Ηρωϊκή και η στάση και των αντικαθεστωτικών στρατιωτών του 40
Συγκλονιστικά αποσπάσματα από τη ημερολόγιο του Μανόλη Ρουμελιωτάκη
Ένας απλός άνθρωπος ήταν κι ο Εμμανουήλ Ρουμελιωτάκης Γεννήθηκε στην Αργυρούπολη το 1911 και μέχρι τον πόλεμο εργαζόταν ως σιδεράς Είχε παντρευτεί την Βασιλική Ανδρέα Λελεδάκη με την οποία απέκτησε δυο παιδιά
Βρέθηκε κι αυτός στην Αλβανία στο πεδίο της τιμής κι εκεί πολεμώντας έχασε το δεξί του χέρι Ποτέ όμως δεν παραπονέθηκε γι αυτό Ήταν ένας συνειδητός πατριώτης
Στην Αντίσταση πολέμησε με τις τάξεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και μετά τον πόλεμο από το 1948 μέχρι το 1962 ήταν εξόριστος για τις πολιτικές του πεποιθήσεις στην Ικαρία , στην Μακρόνησο και στον Άη Στράτη
Ο Ρουμελιωτάκης άφησε ένα εξαιρετικό βιωματικό αφιέρωμα στον πόλεμο του 40 ,ένα βιβλίο με τίτλο «Γράμμα στο γιο μου» (από τον πόλεμο της Αλβανίας) Κι από εκεί δανειζόμαστε μερικά αποσπάσματα που φωτίζουν κάποιες άγνωστες πτυχές της ιστορίας όταν ο στρατός μας πολεμούσε σαν λιοντάρι στα χιονισμένα βουνά
Η περίπτωση του Ρουμελιωτάκη μας ενδιαφέρει καθώς αντιπροσωπεύει έναν από τους αντιφρονούντες που με τον ίδιο ηρωισμό που έδειξαν και οι εθνικόφρονες υπερασπίστηκε την πατρίδα του στο πρώτο κιόλας κάλεσμά της Μας δίνει επίσης ένα πολύτιμο στοιχείο Οι Κρήτες αξιωματικοί κρατούσαν ψηλά τη σημαία της αξιοπρέπειας και του σεβασμού στον συνάνθρωπο έστω κι αν δεν συμφωνούσαν με τα πολιτικά του φρονήματα Το είδαμε αργότερα και στην περίπτωση του Χρήστου Τζιφάκη που δεν έκανε διαχωρισμό πατριωτών όταν γινόταν ο μεγάλος αγώνας για την αποτίναξη του ζυγού Κι αυτός μαζί με μερικούς ακόμα όπως ο Γιώργος Αγγελιδάκης, ο Μιχαήλ Μύρ. Παπαδάκις κ.α έσωσαν τον τόπο από το άγος του εμφυλίου πολέμου
Αντιπροσωπευτικά λοιπόν του ήθους των Κρητών αξιωματικών είναι και τα αποσπάσματα από το ημερολόγιο του Μανόλη Ρουμελιωτάκη που ακολουθούν :
«Στις 12 του Δεκέμβρη έρχεται διαταγή να παραδώσω τα είδη που ανήκουν στο λόχο να πάρω τα ατομικά μου είδη και να πάω στο σύνταγμα να παρουσιαστώ
Δεν ήξερα σε τι οφείλεται αυτή η μετάθεση και έβανα χίλια δυο στο μυαλό μου. Τι να με θέλουν ;Θυμήθηκα στο δρόμο μια μέρα ,πετάλωνε ένας ένα άλογο και ήταν πιο ατζαμής από μένα ,και τον βοήθησα κι ένας ανθυπολοχαγός που βρισκόταν εκεί μου χε κρατήσει τα στοιχεία μου Δεν είχα άλλο να σκεφτώ και σκέφτηκα αυτό Δεν περίμεναν ποτέ αυτό που είδα κι άκουσα αργότερα
Παράδωσα στον Γ. Βαρότση τα είδη της νοσοκομικής και πήρα τα πράγματά μου και πήγα στο σπίτι που ήταν έδρα του συντάγματος .Έξω σ’ ένα υπόστεγο στεκόταν και περίμενε και ο Ν.Φ από την Επισκοπή με όλα του τα πράγματα. Τον ρωτώ τι ζητά και μου λέει ότι τον θέλει το σύνταγμα αλλά γιατί δεν ξέρει .
Δεν είχαμε τελειώσει τη συζήτηση και να σου κι άλλοι κι άλλοι κι άλλοι ,γενήκαμε δεκαοκτώ κι όλοι τα ίδια Το μυστήριο όμως άρχισε να φωτίζεται ως ένα σημείο γιατί τι τροπή θα έπαιρνε κανείς δεν ήξερε Ήμαστε όλοι γνωστοί μεταξύ μας , έμμεσα ή άμεσα και δεν χωρεί πια αμφισβήτηση ότι μας καλούν για τα φρονήματά μας
Σε λίγη ώρα βγαίνει ο υπασπιστής του συντάγματος λοχαγός Δανδουλάκης και μας καλεί μέσα Μπαίνουμε Είχαν συγκεντρωθεί οι αξιωματικοί του συντάγματος ο γιατρός , ο παπάς , ο ταγματάρχης του Α΄ τάγματος Αριστείδης Παναγιωτάκης , ο μόνιμος ανθυπολοχαγός τότε Γιάννης Φουσκάκης και ο διοικητής και υποδιοικητής του συντάγματος αντισυνταγματάρχες και οι δυο Θειακός και Κραουνάκης
Απορήσαμε για την επισημότητα της υποδοχής και περιμέναμε να δούμε πως θα ξετελέψει Μόλις μπήκαμε όλοι και σταθήκαμε προσοχή η φωνή του Θειακού αντήχησε σαν κραγμός κοράκου :
«Παπά ξομολόγησέ τους …»
-Παπα ξομολόγησέ τους ,γιατρέ υπόγραψέ τους τα διαβατήρια του θανάτου Για σας δεν θα λειτουργήσουν στρατοδικεία Έχω δώσει εντολή και στον τελευταίο στρατιώτη να σας εκτελέσει αν θελήσετε να χύσετε το δηλητήριό σας στις τάξεις του στρατού !
Όλη την ώρα που τα λεγε αυτά εμείς διαβάζαμε τα πρόσωπα των αξιωματικών να δούμε τι εντύπωση τους έκαναν . Βγάλαμε το συμπέρασμα και η συζήτηση το απέδειξε πως οι αξιωματικοί δεν επιδοκίμαζαν αυτά που λεγε ο διοικητής
Το λόγο από μας πήρε ο Τ.Τ Του πε περίπου ότι η Κρήτη δεν βγάζει προδότες και ριψάσπιδες, ότι τα κόκκαλα των Κρητικών για την απελευθέρωση της Ελλάδος θα τα βρεις από το Ταίναρο ως τη Ροδόπη ότι κανένα σημείο δεν συνηγορεί που να του επιτρέπει να σχηματίσει τη γνώμη ότι μείς δεν θα πολεμήσουμε ή ότι εμείς είμαστε αντίθετοι από τον πόλεμο που μας επιβλήθηκε από τους επιδρομείς
Πιο σταράτος ήταν ο ΜΠ Αυτός του μίλησε σαν κομμουνιστής .
-Ο Τ.Τ ,του λέει ο Μ.Π .σας είπε σωστά ότι σαν Κρητικοί και μόνο είμαστε υποχρεωμένοι από την παράδοση του νησιού μας ,να πολεμήσουμε τον επιδρομέα .αλλά και σαν κομμουνιστές είναι γνωστή η θέση του κόμματός μας από το γράμμα του αρχηγού του και μου φαίνεται παράξενο πως σχηματίσατε τέτοια ιδέα ( ΣΣ Ο στρατιώτης αναφέρεται στην επιστολή Ζαχαριάδη)
Ο Θειακός ομοιόβαθμος με τον υποδιοικητή ήταν ο μόνος αξιωματικός που δεν ήταν Κρητικός και οι δυο άλλοι, προπαντός ο Κραουνάκης ,δεν τον χώνευαν ,γιατί ήταν άνθρωπος του Μεταξά. Ο χειρισμός λοιπόν του ζητήματος όπως το έκαναν οι δυο άλλοι ,προπαντός ο Τ.Τ έφερε πιο κοντά μας τους πατριώτες μας αξιωματικούς .
Ο Κραουνάκης με μια κρητικιά κατσούνα ,κρεμασμένη στο μπράτσο του ,πήρε το λόγο :
-Να τ’ αφήσεις αυτά του λέει, μα τα κοπέλια θα πολεμήσουν Γιατί δεν θέλουν να πάνε οι Ιταλοί να τους ……τις γυναίκες τους Άκουσες πως σου το παν; Η Κρήτη δεν βγάνει προδότες.
Δεν πρόλαβε να μιλήσει ο διοικητής και παίρνει το λόγο ο Παναγιωτάκης, και σε τόνο μεσολαβητικό μεταξύ διοικητή και υποδιοικητή του λέει:
-Είμαι βέβαιος πως δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας ,τα παιδιά είναι πατριώτες και θα πολεμήσουν Ενώ εκ των προτέρων είμαι υπεύθυνος για κάθε αντιπατριωτική τους δράση
-Κύριε Φουσκάκη
Ένα κράχ ακούστηκε μέσα στην ησυχία ήταν το τακούνι του Φουσκάκη που το έφερε σε στάση προσοχής
-Διατάξτε κύριε Διοικητά
-Παράλαβέ τους
Στο 2ο λόχο
Ο Φουσκάκης ήταν ένας ζωντανός άνθρωπος ,πειθαρχικός νέος και με μέλλον στο στρατό. Πίστευε πως είμαστε σαν κομμουνιστές εχθροί της πατρίδας Όλα όσα έλεγε η προπαγάνδα ,ενάντια στους κομμουνιστές τα πίστευε. Γι αυτό και τον έβαλαν διοικητή στον πειθαρχικό λόχο
Εγώ με τον Μ.Π πήγαμε στην 4η διμοιρία Διμοιρίτη είχαμε έναν έφεδρο ανθυπολοχαγό ,Ανδρέα Δερμιτζάκη τον έλεγαν. Πράος άνθρωπος καμιά σχέση δεν είχε με τον τουπέ του αξιωματικού .Εμάς μας φερόταν με κατανόηση
Άλλαξα τώρα υποχρεωτικά και παρέα Παρέα έκαμα τώρα με το νουνό του Σταύρου μας ,με τον Κουτσολεδάκη και με τον Πετρομανωλάκη το Βαγγέλη από το Βαρσαμόνερο ,και μερικές φορές ερχόταν μαζί μας και ο Δεληγιαννάκης ο Γιάννης –ήταν στα μεταγωγικά και δεν μπορούσε να είναι μόνιμη παρέα μας….»
Στη συνέχεια του ημερολογίου του ο Ρουμελιωτάκης, αναφέρεται στα δεινά που πέρασε κάθε Έλληνας στρατιώτης στο μέτωπο, χωρίς όμως ούτε στιγμή να καμφθεί το ηθικό του …
«….Στη Βασιλιάδα για πρώτη φορά πήρα ψείρες.Τρομερό πράμα είναι δύσκολο να το περιγράψει κανείς αν δεν τις δοκιμάσει
Ένα απόγευμα μας διατάσσουν να είμαστε έτοιμοι και κατά τις πέντε ξεκινήσαμε Είχαμε ξεκουραστεί κάμποσες μέρες Εγώ στην πορεία αυτή ήμουν πιο αλαφρός ,δε μουχαν δώσει όπλο και ήμουν μόνο με το γυλιό μου Νύχτα βαθειά φτάσαμε σε μια γυρο ποταμιά και καταυλιστήκαμε κάτω από θεόρατες λεύκες
Από δω και μπρος ξέχωρα από τ’ άλλα βάσανα έχουμε και τις ψείρες ,Μόλις μας άφησε η κούραση μας παραλάβαιναν οι ψείρες Αυτά τα δυο αποτελούσαν την ποικιλία της ζωής μας ως τώρα γιατί αργότερα προστέθηκε μόνιμα και η πείνα Για το κρύος ούτε λόγος Ήταν το επιδόρπιο Θυμάμαι που ετοιμαζόντουσαν οι μάγειροι να στήσουν καζάνι και δεν εύρισκαν νερό , ενώ δίπλα μας έτρεχε ολόκληρο ποτάμι Ήταν θολό. Αυτό το παθαίναμε συχνά κατόπιν …»
Κι όμως παρά τις τόσες κακουχίες οι έλληνες στρατιώτες έδειξαν τη δύναμη της ελληνικής ψυχής ταπεινώνοντας τον ύπουλο εισβολέα Και πάντα με το χαμόγελο στα χείλη …
Εύα Λαδιά
ΠΗΓΕΣ: Μανώλη Ρουμελιωτάκη : «Γράμμα στο γιο μου» (από τον πόλεμο της Αλβανίας) ΠΛΕΘΡΟΝ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ
(Αρχείο Κώστα Τσουράκη)