Ο Γιώργος Βογιατζάκης για μεν τους Κρήτες παραμένει ένας μεγάλος ευεργέτης, για τους εκτός Κρήτης συνέλληνες ένας Κρητικάρχης δυναμικός κι ένα παράδειγμα αυτοδημιούργητου ανθρώπου, που ο Θεός θαρρείς πως τον ευλόγησε για να προσφέρει ανεκτίμητες υπηρεσίες στον τόπο του.
Από Σφακιανό κύτταρο αναπτύχθηκε κι αυτή η μεγάλη μορφή, που ακόμα διατηρεί αναλλοίωτη τη λάμψη της, ατενίζοντας αγέρωχα το χρόνο.
Αρχές του περασμένου αιώνα, το 1904, είδε το πρώτο φως της ζωής στο Χρωμοναστήρι. Καταγόταν από πάμπτωχη και πολυμελή οικογένεια. Τι βιός ν’ αποκτήσουν άνθρωποι που δεν ήξεραν παρά την τέχνη των αρμάτων, επειδή η Κρήτη το καλούσε; Αγωνιστές και οπλαρχηγοί οι πρόγονοί του. Ο πατέρας του ήταν ο Παναγιώτης, μοναχογιός του καπετάν Γιώργη Βογιατζή με τ’ όνομα. Για να εκδικηθεί τον άδικο χαμό του πατέρα του, όπως το όριζαν οι συνθήκες της εποχής ζώστηκε τ’ άρματα κι όταν πήρε το αίμα του πίσω ξαπλώνοντας το φονιά επικηρύχθηκε, ενώ έξαλλοι οι Οθωμανοί του Χρωμοναστηρίου χάλασαν τον κόσμο για να το βρουν και να εκδικηθούν τον δικό τους.
Ο καπετάν Παναγιώτης έγινε το καμάρι του Βρύσινα κι αργότερα τον βλέπουμε εκλεγμένο δήμαρχο από το 1906 μέχρι το 1912. Κι ήταν αξίωμα σοβαρό, γιατί ο Δήμος Βρυσιναίων αριθμούσε τότε 2841 κατοίκους.
Αυτό τον άνθρωπο είχε στην καρδιά του ο Ελευθέριος Βενιζέλος και το έδειχνε σε κάθε περίπτωση. Γιατί ποτέ δεν ξέχασε ότι ο Παναγιώτης πρώτος έτρεχε σε κάθε του κάλεσμα τιμής και ιδιαίτερα στο Κίνημα εναντίον του πρίγκιπα Γεωργίου.
Αξίζει να κάνουμε ένα άλλο αφιέρωμα για τον Παναγιώτη Βογιατζάκη από τον οποίο κληρονόμησε πολλές αρετές ο Γιώργης Κυρίως όμως μια ασυμβίβαστη αξιοπρέπεια κι ένα πείσμα για προκοπή.
H πρώτη του επιχείρηση
Αν και από νωρίς μπήκε στα βάσανα δεν τον πήρε από κάτω η ζωή. Στα 13 του χρόνια, όταν αποκλείστηκε ο πατέρας του στη Μυτιλήνη όπου υπηρετούσε στο εκεί Τελωνείο, πριν λείψει από το σπίτι το καθημερινό, ο μικρός Γιώργης σαν πρωτότοκος πήρε την ευθύνη της οικογένειας. Χωρίς να χάσει ούτε μια μέρα από το σχολείο του, έκοβε ξύλα, τα φόρτωνε στο γάιδαρο και ερχόταν στο Ρέθυμνο να τα πουλήσει.
Μπορεί να έκοβε δρόμο από μονοπάτι αλλά ο ποδαρόδρομος κάλυπτε πέντε χιλιόμετρα σωστά. Αυτή η δραστηριότητα που έφερνε ψωμί στην οικογένεια ήταν και η …πρώτη επιχείρηση του μεγάλου Κρητικού.
Στις 6 του Γενάρη 1920 βρέθηκε στην Αθήνα. Ήταν πάμπτωχος αλλά κουβαλούσε μαζί του τη δύναμη των 16 χρόνων του. Το περίεργο είναι ότι αν και μικρός ήξερε τι ήθελε. Αναζητούσε μια απασχόληση που θα είχε μέλλον. Και στο μεταξύ δούλευε όπου εύρισκε. Δούλευε και αναζητούσε την ευκαιρία. Και την βρήκε όταν κατάφερε να προσληφθεί κλητήρας στα γραφεία μεγάλης επιχείρησης εισαγωγών εξαγωγών.
