Του ΜΑΝΩΛΗ ΚΟΥΝΟΥΠΑ

Ο περινούστατος συμπολίτης και ευδόκιμος εκπαιδευτικός ο ακαταπόνητος πνευματικός μας δουλευτής Χάρης Κ. Στρατιδάκηςεμφανίζεται διακριτικά και αθόρυβα για μια ακόμα φορά, στο βιβλιογραφικό προσκήνιο. Ο παραγωγικός συγγραφέας μας εντυπωσιάζει δεόντως με το νέο, ερευνητικού πεδίου πόνημά του, που θα το ‘λεγα «εκτεταμένη ιστορική πραγματεία» με τίτλο «Η εκπαίδευση στο Ρέθυμνο (1795-1940)». Σχολικό και διδακτηριακό δίκτυο με επίμετρο την περίοδο 1940-1974.

Στον ογκώδη καλαίσθητο εκ 335 σελίδων τόμο μετά από εμπεριστατωμένη έρευνα, πολύχρονη και επίπονη ο συγγραφέας προβάλλει, και αναδεικνύει, αποκαλύπτει και πρωτίστως ενημερώνει, όχι μόνον τον επαΐοντα εκπαιδευτικό, αλλά και τον κάθε φιλαναγνώστη βιβλιόφιλο, σε σφαιρική θεώρηση και προσέγγιση την ιστορία της εκπαίδευσης στο Ρέθυμνο (1795-1940).

Από το παρόν, υψηλού διαμετρήματος και από όλο το μέχρι τούδε πλούσιο πνευματικό έργο, το σχετικό με την εκπαίδευση, του διακεκριμένου συμπολίτη, εμφαίνεται εξ αντικειμένου, η επαγγελματική του συνέπεια, η περισσή ευσυνειδησία, η εκλεπτυσμένη ευαισθησία, η αφοσίωση στο καθήκον, η επιστημοσύνη, η μεθοδικότητα και η συναίσθηση ευθύνης. Γιατί στο πνευματικό έργο δεν είσαι… ότι δηλώσεις, αλλά αναδεικνύεσαι από αυτό που αναβλύζει από τα βάθη της ψυχής σου.

Πολύ συγκινητική αυτή και κάθε άλλη έκδοση του Χάρη Στρατιδάκη, σχετική με την παιδεία και τούτο δια τους εξής λόγους. Η υπηρεσία του δασκάλου, σε σχολεία ιδιαίτερα στα ψηλά χωριά, πάνω στα βουνά, εκτός από πολύτιμη και ανεκτίμητη, υπήρξε μαρτυρική και βασανισμένη, στερημένη και πικρή. Η στοιχειώδης αντιμετώπιση των προβλημάτων αδιανόητη. Πόσοι δυστυχισμένοι δάσκαλοι ήρωες έζησαν μέσα σε αφάνταστη φτώχεια, σε βαρείς χειμώνες, μέσα στα χιόνια, στην πείνα με την ανύπαρκτη θέρμανση. Σε οδυνηρή εξορία. Μέσα στην αβάσταχτη παγωνιά με διατροφή το λαδόξυδο, τις ελιές και καμιά φορά το χόντρο, στην καλύτερη περίπτωση λίγες πατάτες και διαμονή σε δωμάτια τρώγλες. Φίλος δάσκαλος άλλοτε και σήμερα συνταξιούχος στην Αθήνα μου έλεγε ότι πολύ νέος, έτυχε να υπηρετήσει σε ορεινό χωριό της Κρήτης και κάθε βράδυ ξεσπούσε σε κλάμα κι έβρεχε το μαξιλάρι με δάκρυα. Επομένως εκτός όλων των άλλων διακρίσεων αξίζει κάθε τιμή και κάθε έπαινος στον καλό συμπολίτη συγγραφέα γι’ αυτή την «εύφημο μνεία» ως υπενθύμιση και αναγνώριση της προσφοράς του δασκάλου.

Το «φαινόμενο» Χάρης Στρατιδάκης έχει στο ενεργητικό του έναν εντυπωσιακό αριθμό πανελλήνιας εμβέλειας εκδόσεων μεταξύ των ουδεμίαν εχόντων σχέση με τις κατά συρροήν εκείνες των μυθιστορημάτων της σειράς και της αράδας.

Λόγω του αριθμητικού μεγέθους επιστημονικών εκδόσεων και πνευματικών επιδόσεων του Χάρη Στρατιδάκη θα τον έλεγα ως «πρωταθλητή συγγραφέα».

Εις το τέλος του τόμου παρατίθενται 11 τίτλοι βιβλίων του ιδίου εκπαιδευτικών, 31 βιβλίων γενικών, 37 βιβλίων για μαθητές, 5 φυλλαδίων, 10 επιμέλειες πεπραγμένων συνεδρίων και ημερίδων, 13 παραγωγές εκπαιδευτικού υλικού και ακόμα 40 δημοσιεύσεις σε συνέδρια και επιστημονικά περιοδικά. Προστιθέμενα τα πονήματα μας δίδουν τον εντυπωσιακό αριθμό εν συνόλω των 147!

Είναι ιδιαιτέρως ευοίωνο και ευφρόσυνο, να εκπονείται αλλεπαλλήλως και να κυκλοφορεί από μέρα σε μέρα αυτός ο όγκος εκδόσεων από έναν συγγραφέα, που ενδεχομένως, όπως άλλοι συνομήλικοί του, να είχε παρασυρθεί από τις σειρήνες του καταναλωτισμού και των περιττών, ανώφελων και παρατεταμένων νυκτερινών διασκεδάσεων (Night clubs).

