτε ανέχτηκε, είτε υπέδειξε πρόσωπα και πράγματα και με τον τρόπο της βοήθησε σε αυτό το αποτέλεσμα
Ευχαριστώ θερμά όλους εσάς, που ανταποκριθήκατε στην πρόσκληση και με τιμήσατε με την παρουσία σας.
Τελειώνοντας, θέλω να αφιερώσω αυτή την τιμή στους γονέους μου, που μου χαρίσανε την αναπνοή και την ανατροφή μου, αλλά και σε όλους τους ανώνυμους και επώνυμους, που μου προσφέρανε απλόχερα, τον πλούτο των γνώσεών τους και τη σοφία τους. Θεωρώ πως, δεν έκαμα τίποτε παραπάνω, από αυτό που έπρεπε να κάμω. Έκαμα «το πρώτο μου χρέος εχτελώντας τη θητεία μου στη ράτσα..», όπως λέει ο Νίκος Καζαντζάκης. Έκαμα τα πρέποντα, προς τον τόπο μου, προς τους προγόνους μου και ελπίζω προς τους επόμενους. Έκαμα λίγα από τα πολλά, που μπορούμε και πρέπει να κάνομε όλοι.
Σας ευχαριστώ θερμά.
ΥΓ) Φωτογραφίες εκδήλωσης : Κωστής Παραδεισανός