Αμέσως τον ξεχώρισαν
Αυτή την πρόσληψη χρωστούσε στην αξιοσύνη του και μόνο γιατί εκείνος που τον πρόσεξε και τον επέλεξε ήταν ο ίδιος ο Γεώργιος Ασημακόπουλος επικεφαλής της εταιρείας. Ο μικρός Κρητικός από το Χρωμοναστήρι έπεσε με κέφι στη δουλειά κι αυτό δεν πέρασε επίσης απαρατήρητο από τους προϊσταμένους του. Έτσι δεν άργησε να γίνει από κλητήρας ταμίας και μάλιστα πολλές φορές κατέπληξε το αφεντικό του με την παροιμιώδη του εντιμότητα. Κι ας μην είχε στον ήλιο μοίρα που λένε.
Όταν στρατεύθηκε εκμεταλλεύτηκε με τον καλύτερο τρόπο το χρόνο του κατά την θητεία του στο Αρχηγείο Χωροφυλακής. Έκανε τα καθήκοντά του το πρωί και το απόγευμα δούλευε πάλι στου Ασημακόπουλου. Έπαιρνε έτσι δυο μισθούς. Έστελνε τον ένα στην οικογένειά του και με τον άλλο περνούσε ο ίδιος με αξιοπρέπεια, γιατί μισούσε κάθε τι μίζερο και ακαλαίσθητο. Λάτρευε το καλό ντύσιμο και γι’ αυτό φρόντιζε να είναι πάντα κομψός. Είχε τον αέρα της αρχοντιάς από τα πολύ νεανικά του χρόνια ακόμα. Κι ήθελε οι παρέες του να είναι άνθρωποι ξεχωριστοί. Δεν ήταν τάση σνομπισμού αυτό αλλά μια βαθειά πίστη που είχε στην παροιμία «Με τον καλλιά σου κάθισε και νηστικός σηκώσου».
Σκόπευε πάντα ψηλά
Ανήσυχο πνεύμα καθώς ήταν, δεν ησύχαζε. Ήθελε να φτάσει ψηλά. Όταν βρήκε την κατάλληλη ευκαιρία έφυγε από την εταιρεία που δούλευε κι άνοιξε την πρώτη δική του επιχείρηση. Κεφάλαιό του ήταν 40.000 δραχμές που πήρε ως αποζημίωση και μια παλιά γραφομηχανή. Με τις γνωριμίες και το ταλέντο του στην επικοινωνία αξιοποίησε κάθε λεπτό για να δρέψει τις πρώτες του επιχειρηματικές δάφνες.
Τα είχε καταφέρει καλά όταν τον βρήκε η Κατοχή. Και σαν γνήσιος απόγονος των Τουρκομάχων Μπογιατζήδων δεν μπορούσε να καθίσει με χέρια σταυρωμένα.
Οργανώθηκε στην Αντίσταση, ενώ παράλληλα κατάφερε να μην απολύσει κανένα υπάλληλό του και το σπουδαιότερο ναοργανώσει συσσίτιο για το προσωπικό του!
Είναι από τις λίγες φορές που δεν ξέρω τι να αφαιρέσω για οικονομία χώρου από τις τόσες λαμπρές σελίδες που συνθέτουν τη ζωή του Γεωργίου Βογιατζάκη. Κι ήταν τυχερός πραγματικά που ανέλαβε να γράψει τη βιογραφία του ο χρονογράφος των Σφακίων Πάρις Κελαϊδής. Κρίμα που αυτό το βιβλίο έκδοσης 1994 δεν επανεκδόθηκε για να γνωρίσει η νέα γενιά τον μεγάλο Κρητικό, ιδρυτή της ασφαλιστικής εταιρείας «Φοίνιξ».
Θυσίασε σπουδές για τον συνάνθρωπο
Αντιλαμβάνομαι την απορία ορισμένων. Ποια επιστήμη να ακολούθησε ο μεγάλος αυτός άνδρας από τη στιγμή που λάτρευε τα γράμματα και περίπου σκιαγραφήσαμε με πόσες θυσίες συνέχιζε τις σπουδές του. Πράγματι το επόμενο όνειρό του ήταν το Πανεπιστήμιο και ξεκίνησε να σπουδάζει Νομικά και μάλιστα σε ηλικία 37 ετών. Αλλά υποχρεώθηκε να διακόψει τις σπουδές του για να βοηθήσει τους πληγέντες από τον πόλεμο.
Αυτό που χαρακτήριζε το Γεώργιο Βογιατζάκη ήταν το πάθος του για τον τόπο του. Αμέτρητοι νέοι βρήκαν δουλειά κοντά του. Ας μη φανταστείτε όμως ότι άνοιγε την πόρτα μεμιάς. Ήθελε να δοκιμάσει τον καθένα που ζητούσε τη βοήθειά του και όχι βέβαια για να απολαύσει την ικανοποίηση του ισχυρότερου. Ξέροντας ότι καμιά στήριξη δεν διαρκεί, προσπαθούσε να κάνει αυτόφωτους τους ανθρώπους που ήθελε να βοηθήσει. Κι όταν εύρισκε ανταπόκριση των προσδοκιών του τους σπούδαζε, τους άνοιγε και άλλους δρόμους.
Ο Γιώργης Βογιατζάκης ποτέ δεν συντήρησε ανθρώπους ανίκανους να βρουν το δρόμο τους στη ζωή. Αντίθετα ευεργέτησε εκείνους που το άξιζαν. Κι ο χρόνος δικαίωσε τις επιλογές του. Γενικά όμως ήταν πάντα μια πηγή ελέους και η πόρτα του ποτέ δεν έκλεισε στην κρούση της ανάγκης.
Άφησε εποχή στην παγκρήτιο
Εκεί βέβαια που άφησε εποχή ήταν στην Παγκρήτιο Ένωση που κράτησε το πηδάλιό της για 24 χρόνια. Ήταν μια χρυσή εποχή για την Κρήτη. Είχε μεταβάλλει το γραφείο του σε μικρό υπουργείο και κανένας κυβερνητικός παράγοντας δεν μπορούσε να του αρνηθεί αυτό που ζητούσε για τον τόπο του. Δεν τολμούσε θα έπρεπε να γράψω. Γιατί ήταν γνωστή η δύναμη της πειθούς του μεγάλου αυτού Κρητικάρχη.
Από τα σπουδαιότερα επιτεύγματά του ήταν ο δεύτερος όροφος της Παγκρητίου Ενώσεως, η συμβολή στη δημιουργία της Κρητικής Εστίας για τους άπορους φοιτητές του νησιού, τα παγκόσμια συνέδρια Κρητών, η έκδοση βιβλίων και πάνω από όλα η διάδοση της ιδέας του συγκρητισμού. Πάλεψε γι’ αυτό ο Βογιατζάκης, επειδή δεν ήθελε να βλέπει διχασμένο το Κρητικό στοιχείο. Ίδια στάση είχε κρατήσει και στο ξέσπασμα του Εμφύλιου Κόντρα στο ρεύμα προσπαθούσε να νουθετήσει τους φανατικούς.
Όσο γενναιόδωρος ήταν με το Ρέθυμνο και τις ανάγκες του άλλο τόσο φρόντιζε και για την άλλη Κρήτη. Από τις μεγαλύτερες δωρεές του ήταν αυτή στην Ιστορική και Αρχαιολογική Εταιρεία Δυτικής Κρήτης την εποχή που γινόταν οι μεγάλες ανασκαφές στο Βρύσινα. Γι’ αυτό και η Εταιρεία τον ανακήρυξε μεγάλο ευεργέτη της.
Η πιο οδυνηρή εμπειρία
Ο Γεώργιος Βογιατζάκης πίστευε στη φιλία και αφοσιωνόταν στους φίλους του. Για παράδειγμα είναι γνωστή η πολύχρονη φιλία του με τον Σοφοκλή Βενιζέλο, που είχε την ατυχία μάλιστα να τον δει να ξεψυχά στα χέρια του! Αυτή η εμπειρία ήταν από τις χειρότερες που βίωσε ο μεγάλος Ρεθεμνιώτης ευεργέτης.
Διατηρούσε φιλίες όμως και με ηγέτες κρατών, με πολιτικούς, με ανθρώπους του πνεύματος και της τέχνης. Όλοι τον σέβονταν και τον εκτιμούσαν βαθειά.
Το αρχοντικό του στο Χρωμοναστήρι γέμιζε κατά καιρούς με προσωπικότητες από το διεθνές πολιτικό, οικονομικό, επιχειρηματικό, καλλιτεχνικό στερέωμα. Κι όλοι είχαν να κάνουν με τη φιλοξενία του Άρχοντα Βογιατζάκη.
Αν κάποιος γνώστης των πραγμάτων της Κρήτης, θα ήθελε σήμερα να διακρίνει στοιχεία του λαμπρού αυτού Ρεθεμνιώτη δεν έχει παρά να προσέξει την κόρη του Φαλή. Αυτή τη σπάνια και αξιοθαύμαστη γυναίκα. Ακολουθώντας πιστά τα χνάρια του πατέρα της κατάφερε να είναι κι η ίδια τόσο πολύτιμη και μοναδική όσο κι εκείνος.
Αυτό είχε αναγνωριστεί από πολλούς φίλους του κι ο Βογιατζάκης καμάρωνε όταν το άκουγε.
Ο Γεώργιος Βογιατζάκης πέθανε στις 27 Απριλίου του 2001.
Αλλά ζει πάντα μέσα από τις ζωές εκείνων που ευεργέτησε και βοήθησε να προκόψουν και από τα εκατοντάδες μικρά και μεγάλα έργα που είχε υπογράψει η μεγάλη του γενναιοδωρία.