Η εμπεριστατωμένη έρευνα – μελέτη αποτελείται από τέσσερις θεματικές ενότητες. Η κάθε μια θα ‘λεγα ότι συνενώνεται με τις άλλες αντιστοίχως, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δε θα μπορούσαν να εκδοθούν ανεξάρτητα η μια από την άλλη και να κυκλοφορήσουν σε χωριστά βιβλία.

Η πρώτη ενότητα εμπερικλείει τη διαμόρφωση του σχολικού και διαδικτηριακού δικτύου της εκπαίδευσης στο Ρέθυμνο από το έτος 1795 μέχρι το 1940. Η δεύτερη ενότητα είναι μια ιστορική επισκόπηση της στοιχειώδους εκπαίδευσης στην Κρήτη κατά τη χρονική περίοδο 1750-1940 σε δύο κεφάλαια. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το δεύτερο κεφάλαιο το αναφερόμενο στα σχολεία της εκπαιδευτικής περιφέρειας του Νομού μας, για την ενδελέχεια με την οποία περιγράφει ο συγγραφέας όλα τα σχολεία του νομού, όπως το αξιόλογο, άγνωστο ιστορικό τους από την ανέγερση, την ίδρυση, τις τυχόν επισκευές, μετασκευές μέχρι τη λειτουργία, ολοκλήρωση και συντήρηση των εμφανιζομένων αναγκών.

Ο συγγραφέας αναδεικνύει σφαιρικά την ιστορία πενήντα επτά σχολείων του νομού όλων των βαθμίδων, που λειτουργούσαν επί ενάμιση αιώνα. Εξ’ αυτών τα ογδόντα επτά δημοτικά, τα σαράντα οκτώ κατώτερα Παρθεναγωγεία, τα δεκατέσσερα Ελληνικά σχολεία, τα δύο Γυμνάσια, τα δύο Ημιγυμνάσια, έξι νηπιαγωγεία, έξι ιδιωτικά σχολεία και περισσότερα των πενήντα Γραμματοδιδασκαλεία.

Η φοίτηση σε ορισμένα σχολεία μαθητών και από άλλους οικισμούς, αναφέρεται στην καθημερινή, διακίνηση με βροχή και κρύο, ξυπόλητων των παιδιών από τα σπίτια στο σχολείο και από το σχολείο στα σπίτια. Τη σκληρή καθημερινή ταλαιπωρία μιας μικρής είτε μεγάλης πεζοπορικής διαδρομής. Έχω ακούσει για το σχολείο στο Γερακάρι για τις κοπιώδεις πορείες των παιδιών από τους οικισμούς Γουργούθοι, Σμιλές, Καρδάκι, Ελένες και Μεσονήσια. Για το σχολείο στην Αργυρούπολη με μαθητές από τον Κάτω Πόρο, Βιλανδρέδο, Ονυχά, Ρουμπάδο, και Αρολίθι. Πολλοί από αυτούς τους οικισμούς βρίσκονται σε μεγάλη χιλιομετρική απόσταση και σε ορισμένες περιπτώσεις μια και δύο ώρες.

Ο συγγραφέας κατά τη διάρκεια του ελεύθερου χρόνου του έχει αναπτύξει ερασιτεχνικά και μιαν καλλιτεχνική δραστηριότητα, όπως είναι το hobby (χόμπι) της φωτογραφίας. Η πλούσια εικονογράφηση με τις πολυάριθμες φωτογραφίες διδακτηρίων μεταφέρουν στον αναγνώστη μια παραστατική απεικόνιση του κτιριακού σχεδιασμού των σχολείων. Αλλά πέραν τούτων στο υπόλοιπο φωτογραφικό υλικό περιλαμβάνονται σχετικά με το περιεχόμενο έντυπα όπως κώδικες μοναστηριών, εκθέσεις, επιθεωρήσεις σχολείων, δωρητήρια έγγραφα, κατασκευαστικά σχέδια, ωρολόγια προγράμματα, μαθητολόγια κ.λπ. Προς τιμήν του συγγραφέα ότι αναγνωρίζει και εξαίρει το μόχθο των παλαιοτέρων πρωτεργατών εκπαιδευτικών, που πάσχισαν, και αγωνίστηκαν κατά του αναλφαβητισμού κάποτε σε αντίξοες συνθήκες. Ούτω πως και ο Χ. Στρατιδάκης ως ευδόκιμος λειτουργός μετά από τις διαρκείς διαπροσωπικές επαφές με την ρεθεμνιώτικη κοινωνία, μέσω του τύπου, των βιβλίων και των ομιλιών του, έχει διακριθεί στην κοινωνία και συνδέεται πλέον με την πόλη, όχι απλά και μόνον περιστασιακά και συγκυριακά, αλλά συγγενικά και ψυχικά και αυτοδικαίως χαίρει μιας απέραντης εκτιμήσεως.

Η ευλαβική αφιέρωση με τη φωτογραφία στη σελίδα 6, με τα δασκάλια (σχολιαρόπαιδα) και τις δύο θλιμμένες δασκάλες συγκινεί βαθιά τον αισθαντικό αναγνώστη, καθώς μεταφέρει πολύ πειστικά εκείνο το νοσηρό κλίμα της εποχής. Και ιδού αυτή η γλαφυρή και υποβλητική αφιέρωση: